Не е прашање дали Албанија треба да ги почне преговорите, туку дали С Македонија смее да не ги почне преговорите, вели шефот на дипломатијата коментирајќи за можноста да се раздвојат процесите за пристапување на двете земји кон ЕУ
Министерот за надворешни работи, Бујар Османи, има забелешки за двете страни на мешовитата комисија на С Македонија и Бугарија која треба да решава за историски и образовни прашања. Тој вели дека се влегува во бирократизирање, но и се чувствува страв од отворање на теми, а тоа, смета Османи, е непродуктивно.
„Во последно време и јас имам забелешки на Комисијата и тоа за двете страни на Комисијата, бидејќи мислам дека влегоа во една инхибрирачка динамика и во отворањето на теми, и во разговорите и во изнаоѓањето решенија, преку премногу бирократизирање, страв од отворање теми што веќе станува непродуктивнo, иако на почетокот беше создадена добра основа за да може да се продолжи со резултати. Иако работат автономно и не добиваат политички диктат од нас, сепак ги охрабрувам јавно да излезат од маѓепсаниот круг на инхибирачката динамика наметната во последните состаноци“,
рече Османи во гостување на МТВ.
Тој самиот предложил вклучување на трета независна и експертска страна во работата на Комисијата, но вели дека нема интерес особено не од бугарската страна.
„Ги охрабрувам да излезат од тој негативен фидбек во кој се влезени и евентуално ако може да помогне и експертска помош од страна тоа да го направиме, бидејќи Комисијата е многу важен инструмент од Договорот, а од работата на Комисијата се добива впечатокот за динамиката на имплементацијата. И мислам дека апсолутно не треба да се плашиме за отвороњето на историските теми. Никој не може да ја менува историјата, треба да се разговара отворено, без никакви стравови и предрасуди помеѓу експертите за да може историјата да ја користиме како мост за зближување, а не за раздвојување меѓу народите и државите“,
вели Османи.
За можноста да дојде до одвојување на Албанија и Северна Македонија во процесот на интеграциите ако не дојде до надминување на спорот со Бугарија, Османи вели дека прашањето погрешно се поставува бидејќи секоја земја кандидат се оценува според сопствените заслуги и ниту една држава не смее да биде во заложништво на досието на друга држава.
„Како што во октомври лани дебатата беше дали Северна Македонија да ги почне преговорите, а Албанија да остане и тогаш беше ставот на државата дека ова е процес заснован на принципот на регата што значи дека бродовите се движат со динамиката што сами ќе ја наметнат во нивниот реформски процес. Но, не е прашање дали Албанија треба да ги почне преговорите, туку дали С Македонија смее да не ги почне преговорите. Особено, во услови кога ги има исполнето сите критериуми за членство и кога е станата лакмус тест на европскиот кредибилитет во кој се свртени очите на граѓаните на Косово, на Србија, на Босна и на Црна Гора, бидејќи нашата приказна ќе им даде уверување колку треба да веруваат и да вложат во оваа перспектива. Одлуката се носи со консензус и доколку Република Бугарија продолжи да става вето тоа значи дека нема да може да ги започнеме преговорите. Но, ние нема да се откажеме од оваа цел, затоа што е стратешка цел на државата за која има консензус на граѓаните“,
вели Османи.
На прашањето какви се можностите што ги нудат јунскиот или јулскиот, тој вели дека тоа е шанса што не смее да се пропушти, бидејчи следните самити се покомплексни и поограничени во можноста да нудат перспектива за почеток на преговори.
„Имајќи го предвид искуството од минатото не можам да прејудицирам каков ќе биде исходот во јуни. Понекогаш се добива чувство и на подвижна мета, затоа што како исполнуваме одреден критериум се појавува ново прашање кое што не успорува во процесот. И затоа не можам да кажам со 100 процентна сигурност дека ќе биде во јуни. Но, имајќи ги овие прозорци на можност, јунскиот или јулскиот, ноемвриско-декемврискиот и следниот мартовски идната година, некако по многу аспекти овој ми изгледа со поголеми можности кои што за жал се искомплицира сега со непредвидливоста на случувањата во Република Бугарија“,
вели Османи.
Сепак, смета дека локалните избори кои кај нас треба да се одржат во октомври и претседателските избори во ноември во Бугарија го стеснуваат тој прозорец, а водејќи се според искуството изборите не помагаат во решавање на ваквите прашања.