Поранешниот премиер Зоран Заев, во интервју за Академската мрежа за поддршка на политиката на ЕУ кон Западен Балкан, вели дека Договорот од Преспа е вистински успех бидејќи „ни даде можност да ја покажеме нашата способност за решавање на надворешно-политичките прашања по мирен пат“
Европската Унија сака да избегне увоз на билатерални проблеми, па затоа со нормализирањето на односите со Грција, е отстранета значајна пречка што го блокираше патот кон евроинтеграција на Северна Македонија, а вградувањето на европските вредности во земјата може само да придонесе за демократско обединување на целиот континен, вели поранешниот премиер Зоран Заев, во интервју за Академската мрежа за поддршка на политиката на ЕУ кон Западен Балкан.
„Договорот од Преспа е вистински успех бидејќи ни даде можност да ја покажеме нашата способност за решавање на надворешно-политичките прашања по мирен пат, со примена на мека моќ. Ја покажавме нашата силна посветеност на вредностите на демократијата, дијалогот и компромисот. Затоа, мислам дека можеме само да додадеме вредност на Европската Унија. Поточно, постои услов според кој пристапувањето на една земја не може да се оствари се додека има билатерални проблеми со земјите-членки“,
вели Заев во интервјуто.
Тој додава дека економски гледано, во Северна Македонија веќе се основани европски компании, а тоа покажува дека сме стабилна земја.
„Тие се доста профитабилни, имаат корист од нашите економски правила, а притоа ни носат експертиза. Оваа соработка може да се продлабочи и прошири благодарение на идниот пристап на Северна Македонија во ЕУ“,
додава Заев.
Тој вели дека и покрај големите придобивки од Преспанскиот договор во донесувањето на одлуките најважно било да се заштити македонскиот идентитет, но и да се мисли на подобра иднина на граѓаните исклучувајќи ја важноста на политичката кариера.
„Јас и Алексис Ципрас никогаш нема да жалиме за компромисите што ги направивме бидејќи граѓаните од двете страни знаат дека не само што деценискиот спор најде конечна разрешница, туку и отвори пат за стратешко партнерство меѓу двете земји. Договорот дава цела рамка која овозможува идна соработка“,
вели Заев.
Национализмот е различен од патриотизмот, потенцира Заев во интервјуто, посочувајќи дека патриотизмот е силен поттик за луѓето да работат кон подобра иднина. Тој додава дека Северна Македонија е горда на нашата историја, но она што е најважно е иднината.
„Иднината е нешто што треба да го гарантираме и подобриме. Многу се плашам од национализмот, можеби затоа што сум од Западен Балкан. Свесен сум што се случи во другите делови на светот поради национализмот, а политиката на национализам кога е радикализирана, придружена со популизам, дефинитивно може да стане погубна. Има многу отрови во светот, но еден од најлошите е национализмот. Оние кои го искористуваат за да задоволат политички интереси кои служат за себе, понекогаш забораваат да си ги исчистат рацете и трујат сè ширејќи непријателство во општествата“,
вели Заев.
Тој додава дека привремено, национализмот може да донесе одредени придобивки за политичарите кои произведуваат ваков вид чувства, како што се пораст на популарноста, одржување на моќта, префрлање на вниманието од домашната политика, но на крајот тоа длабоко им штети на општествата.
„Национализмот може да ја уништи мојата земја одвнатре, но може да им наштети и на односите на Северна Македонија со Грција и Бугарија бидејќи провокациите и националистичката реторика може да им обезбеди на премиерите на Грција и Бугарија доволно причини да преземат мерки против нас за да го заштитат нивното достоинство и гордост. Значи, национализмот не придонесува за градење пријателства, не поттикнува врски, не обезбедува просперитетна иднина“,
заклучува Заев.
Поранешниот премиер оценува дека членството во НАТО е особено важно за Северна Македонија, но и за целиот Западен Балкан, бидејќи е мултиетнички, полн со конфликти кои се генерирани низ историјата.
„Пред 18 години мојата земја доживеа конфликт, многу луѓе загинаа, млади луѓе, а да не зборуваме за Косово и Србија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Словенија, токму затоа има многу чувствителни прашања во овој регион. Затоа е потребна поголема безбедност, сигурност. Да се биде членка на НАТО не значи само сигурност и безбедност за нашата земја, туку тоа има и големо позитивно влијание врз регионот. Дополнително, во сите овие земји има различни религиозни групи, а верскиот радикализам сè уште демне. Покрај тоа, Западен Балкан се состои од земји во развој и има голема сиромаштија. Сите овие фактори можат лесно предизвикуваат конфликти“,
вели Заев.
На прашањето дали во Северна Македонија има руско влијание, поранешниот премиер вели дека таа пропаганда е присутна во целиот регион, па и во Северна Македонија.
„Тие се против проширувањето на НАТО, дефинитивно си ги одржуваат своите политички, економски и енергетски интереси но нема ништо ново во тоа. Клучно прашање е каде ќе одлучиме да одиме, со кого да ја зголемиме соработката. Ние сме мала земја и добро е да соработуваме со сите. Меѓутоа, Русија, Кина и Блискиот Исток треба да знаат дека ја донесовме нашата одлука, која произлегува од нашето суверено право, да бидеме дел од НАТО и Европската Унија. Зошто? Затоа што ова ќе ни даде подобар живот. Тие ќе го прифатат тоа целосно – се надеваме – и тоа ќе ни даде можност да соработуваме со сите, но секако без да го загрозиме нашето учество во НАТО и во ЕУ“,
додава Заев.
Во анализата на Академска мрежа за поддршка на политиката на ЕУ кон Западен Балкан, објавена во International scientific journal of perspectives, се посочува дека, спротивно на неславната неспособност на балканските држави да ги решат своите разлики, Северна Македонија и Грција успеале да постигнат важен договор кој означува крај на повеќедецениски спор за името на поранешното раководство и макотрпните напори на поранешните премиери Зоран Заев и Алексис Ципрас.
Во анализата се вели дека е време моќните меѓународни актери како САД и ЕУ да ги исполнат своите ветувања и да ја поддржат Северна Македонија во нејзината аспирација да се приклучи во ЕУ.