Додека минатата недела во Скопје беше високата бугарска делегација, во градот, сосема независно, престојуваше уште еден гостин од Бугарија – Љубо Георгиев, архитект-урбанист, еден од авторите на проектот „Визија за Софија“. Беше дојден да го пренесе искуството од создавањето на овој стратешки документ за бугарскиот главен град. Главната негова порака е – што и да планирате за Скопје, правете го тоа врз основа на реалните податоци и состојба. Погледнете го видеото.
На секои десет години, Скопје добива нов генерален урбанистички план, кој наместо ред, создава нови главоболки во главниот град. Во пресрет на донесувањето на планот за периодот 2022 – 2032 година, еве како градот моментно изгледа низ призмата на урбанист и архитект кој не живее тука.
„Скопје е голем град, со многу интересна и специфична историја и мислам дека тука има многу развој ама некои делови од тој развој не биле баш во прав правец. На пример, има многу автомобили во градот, има многу место за автомобилот и тоа не го прави градот лесен за пешаците. Го прави помалку човечки, а повеќе автомобилски.“
Љубо Георгиев е бугарски урбанист, архитект и креатор на проектот „Визија за Софија“, со кој е испланиран одржлив развој на бугарската престолнина. Георгиев го сподели своето искуство и знаење во Скопје, на покана на граѓанската иницијатива „Зелен хуман град“, која доби два советника во Град Скопје. Целта е да се црпат искуства, совети и знаења во пресрет на носењето на генералниот урбанистички план за Скопје за наредното десетлетие.
„Јас сум тука, со мој колега, да раскажеме што сме направиле со создавањето на „Визија на Софија“. Тоа не е ГУП, тоа е нешто како прв чекор пред ГУП-от и главно дискутираме зошто е важна таа визија и како може да помогне при правењето на еден смислен ГУП. Мојата главна порака е дека многу е важно да се работи на базата на податоци, а не само со мислењата на авторитетите. Не ‘јас мислам така, ти мислиш така’, туку да се знае моменталната, ефективна и реална состојба на средината, процесите, какви се тенденциите и да се работи во дијалог“,
вели Георгиев.
Токму на овие постулати, направена е долгорочната визија за развој на бугарскиот главен град. Процесот започнал во 2016 година со „амин“ на Советот на општина Софија и пари од градската каса. Визијата за бугарската престолнина почива на неколку постулти: градот да е компактен, адаптивен и флексибилен во однос на демографските, економските и климатските промени. Меѓу другото, се подразбира и градот да ги знае и да управува со ресурсите што му се на располагање, но постојано да ги консултира и граѓаните.
„Се работи за развој поврзан со, како што велиме ние ‘старт ап средина’, да има повеќе врска меѓу образованието и тие нови технолохии и можностите за развој, за почеток на сопствен бизнис, тоа е нешто што се работи надвор од општината. Истотака имаме многу работа на тема сообраќај, последните неколку години има неколку нови услуги кои се приватни. На пример, има автомобили за изнајмување, можеш со телефон да ги отклучуваш, возиш малку, заклучуваш и го оставаш автомобилот каде сакаш. Приватна компанија ја дава таа услуга. Многу е важно дека „Визија за Софија“ започна како граѓанска иницијатива, но таа беше препознаена од општината и практично општината го плати процесот на собирање на податоци, за реклама, за вклучување, за состаноци, за ангажирање на експерти, за пишувањето на анализи и истражувања. Институцијата застана зад таа идеја и кажа дека тоа е важно, не е некој сон, или слободна волја на некој активист. Тоа беше важно, но, за жал таму и запре општината. Според мене немаше доволно силна и капациет за структуирано и координирано да ја исполнува таа ја реализира таа визија.
360 ֯ : Но, сè уште е жива идејата.
Не само што е жива, јас сметам дека визијата почна да се реализира надвор од општината, од невладини организации, од инвеститори, од приватни лица итн. и за година и пол имаме локални избори во Софија, можеби ќе има нова шанса за реализација на визијата.
360 ֯ : Се чини, за Скопје, како да не постои визија. Дали мислите дека овде може да се примени пристапот за „иден одржлив развој“ и како?
Се разбира дека може да се случи и овде. Како, е локално прашање, јас не можам да одговорам зашто не знам каква е овде динамиката и какви се тенденциите и што се случува. Ако се мисли за визија за Скопје, најважно е прво на масата да ги имате податоци и да размислувате за реалната ситуација и оттаму треба да се тргне. Во таа смисла, јас не можам да кажам што и каква треба да е визијата за Скопје. Таа треба да се изработи тука, но да не е само собирање на различни мислења, туку да е конструктивна и експертска интерпретација на податоци.“
вели Георгиев.
Скопје и Софија освен што се главни градови на две соседни држави, имаат и наследена социјалистичка архитектура, како и слична култура на живот и квалитет на јавниот простор. Освен Георгиев, минатата недела во Скопје имаше и други посетители, кои пак, решаваат друг спор.
„360 ֯ : Вашата посета на Скопје, иако независна, се совпадна со посетата на бугарскиот премиер Кирил Петков. Но, настрана политиката и историјата, што е она што Скопје и Софија може да учат еден од друг во однос на урбанистичкото планирање?
Урбанистичкото планирање гледа во иднината, и оттаму може да започнеме. Мислам дека се разбира дека историјата е важна, ама ние толку внимание и енергија одделуваме на историјата, што малку сме заборавиле да гледаме во иднината. Инаку, по прашањето за развој на градот, мислам дека има точно да споделиме искуство како работиме во Софија, како се работи тука, како е организирана општината, како се организирани процесите, кој што работи и како работи и сите тие прашања се прашања за иднината и тоа може да биде полесно и поконструктивно“,
посочува Георгиев.