Пендаровски во дописот до претседателот на Собранието, во кој го известува зошто не го потпишал указот, наведува дека во одговорот што го добил од Делегацијата на ЕУ (ДЕУ) во земјава оцениле дека употребата на „европското знаменце“ при носењето на измените на Законот е несоодветна. „360 степени“ објавува факсимил од одговорот од ДЕУ до шефот на државата
Шефот на државата Стево Пендаровски одлучи да не го потпише Указот за прогласување на измените на Законот за игрите на среќа и за забавните игри, кои предвидуваат нови цени за лиценците за обложувачниците, како и објектите во кои тие се лоцирани да бидат оддалечени повеќе од 500 метри од основните и средните училишта.
Собранието ги донесе измените пред една недела, односно на 7 февруари 2024 година, по скратена постапка, односно со „европско знаменце“.
Одлуката, како што се наведува во соопштението од кабинетот на претседателот, Пендаровски ја донел по детална анализа на текстот на Законот и постапката во која тој беше донесен.
Шефот на државата, се наведува, во донесувањето на одлуката се консултирал и со Делегацијата на Европската Унија во земјава, како наш најважен партнер во процесот на преговори.
„Претседателот Пендаровски смета дека измените и дополнувањата на законот се донесени преку несоодветна употреба на забрзаната процедура за усогласување на нашето законодавство со правото на Европската Унија, популарно позната како ’процедура со европско знаменце’, во ситуација на отсуство на суштинско ’аки’ (задолжително право на ЕУ) во областите што ги опфаќа овој Закон и фактот дека Законот не наведува дури ни лимитирано ’ЕУ аки’ што може да биде релевантно“,
се наведува во соопштението од кабинетот на шефот на државата.
Поради важноста за „сеопфатно регулирање на оваа област“, Пендаровски, се вели во соопштението, го повикува Собранието без одложување одново да почне дебата и постапка за ова прашање, но во редовна законодавна постапка со широка и инклузивна дебата со сите засегнати страни, „онака како што и доликува на една зрела парламентарна демократија“.
За одлуката шефот на државата го информирал и претседателот на Собранието, Јован Митрески, а целиот допис до собранискиот спикер е објавено во прилог на соопштението на кабинетот на Пендаровски.
Одговор од Делегацијата на ЕУ
Во него, покрај образложението зошто одлучил да не го потпише указот на Законот, а кои се наведени и во соопштението, Пендаровски особено се осврнува на забелешките во извештаите на Европската комисија (ЕК) за употребата на европското знаменце при носењето на законите, како и консултациите што ги имал со Делегацијата на ЕУ во земјава за конкретните измени.
Во одговорот, вели Пендаровски во дописот до Митрески, од Делегацијата на ЕУ во земјава оцениле дека употребата на европското знаменце при носењето на измените на Законот е несоодветна.
„Извештаите за напредок не претставуваат критика, туку насоки според коишто треба да се движиме во реформите и нивното исполнување не е наметната обврска туку ни служи подобро да се подготвиме за членството, но и во процесот на подготовката да ја заокружиме трансформацијата на нашето општество и држава со цел да ја обезбедиме благостојбата на граѓаните за која сите ние работиме. Затоа, а поаѓајќи од забелешките во последниот Извештај за напредок во однос на употребата на забрзаната процедура за усогласување на нашето законодавство со правото на Европската Унија, популарно позната како ‘процедура со европско знаменце’, во рамките на консултации се обратив и до делегацијата на Европската Унија во Република Северна Македонија, како наш најважен партнер во земјата во процесот на преговори. Во одговорот што го добив од нивна страна е наведено дека ’тие нотирале дека Законот е усвоен во процедура што се базира на употребата на европското знаме’. Во ситуација на отсуство на суштинско ’аки’ (задолжително право на ЕУ), во областите што ги опфаќа овој Закон и фактот дека Законот не наведува дури ни лимитирано ‘ЕУ аки’ што може да биде релевантно, како и поради комплексноста и важноста на предметните прашања, тие сметаат дека употребата на процедурата со европско знаменце е несоодветна“,
наведува шефот на државата во писменото известување до претседателот на законодавниот дом.
Истовремено, од Делегацијата на ЕУ, додава Пендаровски, нè потсетуваат на забелешката од последниот Извештај за напредокот на земјава за 2023 година, во кој е децидно наведено дека процедурата со европско знаменце треба да се користи единствено кога се работи за усвојување на закони што се директно поврзани со задолжителното право на ЕУ, а не да се скрати дебата за важни прашања.
На крајот од дописот до Митрески, шефот на државата е уште поексплицитен во пораката до пратениците при повторното одлучување за законот.
„Апелирам до сите пратеници, независно од политичката припадност, а водејќи се од словото на Уставот и јавниот интерес, уште еднаш да размислат пред повторно да одлучуваат за овој закон“,
пишува претседателот на државата во известувањето до Митрески.
Суспензивно вето
Правото претседателот да не потпише указ за прогласување закон е регулирано во членот 75 од Уставот. Според членот, доколку претседателот одлучи да не го потпише указот, Собранието повторно го разгледува законот и доколку тој биде усвоен со апсолутно мнозинство, односно ако за него гласаат мнозинство од вкупниот број пратеници – најмалку 61 – шефот на државата е должен да го потпише указот.
Инаку, измените на Законот за игри на среќа и забавните игри на 7 февруари беше донесен со 55 гласа „за“, односно со просто мнозинство.
Во членот 38 од Законот за Собранието, пак, се прецизирани роковите во кои претседателот е должен да се изјасни откако ќе добие закон чиј указ треба да го потпише, како и оние – што доколку одбие.
Така, во точката 2 од членот 38 се наведува:
„Во рок од седум дена од денот кога ќе му биде доставен законот заради потпишување на указот на законот, претседателот на Републиката го потпишува указот за прогласување на законот или писмено го известува претседателот на Собранието доколку одлучи да не го потпише указот за прогласување на законот“
Овој рок Пендаровски го испочитувал бидејќи законот е донесен на 7 февруари, а за одлуката известува ден пред истекот на рокот од седум дена.
Според точката 3 од истиот член, ако не го потпише указот, Собранието повторно го разгледува законот согласно Деловникот, во рок од 30 дена од денот на неговото донесување.
„По повторното разгледување на законот, амандмани можат да се поднесуваат само во врска со укажувањето на претседателот на Републиката“,
вели последната четврта точка од членот 38 од Законот за Собранието.
Инаку, од одлуката на претседателот најверојатно најмногу ќе бидат разочарани од Демократската унија за интеграција, од каде што, еден ден по нивното донесување ги поздравија измените на Законот. Од партијата рекоа дека со загриженост ја следеле целата дебата и кампања против Законот за игри на среќа, а заштита на сомнителниот монопол во оваа индустрија.
„Но, опструктивната, блокирачка, клеветничка, негативна и навредлива кампања не помина. Оддалечувањето на казината и обложувачниците како и демонополизацијата на индустријата се дел од политиката и програмата на Демократската унија за интеграција, но и на Владата поддржано во Собранието“,
рекоа од ДУИ на 8 февруари.
За потсетување, против беше и поранешниот австриски амбасадор во земјава, Георг Вуцас, кој имаше крајно нетипичен јавен настап набрзо откако Владата во февруари лани го испрати предлогот до Собранието.