Долгогодишното барање на помалите партии за реформа на изборниот модел и воведување една изборна единица, исто така, било дел од барањата, за кои од ДОМ велат дека влегуваат во програмата на новата Влада
Една изборна единица, легализација на употребата на канабисот, нов закон за градење, забрана на нови мали хидроцентрали и формирање ново министерство за енергетика и клима, се дел од приоритети на партијата ДОМ за кои раководството разговарало на средба со новиот претседател на СДСМ и веројатно нов мандатар, Димитар Ковачевски, актуелниот премиер Зоран Заев и генералниот секретар на партијата Љупчо Николовски.
Приоритети на ДОМ, според партиското соопштение, биле прифатени и
„На состанокот се разговараше за програмските приоритети на ДОМ кои беа прифатени да бидат составен дел од Програмата на новата Влада“,
велат од ДОМ.
Ново министерство и нови закони за животната средина со новата Влада
Од ДОМ наведуваат седум приоритети кои биле договорени од областа на заштитата на животната средина и климата, од кои првиот е принципите од Европскиот зелен одговор да останат дел од програмата на идната Влада, а во однос на климатските политики го нагласуваат и барањето да се формира ново министерство.
„Имајќи предвид дека енергетските и климатските политики се тесно поврзани и во иднина ќе бидат тема од исклучителна важност, ДОМ предлага да се формира посебно Министерство за енергетика и клима“,
велат од партијата.
Во првите 100 дена од новата Влада, се бара да се изготви и посебен закон за обновливи извори на енергија, а во тоа да учествуваат и претставници на ДОМ.
„Со овој закон ќе се реализира барањето на ДОМ за масовно користење на сонцето и ветерот во производството на електрична енергија. Ќе се поедностави и забрза постапката за добивање дозволи за поставување фотоволтаици и формирање енергетски кооперативи со цел граѓаните наместо само потрошувачи да станат и производители на електрична енергија. Целта е до 2025 година, 80 отсто од производството на електрична енергија да биде од обновливи извори на енергија“,
велат од партијата.
Во текот на 2022 партијата бара да се донесат и низа закони: за индустриски емисии, за климатска акција, за инспекциски надзор во животната средина. Исто така, се бара да се измени Законот за води, за да се спречи нелегалното искупување на песок од речните користа, како и итно да се усвои закон за прекршоци кој предвидува зголемување на казните за загадувачите.
Во делот за животната средина, од ДОМ како приоритет кој бил договорен за новата влада ја нагласуваат и забраната за издавање дозволи за градење нови мали хидроцентрали.
Откуп на државно градежно земјиште само ако приватниот сопственик има 70 отсто од парцелата
Помеѓу барањата на ДОМ за новата Владата, според соопштението од партијата, има и група која се однесува на градежништвото и узурпацијата на јавните површини.
Она што го бара зелената партија е да се донесен закон за просторно планирање, но и нов закон за градење, како и измени на Законот за градежно земјиште со ќе се дозволи откуп на државно градежно земјите за окрупнување на парцелата само во случаи кога приватниот сопственик поседува 70 отсто, а не како досега, 30 отсто.
„Да се измени Законот за градежно земјиште. Постојната законска можност доколку лицето е сопственик на 30 отсто од парцелата да може со непосредна спогодба да откупи државно градежно земјиште со цел окрупнување на парцелата е една од причините за узурпацијата на јавниот простор во урбаните средини. ДОМ предлага измени во Законот за градежно земјиште со кои процентот од 30 отсто би се зголемил на 70 отсто“,
велат од ДОМ.
Ова законското решение изминатиот период неколку пати се проблематизираше и во јавноста, посебно во дискусиите околу земјиштата спроти хотелот „Холидеј им“ и поранешната фабрика „Треска“.
Декриминализација и легализација на канабисот
Како дел од зелената програма на ДОМ, партијата бара и идната влада да го декриминализира и да го легализира канабисот, нешто за што се отвори дебата и во актуелната влада, а беше дел и од заложбите на СДСМ и премиерот Зоран Заев.
„Со цел реализирање на заложбата од Зелената програма на ДОМ за декриминализација и легализација на употребата на канабис, да се донесе Закон за легализација на употребата на канабис, согласно предлозите на граѓанските здруженија во Македонија и примерите од други држави како Малта, Германија, Канада“,
велат од партијата.
Иако ова е дел од заложбите на оваа влада, досега не се реализираше. Во ноември лани, Заев во интервју за „Дојче веле“ најави легализација на марихуаната во угостителството и туризмот, а во декември 2020 од говорницата во Владата изјави дека очекува дека во 2021 ќе се отвори дебата де декриминализација и целосна легализација.
- Заев најавува легализација на марихуаната во угостителството и туризмот
- Заев: Не е во ред некој да оди во затвор за половина грам канабис, в година дебата за легализација
Дебата се отвори, а во јули годинава, во Владата на состанок со работната група дојде и консултантка од Канада за да го пренесе канадското искуство за медицинска и лична употреба на канабисот.
- Со гостинка од Канада, во Владата се разгледувало канадското искуство со легализацијата на канабисот
Една изборна единица во програмата, но дали и во пракса?
Долгогодишното барање на помалите партии за реформа на изборниот модел и воведување една изборна единица наместо постоечките шест, исто така било дел од барањата кое раководството на ДОМ ги поставило пред Ковачевски, Заев и Николовски.
„Еден од клучните приоритети на ДОМ е измена на изборниот модел со цел демократизација на општеството и поправична претставеност на граѓаните во Парламентот. Оваа заложба на ДОМ има поддршка и од мнозинството граѓани како и од голем број политички партии. Затоа бараме измената на изборниот модел да биде составен дел и од Програмата на новата Влада. Да се усвојат предложените измени на Изборниот законик за една изборна единица, отворени листи за локалните избори и 50 отсто жени на листите за кандидати за пратеници и советници“,
велат од ДОМ.
И актуелната влада, барем на хартија, се залагаше за нов изборен модел. Тоа беше дел од изборните ветувања на СДСМ, а во пресрет на минатогодишните парламентарни избори измените влегоа и во собраниска процедура. Меѓутоа, беа блокирани со илјадници амандмани.
- Измените за една изборна единица и отворени листи блокирани од 6.000 амандмани – 5.000 се од ДУИ
- ВМРО-ДПМНЕ омекнува: Една изборна единица за пратеници, но и еден изборен круг за градоначалници
Помалите партии годинава ги обновија предлог-измените, но Владата ги „посоветува“ пратениците засега да не гласаат за нив. Во мислењето за предложените законски измени, дадено во мај и потпишано од првиот вицепремиер Артан Груби, се посочи дека во Министерството за правда е формирана работна група за изработка на сосема нов изборен законик, а меѓудругото посочија и дека таквиот процес предвидува консензус меѓу сите политички чинители и најавија процес на консултации.