Не се сомневам дека тие ќе завршат мошне голема работа во однос на претседавањето во едно многу тешко и комплицирано опкружување, истакна Која, кој го завршува својот мандат во Мисијата на ОБСЕ во земјава
Имам мошне висока почит кон тимот во Виена и кон тимот што го составивте тука во Скопје за да работиме заедно на претседавањето на Северна Македонија со ОБСЕ, изјави денеска амбасадорот на Мисијата на Организацијата во земјава, Клеменс Која.
Тој денеска, на настанот „Северна Македонија и ОБСЕ: 30 години партнерство“, заедно со министерот за надворешни работи Бујар Османи, говореше за значењето на работата на ОБСЕ во земјава изминатите 30 години, но и за претстојните приоритети на Северна Македонија, како иден претседавач на Организацијата.
Која, кој го предводеше Постојаниот совет кога Австрија претседаваше со ОБСЕ во 2017 година, тука во Скопје им го пренел своето искуство на надлежните со цел да имаат поуспешно претседателство со Организацијата.
Шефот на мисијата на ОБСЕ во земјава им препорачал на македонските власти фокусот да биде на ставен потенцирањето на влијанието и придобивките кои работата на ОБСЕ ги има врз земјите членки и граѓаните, кои живеат во нив.
„Имам мошне висока почит кон амбасадорот Џундев и неговиот тим во Виена и кон тимот што го составивте тука во Скопје за да работиме заедно на претседавањето. Не се сомневам дека тие ќе завршат мошне голема работа во однос на претседавањето во едно многу тешко и комплицирано опкружување“,
истакна Која, кој го завршува својот мандат во Мисијата на ОБСЕ во земјава.
Осврнувајќи се на 30-годишнината од работата на Мисијата во земјава, Која нагласи дека таа минала ни повеќе фази, почнувајќи како мал тим, кој ги следел евентуалното можно прелевање на воените конфликти од север. Тимот во голема мера се проширил за време на конфликтот во 2001 година, за да дојде до сегашниот капацитет и активностите, кои ги спроведува во изминатата деценија.
„Како што веќе знаете анексите во Охридскиот рамковен договор, вклучуваат конкретни задачи за ОБСЕ, а некои од најважните активности на нашата Мисија беа поврзани токму со тие задачи. На пример Мисијата го поддржа распоредувањето на полицијата во областите погодени од вооружениот конфликт, работејќи со локалните власти и полицијата со цел да се изгради меѓусебна доверба и да се превенираат конфликтите. Истовремено Мисијата обучи генерација полицајци од малцинските заедници со цел подобро да се интегрираат во полициските сили. Во текот на мојата работа во Мисијата, се вративме на овој вид активности, креирајќи успешна менторска програма за жени во полицијата, каде тие се недоволно застапени“,
изјави Која.
Тој потсети и дека низ годините работа тимот на ОБСЕ, од кои поголемиот дел се граѓани на Северна Македонија го поддржал изготвувањето на важни закони, меѓу кои законите за Народниот правобранител, за превенција и заштита од дискриминација, серија закони кои се однесуваат на правосудниот систем, а поддршката продолжува и денес во однос на измените во Кривичниот законик.
Амбасадорот го спомена и мониторирањето на Мисијата на судски случаи, кои имаат големо национално значење. Тој додаде дека мониторите, врз основа на нивното набљудување дале серија препораки за тоа како да се подобри судскиот систем.
„Додека ОБСЕ во земјава е добро позната по мониторингот на изборите, таа работа е пред се спроведувана од нашите колеги од ОДИХР. Сепак, нашата мисија го поддржа и придонесе во подобрување на работата на изборните органи, преку нашата работа со Државната изборна комисија. Ние, на пример, поддржавме подобар пристап до избирачките права за лицата со попреченост и помогнавме да ги запознаеме младите гласачи со нивните изборни права и процедурите за гласање“,
рече Која.
Потсети и дека Мисијата околу седум години работела на проект наречен „Градење мостови“, со кој меѓусебно се приближиле деца од различни заедници, кои ретко имале можност да комуницираат меѓусебно во текот на училишниот ден.
Во врска со тоа кое достигнување го смета за најважно за време на неговиот мандат во Мисијата во Скопје, Која истакна дека Мисијата имплементирала широк спектар на програми, кои имале за цел да се подобри исполнувањето на заложбите кои Северна Македонија ги презела како членка на ОБСЕ:
„Меѓу сите тие активности, јас сум најгорд од оние кои имаат најголем потенцијал да ги подобрат животите на граѓаните во земјава. На пример му помогнавме на Министерството за внатрешни работи да дизајнира серија стратегии за професионализација на полицијата, која е целосно имплементирана, а со која ќе се зголеми безбедноста на граѓаните и се обезбедува еднаков третман од страна на силите задолжени за зачувување на редот, рече Која, кој тука ги наброја и судските реформи, дигитализацијата на судовите, проекти за обезбедување рамноправност меѓу жените и мажите во земјава. Исто така работевме да ги поддржиме напорите за борба против коруцијата во земјава, вклучувајќи ја и помошта на Државната комисија за спречување на корупцијата, локалните власти и МВР да почнат да креираат политики за зајакнување на интегритетот на јавните институции“,
рече Која.
Како еден од најголемите проекти од 2017 година го спомена спречувањето на ширењето на лесно оружје во земјата, со што се придонесе за поголема безбедност и изградба на безбедни арсенали за резерви на муниција во 15 гранични полициски станици и зголемување на капацитетот на единиците К-9 на МВР за откривање оружје и експлозиви.
Изрази задоволство и од одговорот на Мисијата во борбата против ковид-пандемијата.
„Тој фонд обезбеди грантови за 11 локални невладини организации за финансирање на работата за поддршка на групите, кои беа најпогодени од пандемијата, на пример жрвите на семејното насилство и нивните деца, како и лицата со попреченост“,
појасни Која.
Во однос на моменталната безбедносна состојба во Европа и каква е иднината на ОБСЕ, изрази уверување дека ОБСЕ, како единствена регионална организација во Европа со толкав број членови, продолжува да игра важна улога во однос на трагичните случувања, поради војната во Украина.
„Како што изјави и генералната секретарка Шмид за време на нејзината посета на Северна Македонија на Преспа Форумот, ОБСЕ останува присутна и посветена на поддршката на граѓаните на Украина во овие екстремно предизвикувачки околности и ќе продолжи тоа да го прави. Се разбира, војната има дополнителни ефекти врз Европа и Евроазија. Операциите на ОБСЕ на терен внимателно ја следат ситуацијата и ја приспособува својата работа во насока да продолжат да обезбедуваат поддршка за реалните потреби, со кои се соочуваат владите и заедниците секој ден“,
истакна Која.
Шефот на дипломатијата Бујар Османи во своето обраќање на настанот истакна дека можноста Северна Македонија да претседава со ОБСЕ во 2023 година е признание на успесите на државата која ги постигна своите стратегиски цели преку нејзиниот уникатен модел на развој, во тежок регионален контекст.
Според Османи, станува збор за обврска, но и привилегија која ќе ја покаже нашата вистинска слика пред светот, кои сме, кои се нашите вредности – мир, стабилност, владеење на право и демократија преку дијалог и компромис.