И трудот кој го вложува Кузмановска и косата која ја донираат хумани лица не се на продажба. Периките се подаруваат на они кои им се потребни. Најчесто, тоа се жени кои се лекуваат од малигни болести, но во последната година и за дел од преживеаните од пожарот во Кочани. Капацитетите, сепак, се ограничени
Кога човек губи коса поради болест или повреда, тоа веќе не е прашање само на естетика. За многу жени, тоа значи губење и на дел од самодовербата – толку неопходната во такви моменти. Токму тука започнува приказната за хуманитарката од Кавадарци, Сашка Кузманова. Кога на нејзина блиска пријателка и била дијагностицирана малигна болест, а терапијата ја оставила без коса, Кузманова веднаш започнала да бара начин да и олесни во тешките моменти.
Откако не успеала да и најде природна перика во земјава, помош пристигнала од наша иселеничка во Австралија. Деноноќно, онлајн, во услови на корона криза, Кузманова под нејзино менторство го усовршувала занаетот.
„Желбата и мотивот беа многу поголеми. Тоа беше време на ковид, кризата кај нас во Македонија, нели и секаде во светот, беа преголеми значи и јас научив. Веќе еве извесен период, значи четири и пол години скоро изработувам перики и досега значи 107 перики се подарени во Македонија“,
изјави Кузманова.
Таа не користи машини, ниту фабрички методи, туку се прави рачно. Финалниот продукт е симбол на надеж и достоинство за жените и девојките кои поради болест или трагедија останале без коса.
„Процесот за изработка на перики е макотрпен. Значи, воопшто не е лесен, иако вака визуелно изгледа дека е просто, само како перика кога ќе се погледне, како обична коса, но не. Периката се состои од четири дела. Освен косата има конец, мрежа и капа. Дополнително, совршенството доаѓа со косата, целосниот облик на периката доаѓа со косата“,
рече Кузманова.
Хуманоста на Кузманова добива и друга димензија ако се знае дека таа паралелно работи други работи за да преживее, а периките ги изработува бесплатно, иако на нив посветува по неколку часа секојдневно.
Не само што не заработува од нив туку Сашка и троши од свој џеб за изработка на периките. Купува материјали од Италија, Турција и од неодамна од САД, а единствено косата е донација од хумани граѓани во земјава. Во последниот случај, од младата Милица Ризо од Кавадарци.
„Па секојдневно ми излегуваат видеа од деца коишто за голема среќа се извлекле од болеста. И мислам дека тоа ми дава уште поголема мотивација и радост. И тоа е долг процес на растење на коса и мислам дека ова би им помогнало и побрзо да си ја вратат и самодовербата. Сепак се мали деца на коишто им е потребна голема поддршка и тоа беше моментот кај што јас одлучив да ја скратам косата и да ја донирам“,
изјави Ризо.
Ризо вели ги охрабрува и оние кои се колебаат, да го следат нејзиниот пример.
„Косата како коса расте и се обновува и мислам дека е најмал проблем на крајот од денот да изнавлечеш некоја насмевка и да му дадеш самодоверба на некој којшто се соочува со таква болест. Мислам дека вреди да се помогне и да му дадеш самодоверба на некој“,
кажа Ризо.
Природните перики не завршуваат само во рацете на онколошките пациенти. Седум од изработените досега, беа упатени на адреса на девојки чија кожа и коса настрадаа во трагичниот пожар во т.н кабаре „Пулс“ во Кочани.
Кузманова вели дека станува збор за лица кои никогаш повеќе нема да имаат коса и оти кога била известена дека нејзината експертиза е потребна, без двоумење, веднаш се фатила со работа.
„Пред сè, тие лица треба да разговараат со психолози, психијатри. Имаме такви личности во Македонија, но сè што кај нас гледаат луѓето се парите. Но јас велам не, парите не се толку вредни колку што нешто друго може да биде повредно. На тие личности им треба надеж, на тие личности им треба мотив. И ден денес, иако има поминато шест месеци од трагедијата, ние можеме да им пружиме рака, да им бидеме потпора на тие личности, сè со цел да им покажеме дека постои живот надвор од дома за нив“,
рече Кузманова.
Перики чекаат уште две девојчиња кои беа повредени во пожарот во Кочани, а листата е долга оти секојдневно од целата земја пристигнуваат нови барања. Но Кузманова е децидна дека кај неа „фаќање врски“ или обиди за прескокнување на редот се невозможни. Во минатото дури имала и заканувачки пораки и ургенции кои не само што предизвикуваат стресни ситуации, туку делуваат демотивирачки за неа.
Гестовите на Милица и Сашка се јасен показател дека малите, лични жртви може да донесат голема промена во животите на другите. Досега, нивните дела донесоа насмевки и самодоверба на десетици луѓе, а со хуманоста и посветеноста служат како инспирација за многумина. Како што и самите велат, косата расте, но надежта и љубовта што се пренесуваат остануваат трајни.