Токму кога се очекува наплив од барања за менување лични документи, Владата го поскапи вадењето лични карти, возачки дозволи и пасоши. Независно од ова, прашање е дали МВР има капацитет да смени милиони документи до крајниот рок?
Дел од граѓаните веќе платија за нови таблички со кодот „NMK“ а од Министерството за внатрешни работи дури сега велат дека размислуваат наместо менување на табличката, да се издава налепница која само ќе го покрие стариот код „МК“
Согласно Преспанскиот договор, граѓаните треба да ги заменат регистарските таблички со новиот код NMK и личните документи со новото уставно име Република Северна Македонија до февруари 2024 година
Изминуваат последните 10 месеци во кои граѓаните мораат да ги сменат сите лични документи со старото уставно име, со нови, согласно Преспанскиот договор.
И токму сега – Владата ги поскапи пасошите, личните карти и возачките дозволи.
„Затоа што имаме зголемување на цената на материјалите од кои се изработуваат овие обрасци. Исто така имаме инвестиции во машини. Целокупната ситуација наложува да мора да се промени цената“,
вели Тони Ангеловски – помошник-министер за односи со јавност во МВР.
Ај што поскапеа, но дали МВР има капацитет за само 10 месеци да смени милиони лични документи, знаејќи дека многумина ќе го чекаат последниот рок?
Посебна приказна се регистарските таблички. Што со оние со ознаката МК? Што со старите трицифрени таблички на кои нема никаков код? Што со превозниците кои со новите таблички ќе треба да менуваат и еден куп документи? И што ако навреме не се сменат личните документи и табличките?
Замената на регистарските таблички се прави во техничките прегледи. На нивните шалтери се завршува комплетната процедура и нема потреба за одење по други институции.
„Нашите вработени го пополнуваат барањето и ја завршуваат целата административна постапка. Сето тоа е брзо и едноставно. Граѓаните ја добиваат оваа услуга за не повеќе од десетина минути“,
рече Кристина Комненовиќ – менаџер на „SN мото центар“.
Вкупниот трошок за промена на две таблички при регистрација на возило е 1 510 денари. Табличките чинат 1 200 денари, а со тоа мора да се промени и сообраќајната дозвола што чини 200 денари и административна такса од 110 денари.
Возачите веќе почнале да бараат нови таблички со кодот NMK. Дел од нив тоа го прават при редовната регистрација на возилото. Други доаѓаат специјално за нови таблички.
„Нивните реакции се различни. Има реакции околу цената, околу тоа дека можело да биде со налепница. Но, законското решение е веќе важечко и мораме сите да го почитуваме тоа“,
додава Комненовиќ.
Возачите со кои разговаравме негодуваат поради трошокот на нивна сметка да биде смената на само една буква на регистарската табличка. Сметаат дека има други начини.
„Можеше поинаку. Државата да ги поднесе трошоците. Само налепници да ни дадеа и готово.“
„Малку се трошоци за луѓево, ама ова е нешто што мора.“
„Јас колку што мислам, треба половина од трошоците за менување документи и таблички да ги покрие државата“,
велат возачите.
Но, откако илјадници граѓани веќе платија за нови таблички со NMK, Министерството за внатрешни работи почна да размислува за идејата наместо цела табличка, да се става само налепница со кодот NMK врз МК.
„Се разбира, сето тоа е во процедура и кога работната група ќе ја заврши работата соодветно ќе ја известиме јавноста за најденото решение.“
360: Што со оние возачи кои веќе ги сменија табличките на свој трошок?
„Сите овие дилеми ќе бидат расчистени од работната група која подготвува решение со кое ќе им се излезе во пресрет на граѓаните“,
вели Тони Ангеловски – помошник-министер за односи со јавност во МВР.
Допрва ќе се одлучува и што со старите трицифрени таблички на кои го немаше кодот МК.
Прашањето за табличките најмногу ги засега сопствениците на фирми за транспорт како овој наш соговорник кој има 16 камиони.
„Трошоците сигурно ќе надминат околу две илјади евра.“
Од асоцијацијата на здруженија на превозници „Макам-транс“ велат дека најтешкиот дел од овој процес за превозниците, сепак, не се парите за самите таблички.
„Со промената на ознаката NMK сите превозници ќе добијат регистарски таблички со нов број. Меѓутоа, кај превозниците регистарските таблички се внесени во изводи од лиценци, во сите сертификати што постојат за возилата, како за моторните влечни товарни возила така и за приклучните возила. Тука се соочуваме со ситуација каде ќе изгубиме многу време за промена на сите документи. Она што ние го естимиравме и што го доставивме во самите дописи до надлежните иснтитуции е дека би се изгубиле две до три недели, па и еден месец за промена на сите документи“,
смета Валерија Ташковска – асоцијација „Макам-транс“.
Затоа имаат предлог–решение што го доставиле до институциите. Се повикуваат на член 37 од Законот за возила во кој пишува дека табличка, кога ќе стане неупотреблива или нечитлива од долго користење, се заменува со нова, но останува истиот број. Па, бараат широко толкување на терминот неупотреблива.
„Најлесен начин за промена е секој од превозниците во своите градови во локалните технички станици, во полициските станици, да поднесат барање со листа на регистарски ознаки. Секој би навел кои регистарски ознаки ги поседува, истите да се изработат со истиот број само со новата ознака NMK и да може, откако ќе бидат изработени, побезболно да се направи таа замена“,
додава Ташковска.
Досега немаат официјален одговор од институциите иако од МВР за „360 степени“ велат дека евентуалното ново решение би важело и за превозниците.
Покрај табличките, сите граѓани што имаат лични карти, возачки дозволи и пасоши со старото име Република Македонија, иако рокот можеби не им е истечен, ќе треба да ги сменат со нови, со новото уставно име Република Северна Македонија.
„Да, имаме граѓани кои ги менуваат патните исправи, но морам да кажам дека како што е случај и секоја година во овој период, особено зимскиот период, еве и сега, месец март, имаме слаб интерес кај граѓаните, односно имаме мала побарувачка на документи“,
вели Тони Ангеловски – помошник-министер за односи со јавност во МВР.
Токму пред очекуваниот наплив на барања за нови документи, Владата реши да ги зголемени цените со оправдување дека поскапеле обрасците кои се од увоз.
| Документ | Стара цена | Нова цена |
| Лична карта | 190 | 310 |
| Пасош | 1500 | 2000 |
| Возачка дозвола | 280 | 410 |
По ново, замена на лична карта чини 310 денари, наместо 190 денари како до скоро. Замена на пасош во редовна процедура е 2 000 денари, наместо досегашните 1 500 денари. За нова возачка се потребни 410 денари, наспроти 280 денари досега.
Вкупно, смената на овие три документи за еден човек ќе чини 2 720 денари, а кога ќе се додадат и административните такси, сумата се искачува на околу 3 000 денари.
Граѓаните велат дека ова им троши и пари и време.
„Па, мислам дека одзема време и за некои граѓани секако дека ќе биде трошок.“
„Секако дека е одземање време и финансиски и нерви. Нашите институции не функционираат баш најсјајно.“
„Со оглед на тоа дека другата страна потписник на тој договор не ги исполнува до крај своите обврски, сметам дека е непотребно да се изложуваат граѓаните на вакви дополнителни трошоци.“
„И трошок е и од други причини – патриотски причини, а и трошок е.“
„Па добро е. Сè е бизнис ова. Супер“,
велат граѓаните.
Со оглед на досегашното искуство со ситуации во кои граѓаните со месеци чекаа лични документи зашто доцнеа набавките на обрасци, но и поради локалната „култура“ да се чека последниот рок, логично се наметнува дилемата – дали МВР ќе стигне да ги замени сите стари документи?
„Министерството за внатрешни работи сразмерно со побарувачката ја организира својата работа и во тие периоди кога има поголема побарувачка се воведуваат втори смени, трети смени, се работи за викенди, се работи за празници, сè со цел на граѓанинот да му биде испорачан личниот документ што го бара“,
додава Ангеловски.
Обврската за промена на ознаките на регистарските таблички и личните документи со новото уставно име произлезе од Преспанскиот договор, кој стапи на сила во февруари 2019 година. Според член 1 точка 10, личните документи треба да се променат во рок од пет години по стапувањето на сила на договорот – односно до февруари 2024 година.
А што ако некој не ги смени документите?
„Во ваш интерес е да ви бидат документите променети за да можете да функционирате. Ако сакате да одите во банка, мора да имате валидна лична карта, ако сакате да патувате, еве, да одите на одмор во Грција, мора да имате валиден пасош. Така што, сите овие решенија се за граѓаните да можат да функционираат“,
вели Ангеловски.
This project was funded through a U.S. Embassy grant. The opinions, findings, and conclusions or recommendations expressed herein are those of the implementers/authors and do not necessarily reflect those of the U.S. Government.
Овој проект е поддржан од Амбасадата на САД. Мислењата, откритијата и заклучоците или препораките изнесени овде се на имплементаторите/ авторите, и не ги одразуваат оние на Владата на САД.
Ky projekt është i mbështetur me grant nga Ambasada e SHBA-ve. Mendimet, zbulimet dhe konkluzionet ose rekomandimet e paraqitura këtu janë të implementuesve/autorëve dhe nuk i reflektojnë domosdoshmërisht ato të Qeverisë së SHBA-ve.