Хрватскиот Сабор брои вкупно 151 пратеничко место и за апсолутно мнозинство се потребни 76 пратеници, бројка од која, според резултатите од вчерашните избори се далеку и ХДЗ и СДП за да можат да владеат самостојно
По обработените материјали на речиси сите избирачки места, неофицијалните резултати на хрватската Државна изборна комисија покажуваат дека Хрватската демократска заедница (ХДЗ) е убедлив победник на вчерашните парламентарни избори со освоен 61 мандат, додека коалицијата околу Социјалдемократската партија (СДП) ќе има 42 пратеници. На трето место, според освоените гласови е Движењето Татковина, кое во хрватскиот парламент добива 14 мандати, потоа следува Мост со 11, а Можеме со 10 мандати. ИДС и Независна платформа Север освоија по два мандати, а коалицијата Фокус-Република еден, пренесува ХРТ. Како што објави хрватскиот национален сервис – ХРТ, на вчерашните парламентарни избори излегле повеќе од 62 отсто од гласачите.
Во својот говор синоќа од изборниот штаб на ХДЗ, претседателот на партијата Андреј Пленковиќ најави дека преговорите за состав на идната влада по парламентарните избори ќе почнат уште денеска.
Хрватскиот национален сервис денеска ги пренесува согледувањата и анализите на светските агенции во врска со исходот од изборите и прогнозите за периодот по нив, односно како ќе тече процесот за формирање влада и што ја очекува земјата во таа насока.
Сумирано, оценките на светските агенции се дека Хрватска ќе се соочи со тешки преговори за формирање на владејачко мнозинство или со нестабилен период со малцинска влада.
Француската новинска агенција АФП пишува дека владејачките конзервативци се победници на парламентарните избори, но со помалку освоени мандати од претходниот изборен циклус во 2020 година (66 мандати), што според агенцијата навестува период на тешки преговори за формирање мнозинство.
Инаку, хрватскиот Сабор брои вкупно 151 пратеничко место и за апсолутно мнозинство се потребни 76 пратеници, бројка од која, според резултатите од вчерашните избори, се далеку и ХДЗ и СДП.
Отворени сите опции за коалиции
Според АФП, резултатите сугерираат дека отворени се сите опции за коалиции во земјата која од 2009 година е членка на НАТО, а од 2013 година и полноправен член на Европската Унија. Агенцијата наведува и дека Хрватска е сè уште една од најсиромашните земји во ЕУ со просечна месечна плата од 1 240 евра.
Агенцијата додава и дека корупцијата долго време е Ахилова пета на конзервативната ХДЗ, која ја водеше земјата најдолго време по нејзината независност од поранешна Југославија во 1991 година, потсетувајќи дека неколку министри од партијата мораа да си поднесат оставки во последните години поради бројни корупциски скандали.
На условно кажано „јаловата“ победа на ХДЗ се осврнува и британската агенција Ројтерс, според која гласањето се смета за тест за популарноста на премиерот Андреј Пленковиќ и неговата ХДЗ.
„Исходот може да ги одреди и водечките политики, вклучително и како хрватската влада гледа на конфликтот во Украина и на односите со Европската Унија. Пленковиќ ја поддржува Украина, опозицијата не“, пишува Ројтерс, пренесува ХРТ.
Според агенцијата, изборните резултати најверојатно ќе отворат период на политичка нестабилност во земјата членка на ЕУ, бидејќи главните партии ќе се обидат да формираат сојузи со други политички субјекти со различни политички ставови.
Ројтерс наведува дека пресвртна позиција може да има Движењето Татковина бидејќи партијата досега јавно не се изјаснила кого ќе поддржи, доколку има намери за такво нешто.
Британската агенција додава дека ХДЗ се надевала оти ќе има корист од долгорочната поддршка што ја ужива поради пристапот на Хрватска во ЕУ, воведувањето на еврото и зголемувањето на бројот на туристи кои го посетуваат брегот на Јадранот, но оти многумина се умориле од забавата и нејзините бројни корупциски скандали, вклучувајќи го и назначувањето јавен обвинител од страна на Пленковиќ, познат по неговите врски со луѓето вмешани во коруптивни афери, што може да го загрози неговото мнозинство.
Ројтерс: Малцинска влада не би издржала цел мандат
Според агенцијата, без разлика на конечната распределба на местата, веројатно е дека новиот хрватски парламент ќе биде пофрагментиран, а коалициските разговори ќе се одолговлекуваат.
Малцинска влада, без разлика дали ќе биде на ХДЗ или на СДП, би била уште понестабилна и веројатно нема да го издржи целиот мандат, заклучува Ројтерс.
Германската агенција ДПА пишува дека Хрватската демократска заедница (ХДЗ) на премиерот Андреј Пленковиќ останува најсилната партија во парламентот, но со недоволен број пратеници за апсолутно мнозинство. Изборите, според ДПА, ги одбележало жестокото ривалство меѓу претседателот на државата Зоран Милановиќ, социјалдемократ пријателски настроен кон Москва и конзервативниот Пленковиќ.
ДПА додава дека жестоките навреди на Милановиќ кон политичките противници како „гангстери“ и „паразити“ на претседателот му го донеле прекарот „хрватски Трамп“.
Германската новинска агенција, исто така, пишува дека набљудувачите веруваат оти Пленковиќ, кој имаше само тесно мнозинство во парламентот пред неговото распуштањето во март, посакувал вонредни избори за да ја спречи заканата од натамошен пад на популарноста.
Агенцијата посочува и дека актуелниот премиер го продолжил „проширувањето на корумпираните мрежи во државата и администрацијата што ги започнаа неговите претходници“ и дека за речиси осум години од неговиот мандат изгубил 30 министри поради корупциски скандали. Исто така оценува дека со неодамнешното назначување на главниот обвинител Иван Турудиќ, кој е лојален на ХДЗ, Пленковиќ сега „сака да стави крај на борбата против корупцијата и плодната соработка со Европското јавно обвинителство“.
За Милановиќ, пак, ДПА пишува дека откако станал претседател во 2020 година, станал сè поголем националист, со скептичен став кон ковид-пандемијата и со проруски ставови и залудни обиди да го спречи членството на Финска и на Шведска во НАТО.
Клучна улога ќе има Движењето Татковина
Австриската агенција АПА пишува дека иако СДП заврши втора на вчерашните избори, сепак нејзиниот лидер Пеѓа Грбин не се откажува од најавата дека преговорите за состав на новата влада ќе ги води лево-либералниот сојуз.
Агенцијата ги пренесува зборовите на лидерката на лево-зелената партија Можеме, Сандра Бенчиќ, дека целта на опозицијата за соборување на ХДЗ сепак може да се постигне со сценарио во кое СДП би формирала малцинска влада која би била поддржана од леви и десни опозициски партии.
АПА додава дека ХДЗ, која досега владееше со поддршка на претставниците на малцинствата, во иднина ќе има потреба од партнер од редовите на опозициските партии.
Формирањето влада би можело да биде тешко за ХДЗ, која досега имаше 66 мандати, пишува АПА, оценувајќи дека најверојатно клучната улога ќе ја има Движењето Татковина.
Сите агенции забележуваат голем одѕив на гласачите на овие избори, како и тоа што Милановиќ не се огласи на изборната ноќ.
Словенечката агенција СТА пишува дека претседателот на СДП, Пеѓа Грбин не го признал поразот, но признал дека резултатите биле полоши од очекуваното.
Тој ги пренесува зборовите на Грбин дека пред нив се денови, месеци разговори што ќе доведат до промени.