Судот за човекови права, по жалбите на двајцата обвинети за „Софтвери“, понудил да се спогодат со државата, во врска потенцијалните прекршувања на човековите права поврзано со мерката притвор која им беше одредена при истрагата. Но, Рашковски и Станчев сакаат пресуда која, според нив, ќе докаже дека биле неправедно притворени
Даниел Станчев, сопственикот на фирмата „Инвока груп“, која е опфатена во случајот за набавка на софтвер од страна на Рашковски како генерален секретар на Владата, тврди и дека додека бил во затворот во Шуто Оризари му била нудена спогодба за да сведочи против Рашковски. Лица од тимот на Русковска, според него, му доаѓале и дома, а вршеле и притисоци врз судечкиот совет
Два дена пред од обвинителна клупа да ја слушнат пресудата во случајот „Софтвери“, поранешниот генерален секретар на Владата Драги Рашковски и сопственикот на фирмата „Инвока груп“, Даниел Станчев, денеска пред медиумите држеа прес-конференција соопштувајќи дека нивните жалби до Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) во Стразбур, во врска со тоа што издржуваа притвор, биле прифатени и оти планираат да одат до крај, односно не прифаќаат да се спогодат со државата.
Изнесоа и низа обвинувања за притисоци од страна на тимот на поранешната шефица на Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција Вилма Русковска која, пак, досега неколкупати јавно реагираше дека тоа што одлучила да го гони токму Рашковски е еден од случаите кои ѝ „пресудиле“ на нејзината обвинителска кариера.
Што „добија“ Рашковски и Станчев во Стразбур
Рашковски, обвинет за злоупотреба на службената положба и овластувања, денеска ги уверуваше новинарите дека не врши никаков притисок на Основниот кривичен суд Скопје во пресрет на изрекувањето на пресудата в четврток, туку тајмингот за неговата прес-конференција го определило тоа што минатиот петок добиле одговор од Стразбур за нивните жалби.
Имено, станува збор за седум жалби, од кои ЕСЧП ги известил дека шест спојува во еден предмет заради економичност на постапката. Од шесте, три се на Рашковски, а три на Станчев. Пет се во однос на определените мерки притвор, а една е за замрзнувањето на имотот на поранешниот генерален секретар. Седмата жалба која не е дел од оваа постапка, е поврзана со претресите, но за неа сè уште нема конкретен одговор.
Стразбур, според тврдењата на Рашковски, им понудил да се спогодат со државата, но тие одбиваат такво нешто бидејќи се уверени дека неосновано се држеле во притвор.
„Нашата борба не е и нема да биде никакво спогодување затоа што ставањето на еден случај во форма на спогодба значи повлекување на тој случај од европската пракса, а тоа значи дека сите останати што во иднина ќе се најдат во таква ситуација нема да може да се повикуваат на случајот ’Рашковски против Северна Македонија‘ или ’Станчев против Северна Македонија‘. Затоа нашата борбата ќе ја истераме до крај, ќе бараме од судот да донесе соодветна пресуда, не прејудицираме каква, но ќе бараме по која било основа да донесе пресуда со која ќе се утврди повреда на човековите права и така нема во иднина да се случуваат вакви притвори без ниедна основа“,
рече денеска Рашковски.
И Станчев вели дека не прифаќа спогодба по ниедна цена. Поради клаузула на тајност, двајцата не сакаа да откријат колкава сума предлага Стразбур да им биде исплатена.
„Во интерес на клаузулата за доверливост не можам да откријам повеќе детали за тоа што ми се нуди, но сепак јавноста треба да знае дека мојата цел не е добивање на парични средства од ваквите постапки. Целта е да се донесе пресуда од ЕСЧП која ќе служи како пракса дека нема повеќе да се ставаат луѓе во притвор без да постои основа за тоа и со прекршување на процедурите од ЗКП и Европската конвенција за човекови права“,
рече Станчев, кој е второобвинет во случајот „Софтвери“.
Четири прашања до Владата
Според информациите кои денеска ги споделија, Стразбур во врска со нивните жалби за притворите веќе испратил четири прашања до Владата, односно владиниот агент и тие веќе се одговорени. Какви се одговорите, пак, тие не знаат бидејќи како одбрана не ги добиваат.
„Првото прашање кое се бара да се одговори е дали лишувањето од слобода е врз основа на соодветни основи и дали имало соодветни и доволни докази за таквото лишување да се спроведе. Во насока на тоа се спомнуваат веќе донесените европски пресуди во кои децидно се наведени дека лишувањето без основа е повреда на членот 5 став 3 од Европската конвенција за заштита на човековите прави“,
рече Рашковски.
Второто, пак, рече поранешниот генсек, е за тоа дали во постапката за лишување од слободата барањата од обвинителството биле доставувани до нив како осомничени и обвинети.
„Ние како одбрана во целиот период, моите 10 месеци, а 16 на Даниел Станчев, само еднаш добивме предлог за продолжување што е спротивно на европската конвенција. Тоа значи дека целиот процес е унилатерален, односно испраќање на еднострано барање до судот и судот тоа барање го дозволува“,
рече Рашковски.
Во следното прашање, според неговото тврдење, се бара државата да се произнесе дали тие биле сослушани пред првостепениот и повисоките судови, за што Рашковски тврди дека освен еднаш кога биле повикани пред Врховниот суд, никогаш не биле повикани да дадат своја одбрана против притворот.
Првите три прашања, вели тој, немаат врска со пресудата што треба да ја слушнат во четврток, но четвртото може да има импликации.
„Она што може и треба да има директна импликација врз носењето на судската одлука е четвртото прашање односно тоа е за шестата жалба дека настанало замрзнување на имот на некој, т.е. на мене без притоа да биде пријавено отштетно побарување. Знаете дека во кривичната постапка непријавено оштетено побарување не може да предизвика и кривичен прогон. Затоа ЕСЧП се има обратено до државата да каже дали до моментот кога има правосилно решение за имотот дали има пријавено отштетно побарување. Притоа се цитира пресуда од ЕСЧП за многу сличен случај каде е утврдена повреда на човековите права. И оваа жалба е опфатена во предлогот за спогодување“,
рече Рашковски.
Тој додаде дека во однос на ова ја дополниле жалбата бидејќи Обвинителството пред завршните зборови извршило промена на обвинителниот акт и сумите кои „помпезно биле пласирани од обвинителството“ во однос на сметките на неговите деца и сега е наведено оти на нив се уплатиле само 29 000 денари.
Обвинувања за обвинителките Русковска и Трајчева и нивниот стручен соработник
Во полза на своите тврдења дека неосновано биле држени во притвор, поради што ја започнале постапката пред Стразбур, сопственикот на „Инвока груп“, фирмата што го доби тендерот за софтвер со сообраќајни прекршоци, тврдеше дека додека бил во Шутка му била нудена спогодба за да сведочи против Рашковски.
„Требаше да потпишам изјава дека сум му дал парични средства на Драги Рашковски и веднаш истиот ден ќе бидам пуштен од притвор во договор со адвокатот и Обвинителството. Но, не потпишав. Уште тогаш беше јасно дека намерата на моето приведување не беше да се спречи криминал и ни да се спречи мое бегство туку да се најде некој што лажно ќе сведочи против Драги Рашковски“,
рече Станчев.
Со зборови тој уверуваше дека кога бил во куќен притвор, кај него дома бил и Оливер Алексов, стручниот соработник во Обвинителството од тимот на тогашната шефица Вилма Русковска, и обвинителката Ивана Трајчева, која е надлежна во предметот.
„Јавноста мора да знае дека додека бев во домашен притвор, без одобрение на суд, кај мене дома на местото на издржување на домашниот притвор дојде стручниот соработник Оливер Алексов од обвинителството на Вилма Русковска. До толку беше големо самоволието на екипата на Вилма Русковска што не им требаше одобрение од суд да одат кај приведени лица“,
рече Станчев.
Тој не застана тука со обвинувањата.
„Јавноста мора да знае и дека во списите на предметот што се води против нас има изјави на двајца членови на судечкиот совет кои писмено се обратиле до судијата за да кажат дека имало обид за влијание врз нив од истиот Оливер Алексов за време на паузите од судењето. За надмениот однос на тогашната екипа на Вилма Рускоска не говори само неказнивоста за нејзината изјава дека ќе ги тресе судиите од гаќи, туку и тоа дека дента кога ни беше определен притвор чекавме четири часа за да обвинителката Ивана Трајчева се врати од фризер за да даде изјава за медиумите со нова фризура“,
обвинуваше денеска Станчев.
На ова се надоврза и Рашковски со тврдење дека постои видеозапис како лицето Оливер Алексов го врши притисокот врз членовите на судечкиот совет кои „елегантно го одбиле“.
„Меѓутоа лицето Оливер Алексов и покрај елегантното одбивање на советот да комуницира со него, продолжува и тоа трае неколку минути во присуство на обвинителката Ивана Трајчева. За истиот настан ќе бидат поднесени кривични пријави и претставки до соодветните институции“,
рече Рашковски.
Случајот „Софтвери“ за кој Рашковски како прво, а Станчев како второобвинет во четврток ќе ја слушнат пресудата, го отвори „360 степени“. На 8 март 2021 година ја објавивме првата сторија дека Генералниот секретаријат на Владата, додека со него раководеше Рашковски, купил софтвер за сообраќајни прекршоци вреден 81 000 евра, иако ниедна институција ниту го барала ниту го користи, како и дека пред да го купи, како генерален секретар на Владата, тој лично развил таков софтвер за сообраќајни казни и го патентирал.
По 10 дена, на 18 март 2021 г., Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција отвори предистрага, а потоа, на 21 април 2021, случајот напредуваше во истрага. Во истрагата беа споени и други предмети – набавки за уште еден софтвер за биометриска идентификација и исплата на хонорари од Генералниот секретаријат, по што на 8 октомври 2021 година беше поднесено обвинение против Рашковски и шест други лица. Кривичен во целост во прифати обвинението на 29 декември 2021, по што следуваше судскиот процес кој сега е пред првостепена пресуда.
И обвинителството и Рашковски битките ги „водеа“ и во судница, но и надвор од неа преку медиумите при што не изостанаа ниту обвинувањата од другата страна, поточно поранешната шефица на ОЈО ГОКК, Вилма Русковска.
Така беше и при нејзиниот последен јавен настап кога на почетокот на април годинава во интервју на Телма ТВ таа изрази сомневања дека некој сакал да ја тргне од обвинителството кога го отворила случајот за поранешниот генсек. Тврдеше дека за да се случи тоа и нуделе да ја изберат за заменик-републички обвинител, како и нејзиниот внук од сестра од основен да стане виш јавен обвинител. Откако одбила, тврдеше, чекале две години за да ја „фатат на пенал“ и да ја отстранат.