Реакциите за настапот на професорот Денко Малески на бугарскиот телевизиски канал „Европа“ се базираа на кратки извадоци од интервјуто на социјалните мрежи и во дел од медиумите, без да се пренесе пошироката експликација во неговите одговори. Заради што поверодостојно информирање на јавноста во земјава, пренесуваме дел од одговорите на Малески во целост, а во видео-формат го ставаме на увид и целото интервју
Професорот и прв македонски министер за надворешни работи, Денко Малески, во разговор за бугарската телевизија „Европа“ во емисијата „Слободна зона“, зборуваше за повторното актуелизирање на македонско-бугарските отворени прашања, за неговите погледи за некои од нив и за тоа како да се избегне евентуално вето од Бугарија во преговорите на Северна Македонија за членство во Европската Унија.
Зборувајќи за Крсте Петков Мисирков, Малески рече дека тој бил Бугарин, но со многу јасни мотиви зборувал за национален сепаратизам, а тоа добро го објаснил во книгата „За македонските работи“.
„Тој (Крсте Петков Мисирков) е Бугарин, очигледно, кој зборувал за национален сепаратизам и затоа бил критикуван. Мотивите му биле јасни. Има едно добро научно објаснување во таа негова книга ‘За македонските работи,’, која е полна со еден збор кој е карактеристичен за модерната научна мисла. Цело време низ таа мала книшка провејува зборот ‘интереси’. Кои се интересите на големите сили, кои се интересите на Македонија, кои се интересите на соседните земји… Ништо од тоа не се остварува, Балканските војни се случуваат и кога фондацијата Карнеги испраќа една комисија да ги истражи војните, тие во книгата пишуваат: Да, сигурно најдобро ќе беше оваа територија, на последната европска провинција на Отоманското царство, да беше прогласена за посебна држава, како и другите балкански земји. Се разбира, мултиетничка држава“,
рече Малески.
На прашањето „зошто Гоце Делчев се наметна како спор, иако тој се самоопределувал како Бугарин“, Малески вели дека не може да се порекне неговото бугарско национално чувство, но дека треба да се земе предвид и колку тој се залагал за земјата на која живеел – Македонија.
„Тоа е точно. Тој се определил како Бугарин, но треба да се знае дека тој е роден во една мултинационална заедница каква што била Македонија во тоа време. Тој имал чувство за еден силен локалпатриотизам кон својата земја, за која се борел, за Македонија. Според тоа, не може да се порекне неговото бугарско национално чувство, бидејќи тоа сам го кажувал, но исто така, треба да се земе предвид колку тој се залагал за земјата во која живеел. И фактот дека тој бил социјалист којшто немал некои големи симпатии кон бугарскиот двор“,
рече Малески.
За тоа каков компромис треба да се направи за Бугарија да не стави вето на европскиот пат на Северна Македонија, Малески смета дека „македонската страна треба да се соочи со објективната историска вистина“, а „бугарската страна да се соочи со реалноста на современото постоење на македонската нација, народ и македонскиот јазик“.
„Генерално кажано, македонската страна треба да се соочи со објективната историска вистина на начин на којшто објаснив сега, а бугарската страна да се соочи со реалноста на современото постоење на македонската нација и македонскиот јазик. Тоа е излезот. Се разбира, во односот меѓу државите играат и некои други фактори како моќта, позицијата на државата итн. Меѓутоа, ова би бил европскиот приод за едно трајно пријателство и за отворање на една европска иднина која ќе нè поврзува на начини на кои не можеме од сега да ги предвидиме“,
изјави професорот Малески во интервјуто за ТВ „Европа“.
Толкувањето на нашите историчари за создавањето на македонската нација е „поприлично волунтаристичко, заштитени од една моќна федерација“, додаде Малески.
„Тие можеле да прават селекција на историските факти, онака како што им одговарало. Ако пишува Бугарин, можело да се пречкрта и да се напише Македонец. Тоа денеска веќе не е можно, живееме во еден отворен свет, доволно е да се кликне на интернет и да се прочита се околу спорот. Оттаму тоа е задачата на македонската историографија. Сите тие наши книги кои се практично базирани на барање на она што нè одвојува, посебностите. А такви може да се најдат во книгите на нашите историчари и тие не се лажни, во смисла кога се создавал бугарскиот литературен јазик мнозина тука рекле – ние не разбираме кој е овој јазик и многу други такви историски ситуации кои ја нагласуваат нашата посебност. Но, од тоа не може да се направи целата објективна историска вистина. Да, кажува дека ние сме биле еден народ, но сега веќе не сме. Сега сме два различни народа, со два различни јазика кои влегуваат во една заедничка перспектива во Европската Унија“,
рече Малески.