Иницијативата е поднесена од Тодор Петров од СМК, откако, по прогласувањето на вонредната состојба, беа ставени во мирување изборните дејствија
Со евентуално прифаќање на иницијативата би се довела во прашање и одлуката на претседателот за прогласување вонредна состојба, а со тоа би се проблематизирале и уредбите на техничката влада
Уставниот суд утре треба да донесе одлука дали ќе поведе постапка за оценување на уставноста на одлуката за распуштање на Собранието, која пратениците ја донесоа на 16 февруари, со цел во рок од 60 дена да се одржат предвремени парламентарни избори.
Иницијативата за оценување на уставноста на оваа одлука, според наши информации, е поднесена од Тодор Петров, откако, по прогласувањето на вонредната состојба, беа ставени во мирување и изборите што требаше да се одржат на 12 април. Со иницијативата, според информациите, се доведува во прашање и одлуката на претседателот Стево Пендаровски од 16 април за прогласување вонредна состојба, со оглед на уставната одредба дека вонредна состојба прогласува парламентот со двотретинско мнозинство гласови, освен во ситуации кога пратениците не можат да се состанат.
Според проценките, со евентуално проблематизирање на одлуката за вонредната состојба, пак, би се довеле во прашање и сите уредби што, во меѓувреме, ги донесе техничката влада, во насока на справување со здравствената и економска криза предизвикана од коронавирусот. Од друга страна, Пендаровски најави денеска дека в четврток е можна нова одлука за продолжување на вонредната состојба за уште 30 дена.
Очекувањата меѓу дел од уставните судии се дека нема да се поведе постапка за оценување на уставноста на одлуката за распуштање на парламентот. Во спротивно, како што се проценува, би настанал правен хаос, со оглед на тоа што, покрај вонредната состојба, би била доведена во прашање и одлуката за избор на техничката влада.
Една од варијантите што се спомнува е одлуката за распуштање на парламентот да биде третирана како индивидуален правен акт, така што Уставниот суд би се прогласил за ненадлежен да постапува за вакви прописи. Другата опција е одлуката за распуштање да се третира како општ правен акт, ама иницијативата за нејзино преиспитување да биде отфрлена, со аргументација дека самораспуштањето е изведено согласно уставните одредби, независно од околностите што неочекувано доведоа до прогласување вонредна состојба во земјава.
Аргументите во таа насока се дека Уставот дава можност парламентот да се распушти, за што се потребни најмалку 61 глас „за“ – кворум кој беше многу поголем при изјаснувањето на 16 февруари. Исто така, веднаш по распуштањето на парламентот, претседателот на Собранието Талат Џафери распиша избори на 12 април, во законски предвидениот рок од максимум 60 дена. „Замрзнувањето“ на изборните дејствија на 22 март, пак, беше резултат на неочекуваната криза со коронавирусот.
За известител за иницијативата за оцена на уставноста на одлуката за распуштање на парламентот е определен судијата Дарко Костадиновски. На минатата седница оваа иницијатива остана отворена, според информациите, поради отсуство на две членки на Уставниот суд, чии гласови може да бидат одлучувачки дали утре ќе се поведе постапка.
Иако се очекува иницијативата на Тодор Петров до Уставниот суд, сепак, да биде отфрлена, дел од судиите се согласуваат дека по завршувањето на вонредната состојба ќе останата отворени многу правни дилеми кои ќе се решаваат во од. Едно од тие прашање е кога парламентот ќе ја потврди одлуката за прогласување вонредна состојба, кога овој собраниски состав веќе нема мандат да се состане, така што, веројатно, ќе мора да се чека да бидат избрани новите пратеници. Друга дилема е како ќе се утврди новиот датум за одржување на десеттите парламентарни избори, со оглед на тоа што сè уште, практично, е валидна одлуката на Џафери за распишување избори, како индивидуален правен акт, според која гласањето требаше да биде на 12 април.