Како натпартиски потфат, европските реформи можат да ни помогнат да ги вратиме општото добро и јавниот интерес во центарот на политичкиот дискурс и практика. Така ќе ги оствариме и виталните национални стратегиски приоритети, а тие се заеднички да посведочиме на силен економски и општествен развој, на поголема доверба во институциите и драстично помало иселување на младите
Преговорите за членство, додаде Пендаровски, ќе траат со години и притоа од нас ќе се бара напуштање на старите навики и практики и испорачување конкретни резултати
Преговорите со ЕУ се можност за намалување на евроскептицизмот преку враќањето на Европската Унија на голема врата кај нас и во регионот. Тоа може да се постигне само преку поголема видливост на Унијата со своите механизми, иницијативи, критики и структурни фондови. Граѓаните треба да ја чувствуваат Унијата, не како далечно, безлично бирократско тело, туку, како нивен сојузник во напорите за подобар живот, тука, во Северна Македонија, рече претседателот на државата Стево Пендаровски на денешниот настан „На европскиот пат: Нови реформи, нови можности!”
Преговорите за членство, додаде Пендаровски, ќе траат со години и притоа од нас ќе се бара напуштање на старите навики и практики и испорачување конкретни резултати.
„Во таа смисла, сите треба да дадеме свој придонес, од Собранието кое има централно место во носењето на европското законодавство, владата, претседателот, локалната самоуправа, експертите од граѓанскиот сектор, медиумите. Ова е сериозен процес кој не трпи импровизации. Секој наш чекор, освен Брисел, ќе го следи и најдобриот судија – македонската јавност. Секоја злоупотреба на овој процес за теснопартиски или лични интереси ќе значи губење на скапоцено време, кое го немаме, но, што е уште поважно, ќе значи дополнително губење на и така ниската доверба на граѓаните во државните институции“,
додаде Пендаровски.
По својата суштина, нагласи претседателот, европските интеграции не можат да бидат цел и приоритет на само една политичка гарнитура. Тоа е национален проект што сите релевантни политички партии го поддржуваат од почетокот на македонската независност до денешен ден.
„Затоа, апелирам до сите политички чинители, како од власта, така и од опозицијата, конструктивно да се вклучат во процесот и да придонесат за негово непречено одвивање. Како натпартиски потфат, европските реформи можат да ни помогнат да ги вратиме општото добро и јавниот интерес во центарот на политичкиот дискурс и практика. Така ќе ги оствариме и виталните национални стратегиски приоритети, а тие се заеднички да посведочиме на силен економски и општествен развој, на поголема доверба во институциите и драстично помало иселување на младите“,
нагласи Пендаровски.
Претседателот на дебатата се осврна на Извештајот на Европската Комисија за напредокот на Република Северна Македонија за 2022 година.
Според него како и во сите досегашни извештаи и во овој се содржани реални оценки за статусот на домашниот реформски процес. Но, за разлика од порано, според мене, постојат три нови моменти поврзани со овој извештај.
„Прво, отворањето на преговорите ја зголеми тежината, релевантноста на самиот извештај. Меѓувладината конференција во јули годинава, за нас, објективно претставуваше историска пресвртница, затоа што ја означи новата, суштинска фаза на интеграциите. Со тоа, за прв пат, Извештајот освен наша домашна задача, стана и обврска за Европската Унија да биде далеку поактивно вклучена во процесот. Скринингот прецизно ќе ги одбележи сите наши системски пропусти и ќе ги дефинира реперите за натамошна трансформација на општеството“,
рече Пендаровски.
Вториот момент, според него, е тоа што извештајот го добиваме во услови на сложен геополитички контекст, без преседан.
„Европа и светот се соочуваат со длабока економска и енергетска криза што беа иницијално предизвикани од пандемијата, но, драстично продлабочени со руската агресија врз Украина. Извештајот прецизно кажува дека во делот на европската надворешна и безбедносна политика имаме 100-процентна усогласеност со Унијата каква што немаат ниту сите земји-членки“,
додаде претседателот.
Трето, додава Пендаровски, извештајот ни доаѓа во време на растечки европесимизам меѓу македонските граѓани поради забавените евроинтеграции. Јасно е дека досегашниот застој се должеше не само на недостигот на реформи, туку, пред се, на заморот од проширување и отворените блокади и непринципиелни барања од една земја-членка во процесот.
Иако одговорноста за темпото на интеграциите е споделена, последиците не се, бидејќи нив ги чувствуваат само македонските граѓани. По првпат од 1991 година поддршката за евроинтеграциите не можеме да ја земеме здраво за готово бидејќи граѓаните се при крај со трпението.
Во текот на изминативе 17 долги кандидатски години, Пендаровски рече дека сме сведоци на многу започнати, а, недовршени реформи и уште повеќе на многубројни донесени, а, селективно спроведени европски закони. Во неколку наврати македонските граѓани и нивните избрани политички претставници прифаќаа тешки компромиси без преседан во модерната историја, се во името на европската иднина.
„Објективно говорејќи, единствено, континуитетот во преговорите може да ја промени ваквата состојба. Прифаќајќи го францускиот предлог, ја надминавме бугарската блокада. Во овој момент, не можеме да ја исклучиме можноста од евентуални идни провокации на политички субјекти со анахрони погледи, како и непринципиелни и во суштина неевропски барања што ќе задираат во нашите идентитетски одредници. Но, во Европа, треба да му биде секому јасно дека партнери за таков дијалог овде нема да најдат. Не смееме да трошиме време и енергија за да смируваме нечија нечиста совест. Сиот потенцијал треба да биде фокусиран кон реалните, а не кон реторички реформи, затоа што тоа од нас, долго, предолго го очекуваат македонските граѓани“,
потенцираше Пендаровски.
За продолжување на преговорите, рече тој, ќе биде неопходен државен консензус и за уставните измени, кој ќе треба да го направиме повторно во име на европската иднина. Меѓутоа, во тој потфат треба да влеземе плански и без брзање, а, тој процес да се одвива онолку време колку што ќе биде потребно за да не отвораме нови рани во ткивото на македонската нација.
Во преговорите, според Пендаровски, ќе ни стане јасно дека интеграциите не се само добрососедските односи, туку станува збор за еден колосален потфат за трансформација на државата и општеството што ќе бара трпение од сите нас, но и откажувања во многу области од нашето живеење особено на оние кои се денес привилегирани по разни основи.
„Крајната цел е изградба на функционална правна држава со ефикасен судски систем. Не случајно владеењето на правото е почетен, но и завршен чекор во евроинтеграциите. Ако има правда, ќе има и доверба во институциите и економски и севкупен општествен развој“,
рече претседателот.
Пендаровски е убеден дека преговорите за членство ќе бидат стабилизирачки фактор не само за нашата држава, туку и позитивен сигнал за целиот регион.
„Заедно можеме да го постигнеме она што засебно сигурно не можеме. Ако успееме да изградиме демократско и просперитетно општество, со сите нишани, дури тогаш ќе можеме да кажеме дека независната македонска држава, конституирана во 1991-та конечно ќе го добие своето историско оправдување и логика“,
рече Пендаровски на настанот „На европскиот пат: Нови реформи, нови можности!”