Законот за поништување на лустрацијата денеска влегува во собраниска процедура и ќе биде разгледан од членовите на собраниската Комисија за политички систем и односи меѓу заедниците.
На крајот на декември Владата го усвои предложеното законско решение на Министерството за правда со кое одлуките од лустрацијата и правните последици ќе станат ништовни.
„Со овој закон се исправа една долгогодишната неправда направена кон лицата кои беа жртви на постапките пред Комисијата за верификација на факти и други надлежни органи, за кои јавноста беше запознаена и преку случаите на нарачаните лустрации, споменувани во објавените телефонски разговори. По сила на овој закон, во целост стануваат ништовни сите правни акти, дејствија и мерки донесени односно преземени од Комисијата за верификација на фактите и други надлежни органи. Воедно, со овој закон во целост стануваат ништовни сите правни последици што ги произвеле правните акти, дејствија и мерки“,
објаснуваат од Министерството за правда.
Со новото предложено решение, треба да се отстранат штетните последици по лицата кои беа жртви на овие постапки пред Комисијата за верификација на факти, пред надлежните судови и пред другите органи, и за нив се предвидува надоместок на штета.
Со овој предлог-закон се заокружува правната рамка како стратегиската цел на реформата во правосудството во однос на обезбедување на независноста и непристрасноста и се пристапува кон реализација на стратегиската насока за воспоставување законска рамка за поништување на мерките и правните последици од процесот на лустрација.
Комисијата за лустрација престана да постои во септември 2017 година.
Нејзиниот мандат што започна во јануари 2009 година го следеа низа контроверзии и остри реакции од меѓународните институции (ЕК, Венецијанската комисија), а на листата за „отстрел“ како соработници на тајната полиција се најдоа стотици јавни личности – политичари, писатели, актери, судии, професори, новинари.
Законот за лустрација беше донесен во 2012 година, чиј официјален назив беше Закон за определување дополнителен услов за вршење јавна функција, како замена за законот од 2008 година.
За разлика од законот од 2008 година, во кој соработката се дефинирала како „тајна, свесна, континуирана и организирана соработка и активност, заснована со писмен документ со органите на државната безбедност“, во законот од 2012 година Комисијата за верификација на фактите (како орган надлежен за спроведување на лустрацијата) доби овластување да лустрира и лица евидентирани во досиејата на органите за државна безбедност како „таен соработник, оперативна врска или таен информатор при оперативно прибирање, известување и податоци што биле предмет на обработка, чување и користење од органите на државната безбедност.“
Во 2015 година, во согласност со извештајот на Прибе, како дел од решавањето на политичката криза во Македонија, процесот на лустрација беше запрен, а Комисијата за верификација на фактите продолжи да работи до завршувањето на судските процеси иницирани на дел од лустрираните лица. До тој момент, во Македонија беа лустрирани 300 лица, иако Комисијата за верификација на фактите проверила 30.000 лица. Меѓу лустрираните лица беа и поранешни министри за внатрешни работи и други високи полициски функционери: Љубомир Фрчкоски, Добри Величковски, Јован Трпеновски, Стеван Павлески, потоа судијата во Уставниот суд Трендафил Ивановски итн. Околу 20 лустрирани лица поведоа судска постапка и добија позитивна пресуда од Управниот суд, која потоа лустраторите ја обжалиле до Вишиот управен суд. Петмина лустрирани лица правдата ја побараа пред Судот за човековите права во Стразбур.