Последни денови за Владата да го убеди УНЕСКО дека Охрид не заслужува да биде впишан на листата – светско наследство во опасност. До крајот на неделава треба да биде испратен извештајот за напредокот во спроведувањето на препораките на УНЕСКО. Од Владата тврдат дека државата е на добар пат, но граѓанскиот сектор не е убеден – велат дека пред УНЕСКО повторно ќе се претстави лажна слика за посветено работење. „360 степени“ повеќепати проверуваше што е спроведено од препораките на УНЕСКО по јунската сесија во Баку. Издвоивме десет клучни барања, па еве што покажа нашиот „семафор“ во однос на тоа што е целосно реализирано, што делумно, а што не е воопшто ни почнато.
Поголемиот дел од препораките во нашата табела, споредбено со таа од пред четири месеци, сега се обоени со зелена боја. Но, интересно е што две од задачите Владата ги реализира една недела пред испраќање на извештајот за напредокот. Станува збор за формирање заеднички комитет со Албанија и усвојување на Планот за управување со Охридскиот Регион, кој треба да стави крај на урбаниот хаос во градовите и целото крајбрежје преку посебно зонирање.
Па од Владата, конкретно од министерот задолжен за координација на активностите поврзани со барањата на УНЕСКО, побаравме одговор – зошто се чекаше до последен момент да се исполнат дел од обврските?
„Не, не се случува сè во последен момент, затоа што за да го формирате меѓудржавниот комитет, треба процесот да мине низ институциите на двете држави. Предлагање кандидати, номинирање, избор во таа влада, исто како кај нас. И тој процес траеше. Не е до тоа дека е во последен момент, процесот е таков, процедурите се такви. Какви што се во Албанија, во еден дел се и кај нас. Од друга страна, Планот е исто така процес – почнат во октомври со три јавни дебати, 60 дена во јавност, отворен за коментари, сугестии и забелешки“.
изјави министерот Едмонд Адеми.
За задачите кои во нашиот семафор се обоени со црвено и се со статус нереализирани, Адеми вели дека и кај нив има делумно започнато спроведување. За депонијата Буково, Адеми признава дека е потребно повеќе време за решение. Најголем проблем, сепак, остануваат дивоградбите.
„Процесот на рушење на дивоградбите е целосна надлежност на општините. Да, Државниот градежен инспекторат е за централното подрачје, меѓутоа во целина трите општини имаат законски обврски. Ние како влада и тогаш, и денеска, и утре тврдиме дека им стоиме на располагање на општините секогаш да излеземе во пресрет кога ќе имаат потреба. Во оваа ситуација Општина Охрид и градоначалникот прават максимални напори, во рамките на буџетот што го имаат и со ребалансот на средства што ги имаат за решавање на тоа.“
додава Адеми.
Општина Охрид почна со уривање, но целата акција се сведе на неколку отстранети диви платформи и 2-3 приватни куќи, чии сопственици најавија дека самите ќе ги урнат. Од Општината велат дека акцијата трае, но нашите прашања – колку дивоградби досега урнале, колку пари се потрошени за таа намена и дали ќе побараат уште средства од Владата, не добивме конкретни одговори.
„Во текот на изминатиот период беа отстранети дивопоставените платформи од угостителските објекти, кои се лоцирани на крајбрежјето на Охридското Езеро, во потегот од месноста Ј’но, до населбата Канео. Како што имаме соопштено и претходно, досега се постапуваше и ќе се пристапи кон отстранување на објекти за кои не постојат правни пречки за отстранување“
одговорија од Општина Охрид.
За реализацијата на препораките ја консултиравме и невладината организација „Фронт 21/42“, чии истражувања покажале дека само за две мерки може да се каже дека има делумно исполнување. Станува збор за мораториумот за градба и планот за управување. Објаснувањето е дека не може да се направи реална анализа што е де факто направено за другите мерки бидејќи Владата не им ги дава на увид ниту записниците од владините седници на кои се дискутирало за УНЕСКО ниту регистарот на дивоградби.
„Ги побаравме информациите од Владата што е разговарано на сите овие седници на кои наводно има претточка за степенот на реализација на препораките, да ни ги дадат документите што е разговарано, што е одлучено. Одговорот што го добивме е дека тоа се класифицирани информации“.
вели Искра Стојковска од „Фронт 21/42“.
Стојковска вели дека актите со кои Владата се фали се донесени, не се спроведуваат соодветно. Планот за управување, според неа, не може да стапи во сила без закон за управување со Охридскиот Регион. А, мораториумот кој важи до февруари, од самиот почеток е манипулативен бидејќи низ Охрид постојано се гради.
„Се дополнува списокот за што сè не важи мораториумот. Со други зборови, сè што е планирано, договорено, не навлегувам во тоа, таа одлука нема да спречи да се реализира. Нема да спречи урбанизација на Елшани, нема да спречи нов кеј кој навлегува три метри во езеро, нема да ја спречи индустриската зона во Лескоец. Значи, така е скроен, називот е мораториум, а нема да спречи урбана и крајбрежна трансформација, што е во суштина препораката.“
додава Стојковска.
За граѓанскиот сектор и по Баку нема дилеми дека единствениот спас за Охрид е тој да се впише на листата наследства во опасност, бидејќи, според нив, таму реално и припаѓа. За власта, пак, надежите се во реактивната мисија на УНЕСКО, која доаѓа во посета на земјава в четврток – два дена пред истекот на рокот за испраќање на извештајот.