Meѓу стари напуштени и руинирани куќи во селото Цветово, во нов монтажен објект е сместено едно од петте подрачни училишта во општина Студеничани. Поради големиот број ученици, ова е единственото подрачно училиште во општината каде се подготвува комбиниран модел на настава, додека во останатите училишта во Студеничани ќе има настава со физичко присуство за сите одделенија.
Во подрачното училиште „Алија Авдовиќ“ во селото Цветово има запишано 175 ученици. Според досега спроведените анкети, родителите на сите од нив се изјасниле дека веднаш би ги пуштиле децата на настава.
Меѓу семејствата кои побарале децата да посетуваат настава на училиште е и она на Незир Исљамовски, дедо на три внучиња.
„Едното има 10 години, едното има 8 и едното прво одделение ќе оди годинава и сакаме да ги пуштиме, подобро на школо да одат, ние дома не можеме да ги учиме.“
-Како ја завршија годинава, имате таблет или лаптоп?
„Немаме ништо, од училиштето ветуваа дека ќе донесат и немаат уште донесено.“
вели Незир Исљамовски, жител на с. Цветово, Студеничани
Назим Бектеши е одделенски наставник кој годинава ќе води првачиња во Цветово. За него предизвик ќе биде почитувањето на мерките во училница, но уште поголем проблем смета дека би била онлајн-наставата.
„Добро е тоа што треба да бидат како првачиња со физичко присусутво бидејќи јас 5 одделение што го завршив, работевме од 11 март како се појави вирусот, почнавме да работиме по електорнски пат, онлајн, но немаше ефект. На стартот имаше ефект, некој интерес имаше кај децата, им беше интересно, но после тоа се изгуби.“
вели Назим Бектеши, одделенски наставник во ПУ „Алија Авдовиќ“, с. Цветово
Централното училиште се наоѓа во селото Батинци. Дента кога снимавме учениците од прво до трето одделение беа дојдени да ги подигнат новите учебници. Тие се распределени во 17 паралелки кои според новите протоколи ќе се удвојат, додека останатите класови ќе работат „онлајн“, вели директорот Кенан Имери. Во Цветово, пак, 4 и 5 одделение ќе ротираат.
„За нив одлучивме една група да биде со физичко присуство наставата додека другата група истовремено да ја пратат наставата онлјан. И така да се направи рокада секоја недела.“
– Како ќе се прати таму наставата онлајн кога повеќето родители се жалат дека немаат ниту комјутери ниту лаптопи?
„Точно е тоа дека многу ученици немаат лаптоп, меѓутоа од страна на класните раководители ми ветија дека тие ученици што ќе останат дома да имаат услови барем да имаат смарт телефони за да можат да ги пратат. Ако стварно учениците немаат услови, тогаш класните ќе треба да им спремат материјали во хартиена состојба и да им ги однесат дома.“
вели Кенан Имери, директор на ОУ „Алија Авдовиќ“, с. Батинци
Подготвките забрзано течат и во другите училишта, како „Лазо Ангеловски“ во скопски Аеродром, каде од прво до трето одделение има над 450 деца во триесетина паралелки.
„По правилникот, првачињата би требало да седат на мали столчиња и клупи, но бидејќи така не можевме да го обезбедиме растојанието, социјалната дистанца која мора да постои меѓу децата, ги тргнавме малите клупи и столчиња и ги доведовме големите ги поставивме и учениците би седеле еден позади друг дијагонално, за да можеме да го постигнеме тоа растојание од метар и пол најмалку.“
вели Милена Игњатова , помошник директор во ОУ „Лазо Ангеловски“, о. Аеродром
Раководството е задоволно од подготвеноста на наставниот кадар за онлајн наставата за погорните одделенија.
„Различните ИКТ-алатки веќе им се познати на наставниците 10 години наназад ги користат во нашето училиште, кои се користат во зависнот од наставната програма, На пример на помалите ученици од 1-3 одд многу им е интересно тоа да биде, шаренолико, да го слушаат гласот на наставичката, така што колегите од одделенска настава креираа Електронски аудио книги, им го презентираа на таков начин им ги презентираа содржините на учениците.“
додава Игњатова.
Додека Министерството за образование се подготвува да ја унифицира онлајн-наставата преку национална платформа, проблемите со учењето од далечина во посебен извештај ги сублимира Народниот правобранител.
Во истражувањето спроведено летово, врз основа на податоци од 64 училишта, се потврдило дека висок процент од учениците не можеле да следат онлајн-настава, односно 83% во основните и 68% во средните училишта.
Во мислењето доставено до Министерството за образование, Омбудсманот потенцира дека онлајн-наставата не била унифицирана, образовниот систем недоволно дигитализиран, а учењето од дома е голем предизвик особено за социјално ранливите категории, децата со попреченост, Ромите, мигрантите и другите малцински групи.
„Не успеаа во овој период со полн капацитет не успеаа да создадат можности да има еднаквост или рамноправна можност сите да можат на ист начин или да имаат ист пристап до тој процес. Само ако го земеме делот кои се условите во училиштата, кој е разликата помеѓу рурална средина и градска. Во анализата имаме училишта кои информираат дека немаат пристап до интернет, има разни категории на деца кои немаат технички можности, немаат ни компјутер и тн.“
порачува Народниот правобранител Иџет Мемети.
Од Младинскиот образовен форум, организација која била вклучена во подготовката на протоколите за настава, велат дека комбинираниот модел е најсоодветен за учениците од основно и средно образование, па и за студентите, во услови на пандемија.
„МОФ наназад низ годините постојано апелирал и во однос на хигиената и во однос на квалитетот на образованието и тие разлики и проблеми, за жал, секогаш егзистирале и верувам дека и понатаму ќе постојат. Но, на овој начин се надеваме дека ќе се обезбеди некаков еднаков пристап кон сето ова. Со тоа што ќе мора будно да се следи самата ситуација на терен и да се интервенира секогаш кога тоа ќе биде потребно.“
вели Димитар Низамовски , извршен директор на МОФ.
Озаконување на наставата од далечина и дигитализација на образовниот систем се наведени како приоритети во новата владина програма. Министерката Мила Царовска вели дека основата е токму во националната платформа за настава која ќе стартува со почетокот на новата учебна година. Наставниците, според неа, веќе ја знаат, а учениците ќе можат да ја следат и преку мобилен телефон.
„Не е само видео презентацијата туку дополнителни материјали кои што се интерактивни, а тоа се одредени квизови, тестчиња – за да може да одите на второ ниво, треба да го знаете првото ниво. Дел од тоа нашите настаници го знаат, се обучени и е земено како репер, затоа што се наградувани од Мајкрософт и од Уницеф, како група на професори ги змеваме како мастер тренери да го пренесат основно знаење кон другите наставници.“
вели министерката за образование Мила Царовска.
Со унифицираната платформа дел од недостатоците во онлајн наставата ќе се се надминат, смета Царовска, но не негира дека квалитетот на образовниот процес нема да биде секаде идентичен.
„Секако дека треба да ги подобруваме условите, да искористиме максимално од она што го имаме на располагање како ресурс и, секако, ќе биде комбинирано и секако ќе биде многу комплицирано и нема да биде секаде подеднакво со исти квалитет. Но ние ќе се трудиме она што сега го создаваме како онлјан платформа, како можност наставниците да се запознаат со таа национална платформа за учење од далечина да остане како ресурс кој ќе го користиме и кога ќе бидеме надвор од ковид.“
додава Царовска.
Онлајн или со физичко присуство наставата ќе почне на 1 октомври. Вкупно 113 училишта поднеле барање за физички да ги примат учениците и тоа 79 основни и 34 средни училишта. Колку од нив ќе добијат дозвола од владината комисија составена од претставници од образоваие и здравство, ќе зависи од просторните и технички можности на училиштата, но и од епидемиолошката состојба во општината. Дотогаш со мобилните в рака или низ игра во училишниот двор, учениците ќе ги користат последните денови од продолжениот распуст.