Од опозициската партија и официјално соопштија дека ќе поднесат предлог-одлука за разрешување на министерот за здравство, чија понудена оставка веќе неколку дена е во кабинетот на премиерот, кој, според правни толкувања, единствен може да ја испрати во парламентот, но и единствен може да побара разрешување на член на неговата влада
Во 2013 година предлог на СДСМ за разрешување на тогашниот спикер Вељаноски воопшто не стигна на дневен ред на седница, а тој случај ВМРО-ДПМНЕ денеска го посочи како пример дека пратеници можат да побараат разрешување на функционер што е избран во Собранието
ВМРО-ДПМНЕ ќе ја достави во Собранието најавената предлог-одлука за разрешување на министерот за здравство Венко Филипче, објави денеска пратеникот Антонио Милошоски.
Тој посочи дека предлог-одлуката се базира на членот 68 од Уставот, според кој, Собранието „врши избори, именувања и разрешувања и на други носители на јавни и други функции…“
Иако во Уставот и во собранискиот Деловник не е категорично предвидена постапка за разрешување на член на Владата по предлог на пратеници, од пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ, во изјава за „360 степени“, посочуваат и на членот 114 од Деловникот, каде што, всушност, е „пресликана“ истата алинеја од уставниот член 68.
„Оваа предлог-одлука ја засноваме на членот 68 од Уставот на Република Македонија. Слична таква предлог-одлука доставиле оние кои денеска ја критикуваат, односно пратеничките групи на СДСМ и на НСДП, во 2013 година. На 25 октомври, врз основа на овој член, тие доставиле таква одлука за разрешување“,
изјави Милошоски најавувајќи го поднесувањето на предлогот за разрешување на Филипче, за кој денеска опозицијата побара поддршка од помалите партии од собраниското мнозинство, за да се обезбедат најмалку 61 глас.
Во октомври 2013 година, тогаш опозициските пратеници на СДСМ, доставија до парламентот предлог-одлука за разрешување на тогашниот претседател на Собранието, Трајко Вељаноски, обвинувајќи го за нарушување на пресумпцијата на невиност, злоупотребата на притворот, загрозувањето на правото на изразување и на медиумската слобода и барајќи посебна седница на Постојаната анкетна комисија за заштита на слободите и правата на граѓанинот. Но, предлог-одлуката не стигна на дневен ред.
„ВМРО-ДПМНЕ не ја поддржува предлог-одлуката за разрешување на претседателот на Собранието и таа не мора да биде ставена на дневен ред на седница, бидејќи не е во форма на интерпелација“,
изјави тогашниот координатор на ПГ на ВМРО-ДПМНЕ, Илија Димовски.
Сепак, Уставот и собранискиот Деловник предвидуваат различни постапки за избор и разрешување на претседател на Собранието и на членови на Владата, со оглед на тоа што првиот парламентарец е на чело на законодавната власт, додека министрите се дел од извршната власт. Во членот 94 од Уставот е предвидено дека разрешување на член на Владата може да предложи претседателот на Владата, а не е предвидена можност таков предлог да потекне од пратениците, кои, сепак, на крајот ја носат одлуката за разрешување. За разлика од министрите кои ги предлага мандатарот/премиерот, а ги избира Собранието, предлогот за претседател на парламентот го дава собраниската Комисија за избори и именувања или група пратеници, а по него се изјаснува Собранието на пленарна седница.
Експерти по уставно право, со кои контактираше „360 степени“, велат дека Уставот и Деловникот не предвидуваат можност предлог за разрешување на член на Владата да произлезе од пратеници, туку предлогот, во овој случај за Филипче, би требало да дојде од тој што му предложил на Собранието тој да биде избран на функцијата. Меѓу другото, изборот на Филипче не беше поединечен, туку Владата беше избрана во „пакет“, на крајот на август минатата година.
Експертите со кои разговаравме посочуваат дека уставните норми во вакви случаи, всушност, ја потенцираат колективната одговорност на Владата пред Собранието, а не поединечната одговорност на членови на Владата. Затоа и постои опцијата за поставување прашање за доверба на Владата, по чие евентуално изгласување би „паднал“ владиниот кабинет. Парламентот, пак, има можност да ја контролира работата на министрите преку поставување пратенички прашања или преку поднесување интерпелација, но, како што се посочува, дури ни евентуална успешна интерпелација не би имала обврзувачко правно дејство, односно не би морала да значи заминување на одреден министер, и покрај утврдување негова политичка одговорност за одреден случај.
Од ВМРО-ДПМНЕ реагираа денеска и на најавите на спикерот Талат Џафери дека ќе одбие предлог-одлука за разрешување на Филипче и на Хасани како неоснована.
„Дали Џафери е избран од граѓаните што треба да ги штитиме или тој е избран за да ги штити министрите? После една ваква катастрофа, каква што беше горењето на болницата во Тетово, сметаме дека Џафери треба да се стави во улога на заштита на граѓаните и, конечно, да искаже политичка волја оставката на Филипче да биде констатирана во Собранието, да си ја водат работата кон тоа дали и кој сноси кривична одговорност“,
изјави пратеникот Милошоски.
Во врска со можноста за поднесување интерпелација за Филипче, Милошоски посочи дека ВМРО-ДПМНЕ, уште пред три години, поднесе интерпелација за тогашниот министер за култура Роберт Алаѓозовски и дека таа никогаш не дојде на дневен ред.
„Имаме уште неколку тековни интерпелации против министри од тековната Влада и Џафери сè уште ги чува во фиока и не се дојдени на дневен ред. Затоа, не сакаме да си играме со ваквите можности, затоа што Џафери се поставува како заштитник на министрите, како да е министер во Владата, а не претседател на Собранието, како граѓански демократски дом“,
рече Милошоски, на денешната прес-конференција во Собранието.
Министерот Филипче во петокот попладне соопшти на прес-конференција дека му понудил пишана оставка на премиерот Зоран Заев. Оставката досега не е доставен до парламентот, а Заев рече дека пред да одлучи дали да ја прифати ќе ги почека резултатите од истрагата. Денеска „360 степени“ упати барање до Владата да ни ја достави оставката на Филипче, но досега не добивме повратен одговор.
Според Уставот, секој член на Владата има право да поднесе оставка. Секој функционер, избран од Собранието има право да ја образложи оставката пред пратениците. Парламентот, без претрес, ја констатира оставката на првата нова седница. Собранискиот Деловник предвидува дека оставка на член на Владата се поднесува до претседателот на Собранието, преку премиерот.
