Веста за договорот предизвика прослави во Израел, Газа и пошироко, при што израелските семејства на заложниците палеа огномет, додека Палестинците навиваа и аплаудираа со надеж дека крвопролевањето ќе заврши
Израелците и Палестинците слават по постигнувањето на прекин на огнот и ослободувањето на заложниците како дел од првата фаза од планот на американскиот претседател Доналд Трамп за ставање крај на војната во Газа, која ја опустоши крајбрежната енклава и уби повеќе од 67 000 луѓе.
Само еден ден по втората годишнина од прекуграничниот напад на милитантите на Хамас, што предизвика разорен израелски напад врз Газа, индиректните разговори во Египет донесоа договор за почетната фаза од рамката од 20 точки на Трамп за мир во палестинската енклава. Договорот, доколку биде целосно имплементиран, ќе ги зближи двете страни повеќе од кој било претходен напор за запирање на војната што се претвори во регионален конфликт, во кој се вклучени земји како Иран, Јемен и Либан.
Веста за договорот предизвика прослави во Израел, Газа и пошироко, при што израелските семејства на заложниците палеа огномет, додека Палестинците навиваа и аплаудираа со надеж дека крвопролевањето ќе заврши.
„Фала му на Бога за прекинот на огнот, крајот на крвопролевањето и убивањето. Не сум единствениот среќен, целиот Појас Газа е среќен, целиот арапски народ, целиот свет е среќен со прекинот на огнот и крајот на крвопролевањето“,
рече Абдул Маџид Абд Рабо, жител на градот Кан Јунис во јужниот дел на Појасот Газа.
Но, договорот што Трамп го објави доцна синоќа остави многу нерешени прашања што би можеле да доведат до негов колапс, како што се случи со претходните мировни напори.
„Многу сум горд што објавувам дека Израел и Хамас ја потпишаа првата фаза од нашиот мировен план. Ова значи дека сите заложници ќе бидат ослободени многу наскоро, а Израел ќе ги повлече своите трупи на договорената линија како прв чекор кон силен, траен и вечен мир“,
напиша Трамп на социјалната мрежа Трут сошал.
Успех во надворешната политика за Трамп
Успешното заклучување на договорот би означило значајно достигнување во надворешната политика за републиканскиот претседател, кој се залагаше за мир во големите светски конфликти, но се мачи со брзото исполнување на своите ветувања, како во Газа, така и во врска со руската инвазија на Украина.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху изјави дека ќе го свика својот кабинет денеска за да го одобри договорот.
„Со одобрувањето на првата фаза од планот, сите наши заложници ќе бидат вратени дома. Ова е дипломатски успех и национална и морална победа за Државата Израел“,
порача тој на социјалната мрежа Икс.
Конфликтот го сврте Блискиот Исток во корист на Израел откако беа убиени лидерите на Хамас, кој има поддршка од Техеран и либанскиот Хезболах и јеменските хути.
Но, глобалниот гнев поради израелскиот напад се зголеми. Бројни експерти за човекови права, научници и истрагата на ОН велат дека тоа е геноцид. Израел ги нарекува своите постапки самоодбрана по нападот на Хамас во 2023 година.
Хамас потврди дека постигнал договор за прекин на војната, велејќи дека тој вклучува израелско повлекување од енклавата и размена на заложници и затвореници.
„Потврдуваме дека жртвите на нашиот народ нема да бидат залудни и дека ќе останеме верни на нашето ветување – никогаш нема да ги напуштиме националните права на нашиот народ сè додека не се постигне слобода, независност и самоопределување“,
соопшти Хамас.
Властите во Газа велат дека повеќе од 67 000 луѓе се убиени, а голем дел од енклавата е срамнет со земја откако Израел го започна својот воен одговор на прекуграничниот напад на Хамас на 7 октомври 2023 година.
Заложници и жртви на конфликтот
Според израелските власти, околу 1 200 луѓе се убиени, а 251 се земени како заложници назад во Газа, а се верува дека 20 од 48-те заложници се уште се живи.
„Ова се моменти што се сметаат за историски моменти, долго очекувани од палестинскиот народ по две години убивање и геноцид извршен со ароганција врз палестинскиот народ“,
рече Палестинецот Халед Шат во Кан Јунис.
И покрај надежите за крај на војната, клучните детали сè уште не се разјаснети, вклучувајќи го времето, повоената администрација на Појасот Газа и судбината на Хамас.
Семејствата на израелските заложници во Газа се собраа на Плоштадот на заложниците во Тел Авив.
„Претседателе Трамп, многу ви благодарам. Му благодариме, нашите деца немаше да се вратат дома без него“,
рече Хатан Ангрест, чијшто син Матан е меѓу заложниците.
Временска рамка и услови на договорот
Извор од Хамас изјави дека живите заложници ќе бидат предадени во рок од 72 часа откако израелската влада ќе го одобри договорот. Претставници на Хамас инсистираа дека ќе биде потребно повеќе време за да се извлечат телата на мртвите заложници, за кои се верува дека се околу 28, од урнатините во Газа.
Трамп вчера за Фокс њуз изјави дека заложниците веројатно ќе бидат ослободени в понеделник. Нетанјаху и Трамп разговараа по телефон и си честитаа за „историското достигнување“, а израелскиот премиер го покани американскиот претседател да се обрати пред израелскиот парламент.
Хамас претходно во средата соопшти дека предал список на заложници што ги држи и палестински затвореници што ги држи Израел, а кои сака да ги размени.
Иднината на Газа и предизвиците на спроведувањето на договорот
Исламистичката група досега одбиваше да разговара за барањето на Израел Хамас да го предаде своето оружје, што Хамас би го одбил сè додека израелските трупи ја окупираат палестинската земја, наведува палестински извор.
Следната фаза од планот на Трамп бара меѓународно тело предводено од Трамп, вклучувајќи го и поранешниот британски премиер Тони Блер, да игра улога во повоената администрација на Газа.
Арапските земји кои го поддржуваат планот велат дека тој мора да доведе до евентуална независност на палестинска држава, што Нетанјаху вели дека никогаш нема да се случи.
Нема јасна индикација кој ќе владее со Газа кога ќе заврши војната. Нетанјаху, Трамп, западните и арапските држави ја отфрлија улогата на Хамас, кој владее со Газа откако ги протера своите палестински соперници во 2007 година.
Хамас изјави дека ќе ја препушти Газа на палестинска технократска влада надгледувана од Палестинската самоуправа и поддржана од арапските и муслиманските земји. Хамас отфрла каква било улога за Блер или странско владеење со Газа.