Дигитализацијата на киносалите и воведувањето 3Д се едни од клучните промени што довеле до заживување на кинокултурата
Театрите сметаат дека квалитетната продукција е најважна за привлекување посетители
Во последниве десет години се зголемил бројот на професионални театри во земјата, бројот на одиграни претстави, а се забележува и раст на бројот на посетители. Состојбата, пак, во кината во истиот период е уште позавидна, со тоа што се прикажани тројно повеќе филмови, а бројот на посетители од 89 илјади во 2009 година, за десет години нараснал до 539 илјади.
Ова го покажува публикацијата „Северна Македонија во бројки“, која ја објави Државниот завод за статистика кон средината на јуни.
3Д-кината и македонските филмови најмногу привлекуваат гледачи
Русе Арсов, директорот на Младинскиот културен центар (МКЦ) под чија надлежност е Градското кино „Милениум“, смета дека зголемување на посетителите во кината низ земјава се должи на два клучни настани што се случија во ист период. Тоа се дигитализацијата и воведувањето на 3Д-технологијата во киното „Милениум“, како и отворањето на првиот мултиплекс со неколку киносали – „Синеплекс“.
„Од она што можам да го забележам, 2014 година е земена како средина во периодот кој е статистички разгледуван. Мое мислење е дека пикот на раст на проекции и публика е малку порано, односно во 2012 година. Позитивниот бран на раст на кинопубликата и бројот на проекции набргу ќе ја надополнат и дигитализацијата на киното ‘Фросина’ во МКЦ и салата на Кинотеката на Македонија, а подоцна и отворање на уште неколку киносали низ државата“,
вели Арсов.
Тој додава дека многу значаен удел имаат и неколкуте македонски премиери што се појавија во тој период, кои буквално ги полнеа киносалите.
„Нашите статистики покажуваат дека најголем број посетители имаме токму на македонски филмски наслови“,
додава Арсов.
Во рамките на МКЦ, функционираат и киното „Фросина“ и „Џебното кино“, но, како што вели Арсов, тие се мултипрограмски простори, па таму филмските проекции се организираат тематски или проектно, додека пак во киното „Милениум“ првенствено се прикажуваат светските мегахитови, со премиери на датумот кога се и нивните светски премиери, а најчесто бројот на посетители зависи од квалитетот и атрактивноста на понудата.
„Киното ‘Фросина’ уште од почетоците е дел од европската мрежа ‘Еуропа синемас’, а со цел проширување на понудата и уште поголемо искористување на капацитетите на киното ‘Милениум’, од пред некоја година и оваа киносала успеавме да ја вклучиме кон таа мрежа. Овие и други мерки што ги преземаме во однос на организација и промоција на киноприкажувањето покажуваат континуирана раст на посетеноста, посебно последните две-три години“,
вели Арсов.
Филмските фестивали континуирано создаваат нова публика
Тој додава дека секоја форма на фестивалско, тематско или друг вид проектно дејствување е голема промоција на кинокултурата во земјава. Смета дека фестивалите како „Синедејс“, кој е промотор на европскиот филм, „Македокс“ задолжен за креативните документарци или „ЕХО филм фестивал“, кој промовира планински филм, имаат големо значење во креирањето на кинокултурата.
„Тие преку селекција на филмски програми, но и преку придружните едукативни програми, континуирано креираат нова кинопублика, која сѐ почесто можеме да ја сретнеме во киносалите. Кон ова во последно време многу голема улога и видливост имаат и алтернативните начини на киноприкажување, како што се на пример: кино на отворено во летните месеци, автокино, попап-кинопроекции во алтернативни простори и слично“,
појаснува Арсов.
Театрите со благ тренд на раст на посетеноста, причините се различни
Од театарските национални установи наведуваат дека причините за зголемувањето на бројот на одиграни претстави и посетеноста се должи на повеќе фактори, а меѓу нив се и продукцијата и репертоарската понуда.
Од Драмскиот театар сметаат дека самата продукција на претставите се предодредува од буџетот со кој располага театарот, а според тоа се одредува и бројот на претстави што може да се продуцираат. Велат дека за бројот на посетители игра улога и жанрот на претставата или ако се работи за комедија која опфаќа поширока публика, тогаш повеќе луѓе ја гледаат во споредба со претстави што се со „потешка“ тематика.
„Некои претстави се пообемни, со повеќе актери, поголема сценографија, повеќе костими и тие изискуваат повеќе финансиски средства, а и повеќе време за нивна припрема, што значи помала продукција во текот на годината. Се разбира, со пообемните подготовки се намалува просторот за изведба на редовниот репертоар, а со тоа се намалува и бројот на публика и обратно“,
вели директорката на Драмскиот театар, Катерина Коцевска-Хаџи Василева.
Друг фактор кој е од големо значење за бројот на публика, смета Коцевска, е видот на претставите и програмата што ќе се реализира во текот на годината, но и изминатите години, а дел од претставите се изведуваат повеќе години.
„Некои претстави се продуцираат со цел да бидат едноставни сценографски, за да може да се носат по фестивали итн. Од овие причини не може линеарно да се заклучи дали е зголемен бројот на продукции/претстави и публика споредбено со друга година“,
вели директорката на Драмскиот театар.
МНТ со удвоено гледалиште, но и со квалитетна продукција
Од Македонскиот народен театар (МНТ) сметаат дека порастот на посетеноста на нивните претстави се должи и на прераспределбата во новиот објект, бидејќи капацитетот на седиштата е двојно поголем, иако тоа не подразбира дека целиот капацитет на гледалиштето е секогаш исполнет.
„Првата година по отворањето постоеше едно стравување дека преполниот салон малку се должи и на љубопитноста да се види новиот објект. Сепак, бројките покажуваат нешто друго. Во Македонскиот народен театар се случи континуиран пораст на посетите и распродадени претстави. За илустрација, во 2019 година имавме 84 000 гледачи што, пак, е за 10 000 повеќе отколку во 2018 година. Е, тоа веќе се должи на фактот дека Македонскиот народен театар го има најдобриот ансамбл и дека во овие 10 години се ангажирани врвни режисерски имиња. Да резимираме, се работи за квалитетна продукција“,
вели директорката на МНТ, Симона Угриновска.
Таа додава дека МНТ постојано има и акции за билети кои придонесуваат за посетеноста.
70 години од постоењето на Турскиот театар – „анимираме и едуцираме за театарската магија“
Професионалните театри водат и сопствена статистика, која ја доставуваат до Министерството за култура, а речиси сите забележале тренд на зголемување во бројот на посетители. Таква е ситуацијата и во Турскиот театар во Скопје, а директорката Несрин Таир смета дека причината е во тоа што имаат добар избор на претстави.
„Во предлог-програмата, која секоја година ја подготвуваме за наредната година, се прави избор на претстави од различни жанрови за да се поставуваат актуелни современи текстови преку кои публиката се анимира, едуцира и, најважно, ужива во магијата наречена театар. Исто така, нашиот театар секогаш соработува со докажани режисери во својата област на работење. Самата изведба на претставите е на турски јазик, но истовремено имаме и титл на македонски јазик, а тоа е причина поради која овие претстави, покрај од турската етничка заедница, се посетувани и подеднакво достапни и за македонската публика“,
вели Таир.
Годинава Турскиот театар одбележува 70 години постоење, а предвидени беа и четири премиери до крајот на годинава, но поради ситуацијата со ковид-19 работата е запрена.
ТДМ ја враќа и младинската сцена
Од Театарот за деца и младинци (ТДМ) велат дека во изминативе години бележат пораст на посетители и со тоа што се направени претстави наменети за младите и тинејџерите.
„Покрај куклените и детските, во изминатите години направивме и неколку младински претстави, со кои уште повеќе ја активиравме и оваа сцена. На наше големо задоволство, посетеноста на сите наши претстави е секогаш голема. Верувам дека тоа се должи на застапеноста на претстави од најразличен жанр, внимателно селектираните наслови и квалитетно изработените претстави кои ги нудиме за нашата публика“,
вели директорката Катарина Илиевска-Силјановска.
Таа додава дека заедно со колективот размислува за нови форми на театар, предизвикано како реакција од состојбата со кризата со коронавирусот, а со цел одржување на комуникацијата актери-публика.