Лабуништа, едно од жариштата на коронавирус во земјава, има околу девет илјади жители. Голем дел од нив – гурбетџии, најмногу во Италија.
„Овие од Италија што фамилијарно одат горе, некои сакаат, или од некој притисок, да си дојдат дома. Некои не знаејќи, дојдоа и не се пријавија. И ние би ги казниле нив“,
вели жител на Лабуништа.
Сега во струшкиот регион се регистрирани вкупно 37 болни од кои повеќе од половина – 21 се од Лабуништа. Од вкупно шест починати, од Лабуништа се дури пет лица. Малкумина жители признаваат дека свеста за почитување на препораките против ширењето на вирусот е на ниско ниво.
„Луѓето стојат заедно цело време и затоа вирусот корона се рашири многу. Имаме многу случаи со коронавирус во нашето село и тоа е заради несовеста. Сите седиме заедно. Повеќе ние младите седиме заедно. И заради нас, раширувањето е поголемо“,
смета жител на Лабуништа.
Дел од жителите, пак, велат дека сегашната слика од лабунишките сокаци за нив не е голем метеж, иако на човек дојден од страна така му изгледа. Да не беа препораките да се излегува само кога е неопходно, велат, на улиците би имало уште толку луѓе и возила.
„Инаку, во ова место каде што сега сме, во центарот, во другите денови во нормалниот живот, ова е село со доста жители, село коешто има раздвиженост. Еве, сега гледате каква е сликата. Што се вели – човек ќе излезе само од што мора да излезе. Инаку прописите од Владата се почитуваат не 100 посто, туку 150 посто“,
вели жител на Лабуништа.
Реџо Реџепи има мини-маркет и дозвола за достава на намирници. Секојдневно ги снабдува со сите потрепштини и соселаните заразени со коронавирусот, кои се во домашна изолација.
„Да, сите ги знам со список, сите ги знаеме. Но, никој не излегува, сите се придржуваат кон мерките. Никој од нив не излегува надвор. Им доставуваме роба, си има еден човек за доставување роба. Им носиме дома сѐ за јадење и за пиење, на врата им оставаме и така“,
вели Реџепи.
Месарницата на Фатмир Нуредини е полна со муштерии кои сакаа да се снабдат со месо пред да настапи полицискиот час.
„Во последно време му се ‘кладе ноктот’ на Лабуништа, што не е добро. А инаку бизнисот – вака работиме по малку. Се ‘крпараме’ некако. Нормално, економски ова сите нѐ погоди. Не е лесно. Но, се бориме колку што можеме“,
вели Нуредини.
Сѐ започнало пред околу три недели кога меѓу гурбетчиите што се вратиле дома биле и две семејства од северниот дел на Италија.
Матичниот доктор од Лабуништа, Сафет Каралиески, раскажува дека луѓето веднаш биле упатени на лекарски прегледи.
„Брисевите на неколку лица беа позитивни. При тоа беше земен брис и на колегата од соседната ординација. И кај него беше докажано истото и навистина ми е жал зашто и тој сега е во таква ситуација, поточно и тој и неговиот колега сега се во изолација поради околностите“,
вели д-р Каралиески.
Тим од епидемиолози на Центарот за јавно здравје од Охрид почнале со масовни епидемиолошки анкети на луѓето со кои овие лица имале контакти.
„После првите тестирања и првите позитивни резултати, веќе се направи една целосна епидемиолошка слика за поврзаноста на контакт со контакт, се направија и формираа тие кластери, за понатаму да можат да се извршат и целни епидемиолошки тестирања односно тестирања за ковид-19, но по епидемиолошка индикација, и на некој начин тие луѓе да се држат под контрола, односно контактите со нивните фамилии“,
вели Сашко Точков, директор на Центарот за јавно здравје – Охрид.
Но, изолирањето на овие луѓе не одело лесно. Селото е од збиен тип и со традиционален начин на живеење во големи заедници. Потребно било време за жителите да ја воочат опасноста од масовно ширење на вирусот.
„Менталитетот е малку посебен и нашиот овде, во овие краишта, така што не секогаш имаме успех во држење и во подигање на свеста на тие луѓе да седат дома, да не излегуваат, колку е битно социјално да се дистанцираат, да не контактираат со други луѓе и затоа, еве денеска имаме најголем број луѓе во овој регион и во струшкиот регион, секако, од Лабуништа“,
вели Точков.
Точков бил за воведување построги мерки во лабунишкиот регион.
„Секако дека тоа локално ние не можеме да го решиме ниту да донесеме таква одлука. Се чекаше од повисоко, од Владата, дали е тоа изводливо. Се процени дека еве ние и ден денес немаме такво поограничено движење. Секако дека има контроли, но некое ограничување немаме“,
додава Точков.
Еве што мислат за ова локалните жители.
„Овде фирми има што работат лево-десно, народов живее од ден за ден.“
– А здравјето?
„Види сега, здравјето е нешто друго. Ако дома немаш да јадеш и да пиеш ти вреди здравјето?“,
вели жител на Лабуништа.
„Има луѓе што работат, градба треба секаде, внатрешно уредување на куќите, надворешно и сл. Овде има мајстори, можеби најдобрите.“
– Добро работа има, а здравјето?
„И тие што работат наоколу строго се придржуваат во секој сегмент, се пазат, имам забележано јас“,
вели жител на Лабуништа.
Градоначалникот на Струга, Рамиз Мерко, кој е и претседател на Кризниот штаб, смета дека апелите на надлежните и најавата дека регионот може да биде „затворен“ вродиле со плод.
„Тоа, на некој начин, ги загрижи луѓето, ги освести луѓето и тие почнаа да проценуваат – сакаат живот или сакаат друго“,
смета Мерко.
Додека трае изолацијата на двајцата локални доктори – едниот позитивен и другиот што чека резултат од тестот, д-р Каралиески ги прифатил и нивните пациенти па сега се грижи за околу седум илјади жители. Тој има сомнежи дека некои ги прикриваат симптомите. Порачува да бидат искрени, зашто не е срамота да си позитивен на ковид-19, туку да се криеш.
„Ги прашуваме дали навистина прикриваат. Поголем дел кажуваат дека тоа им е вистинската симптоматика – главоболка, вртоглавица, гадење и сл. За тоа им даваме совети – дали имате такво таблетче да земате. Потоа се слушаме повторно, дали има подобрување. Во секој случај досега, фала Богу, излегуваме добро“,
вели д-р Каралиески.
Со првите потврдени случаи на ковид-19 во Лабуништа се формирал и локален Кризен штаб кој се грижи за соодветно спроведување на мерките за заштита. Нивна проценка е дека состојбата полека се нормализира.
„Животот тука си функционира нормално како и во секое друго место со новите мерки што се препорачани. Народот си ги почитува мерките, се навикнува на новиот начин на живот. Ние посебно тука не се чувствуваме загрозено. Но, можеби ете ни смета таа стигматизација што ние лабуништани ја чувствуваме по институциите. Тоа би било проблем и тоа, ете, не погодува како население“,
смета Мирсад Мемишоски, претседател на локален кризен штаб – Лабуништа.
Ако ситуацијата се стабилизира, како што и се чини, ќе го снема она што на лабуништани им изгледа како стигматизација, а за институциите е одговорност – вирусот да се стави под контрола.