Од Министерството за внатрешни работи се децидни дека достава ќе прават полицајци, а не Пошта на РСМ, како што се шпекулира во јавноста. До дома ќе се носат лични карти и возачки дозволи, но не и пасоши. Барем засега, доставата се однесува само во Скопје. За другите детали, погледнете/прочитајте ја сторијата
На терен, граѓаните се лошо информирани. Тие што сега аплицираат ретко добиваат упатства од службениците кои ги фотографирале. А и од МВР нема точна информација – кои граѓани треба да очекуваат достава на документи дома според датумот на кој се фотографирале
Полициска станица Пролет во Скопје. Веќе еден час редот за фотографирање за лични документи стои во место, бидејќи никој не ги повикува граѓаните внатре.
„Од 4 што беа луѓево поминаа, ние сме од 6, 6 и пол еве уште не можеме да дојдеме на ред. Од позади 20 души пуштаат од тука тројца“,
вели еден граѓанин.
Наеднаш, вратата се отвора и од неа излегуваат луѓе кои се непознати за оние што чекаат пред врата со часови.
„Ќе си одам се откажувам. Од 6 саатот сабајле сум дојден. – Море од 3. Од 3 има тука луѓе што дојдоа. Има друга врата некоја, од таа страна, од таму си влегоа. И денеска за деца многу пуштаа мали, а тука по двајца по тројца само на 40 минути,“
вели повозрасен граѓанин на кој му истекла важноста на возачката дозвола.
Како што пишува на вратата, во полициската станица Пролет е можно фотографирање за замена на лични документи без закажан термин, но до 15 часот.
И покрај тоа што заврши времето за прием на странки, поупорните се надеваат дека ќе успеат да стигнат до шалтерите.
„Во 6 утринава кога дојдов редот беше таму до паркингот, до бандерата. Во 6 јас кога дојдов. Значи луѓето дошле од 3-4 ноќеска. Жената спиеше овде пред врата,“
вели една граѓанка.
„Ова е катастрофа што го прави државата. Ако менува име, нека си најде некој распоред и нека си најде некој убав начин на менување. Не може луѓе со кардиоваскуларни болести, некој со епилепсија, некој со друга болест и вака да чекаат. Значи од утрово немам пиено ни таблети, ни ништо“,
вели друг граѓанин.
„Во осми месец треба да одам со термин. Да ги направам личната карта и дозволата. А до осми месец, можам да умрам“,
вели граѓанин кој успеал и телефонски да закаже за фотографирање.
Сцените пред полициската станица Пролет покажуваат дека и понатаму е тешко да се дојде до апликација и фотографирање за документи со новото уставно име, Република Северна Македонија, за луѓето кои од разни причини не стигнале до термин.
Кај оние што, пак, успеале да се фотографираат, има друг проблем. Никој не им кажал или не ја слушнале најавата дека полицијата дома ќе им ги носи личните карти и возачките дозволи.
„За колку време ќе ви бидат готови документите? -Месец дена. –А ќе ви ги достават дома или…? -Не. Да си ги подигнеме“,
вели граѓанин кој излезе од просториите каде се фотографира за лични документи.
„На ќерката и стигна. Ние сме преку Петровец и таа беше да ја подигне личната карта и и рекоа преку пошта ќе ви испратат од полицијата. Ама ние отидовме лично и таму ја подигна ќерката. И ни рекоа таму, преку пошта ќе ви ги испраќаме“,
посочува жена која чека да влезе за лични документи.
А ако скопјани не знаат за домашната достава или тоа не им го кажуваат службениците кои ги фотографираат, тогаш е извесно дека ќе продолжат да доаѓаат по документи во зградата на Македонската радиотелевизија. На првиот кат се наоѓаат просториите на МВР за подигнување документи.
Во разговор со граѓаните кои таму чекаа, повеќето ни рекоа дека немаат слушнато за можноста до дома да им се достават личните карти и возачките дозволи.
„Па чекавме шест саати. -За подигнување? – За да се сликаме. И еве два часа за да си го земеме пасошот. -И готови се документите? -Па ете пасошот го зедов. -Знаете за можноста на лична адреса да се доставуваат документите? -Не знам сега слушнав личните карти требало така да се достават,“
вели еден скопјанец.
„Сега е подобро, јас чекав за лична карта пет часа. А пасошот веќе еден месец не е готов. Од 22 декември го фрлив , уште не е готов,“
порачува граѓанин.
Пилот-проектот за достава на лични карти и возачки дозволи важи само за Скопје. И не важи за пасошите. Тоа е така, објаснува портпаролот на МВР, Тони Ангеловски, затоа што за подигнување на патна исправа мора да се остави отпечаток од прст.
„Значи, документите се доставуваат преку полициските службеници, односно преку надлежната полициска станица. На пример, ако вие живеете во Општина Аеродром, тогаш, надлежните полициски службеници од полициската станица во Аеродром, го доставуваат личниот документ до Вас. Фактички и исклучиво значи преку полициските службеници.
–Што доколку не ги најдат граѓаните на домашна адреса?
Проектот е замислен вака – полициските службеници неколкупати доаѓаат на домашна адреса да го пронајдат лицето и доколку во рок од 7 дена не се пронајде лицето, тогаш се враќа документот во МРТВ и оттаму ќе можат да го подигнат граѓаните. Но, во овие 7 дена се прават неколку обиди да се пронајде лицето и обично ги пронаоѓаме граѓаните, затоа што се калкулира – еднаш се оди сабајле, еднаш се оди попладне, бидејќи сите различно работиме, некој работи прва смена, некој работи втора смена. Но, во секој случај се прават сите обиди за да се пронајде лицето, доколку во рок од 7 дена не се пронајде лицето, тогаш се враќа во МРТВ и тука граѓаните ќе можат да го подигнат документот“,
објаснува портпаролот на МВР, Тони Ангеловски.
Доставата до дома е само во Скопје, бидејќи, како што велат од МВР, во другите градови нема поголеми гужви.
Но и во помала гужва, оние што чекаат за документи се исто нервозни. Пред пунктот во Велес кој го посетивме, граѓаните велат дека со часови чекаат и за фотографирање и за подигнување на документите.
„Само чекаме и ти вели, чекајте ќе биде. Што ќе биде? Месец и пол чекам“,
„Самите граѓани ред не си прават, сите стојат на врата, не може така, треба ред. И ред да се направи – кои се за сликање една трака, кои се земање друга“,
„Шест часа, од десет чекам. – Дури сега успеавте да влезете да се фотографирате? -Не за земање на документите бев. – Има пилот проект во Скопје за доставување на домашна адреса. Што мислите за тоа? -Па тоа е добра работа, не звучи лошо и можеби подобро е така. Кога граѓанинот би се известил и да не чека волку ред“,
велат анкетираните граѓани во Велес.
Оваа мерка на МВР, сепак, наидува на отпор внатре во полицијата. Од една од синдикалните организации велат дека не е работа на полициските службеници да доставуваат документите на домашна адреса. Тоа е и кршење на закон, тврди претседателот на Синдикатот на полицијата, Орце Коцевски.
„Согласно законот за личната карта чл. 13 граѓаните лично од полициската станица или од просториите на МВР си ги подигаат своите лични карти, готови документи и имаат обврска законска да ги вратат назад старите дотраени лични карти или документи“,
вели претседателот на Синдикатот на полицијата, Орце Коцевски.
Единственото решение, според Коцевски, е зголемување на капацитети во пунктовите за фотографирање и за подигање на лични документи.
„Дали ќе биде тоа дополнителни простории, дали ќе биде тоа наоѓање на дополнителен кадар со плус дополнителни службеници кои што ќе бидат дополнително и наградени за нивната работа, за да излезат пред се во пресрет на граѓаните и сето ова, да речам оваа ситуација да биде завршена што побрзо,“
додава Коцевски.
Слични најави стигнаа и од новиот министер за внатрешни работи. По посетата на еден од пунктовите, Панче Тошковски најави дека ќе се направи реорганизација и ќе се обучи повеќе кадар.
„Со добра организација, со зголемување на бројот на луѓе коишто работат таму, со соодветно менаџирање и прераспределување на човечките ресурси коишто ги има Министерството за внатрешни работи може да се подобри ситуацијата, како во делот на фотографирање, како еден од првите чекори во постапката, така и во делот на издавање“,
порача министерот за внатрешни работи Панче Тошковски.
А тоа е и единствениот начин да се забраза и да се олесни процесот откако стана јасно дека Грција не се согласува со евентуално пролонгирање на рокот за замена на документите кој истекува за десетина дена – на 12 февруари – пет години по стапувањето на сила на Договорот од Преспа.
По тој датум, за домашна употреба ќе продолжат да важат личните карти и возачките дозволи. Но, граѓаните кои сакаат да патуваат надвор од границите, ќе мора да поседуваат патна исправа на чија корица пишува Република Северна Македонија.