Директорот на ЈП „Железници – инфраструктура“, Синиша Ивановски, во интервју за „360 степени“ вели дека од следната година ќе има линија од скопско Зелениково до Железничката станица – Скопје. Планот е во следните две и пол години да проработат и линиите кон Ѓорче Петров (преку Скопје Север) и кон Миладиновци (преку Маџари)
Иако има физибилити студија, нема гаранции дека ќе има доволно патници во градскиот воз, проект кој според министерот за транспорт Александар Николовски ќе чини околу 50 милиони евра. И покрај тоа, вели Ивановски, задачата е да се даде алтернативен јавен транспорт во главниот град, каде една од целите е и намалување на загадувањето во Скопје
360 степени: Малку во сенка на изборите, на Бирото за јавни набавки беше објавен вашиот договор во вредност од околу 7 милиони евра за реконструкција на дел од железничките траси за потреба на градскиот воз. Прво би ве прашал, бидејќи станува збор за значителна сума, за каква реконструкција станува збор?
Синиша Ивановски: Да, точно. Пред извесно време склучивме договор за реконструкција на една од трите траси на градскиот воз во Скопје, во должина од 25 километри, којашто започнува од станица во Зелениково, потоа продолжува станица Јане Сандански, станица Драчево, станица Лисиче и завршува овде каде што во моментов снимаме, главна станица во Скопје. Ова е дел, една од трите траси на градскиот воз којшто треба да се имплементираат во град Скопје, односно да дадеме алтернативна опција на граѓаните од Скопје, поточно сега за овие населени места, освен автомобилскиот сообраќај да го користиме и автобускиот сообраќај, да го користиме и железничкиот сообраќај, односно она што порано било секојдневие и пракса, да се обидеме да го направиме дел од новото секојдневие на граѓаните на Скопје.
360 степени: Ја споменавте, еве, оваа траса. Може ли практично да ми објасните како ќе изгледа тоа кога сѐ ќе се заврши, односно како ќе изгледа патувањето од Зелениково до овде, до главната станица во Скопје?
Синиша Ивановски: Прво и основно, не на секоја станица е премногу блиску до населеното место. Во Зелениково станицата е буквално на самата улица и во центарот на Зелениково и тука е многу едноставно за сите жители на Зелениково да дојдат до самата станица и да се качат на воз. Додека, во наредни станици, Јане Сандански е повеќе викенд-населба, но и викендаши, зошто да не, ќе се користи градскиот воз како опција да го користат. Понатаму, во Драчево станицата е малку подалеку од самото населено место. Овдека предвидуваме во соработка со Град Скопје и со Јавното сообраќајно претпријатие да се воведат минибусчиња коишто ќе поминуваат низ населеното место, еве во случајот Драчево, во синхронизирано време со возниот ред, да соберат одреден број граѓани заинтересирани за транспорт и да ги донесат, повторно велам, временски синхронизирано, на железничка станица, да се качат на возот и да го продолжат нивното патување према центарот на градот или во случајот према, можеби ќе одат во контранасока, према Зелениково, па натака и према Велес.
360 степени: Рековте, ќе постојат три линии, кои ќе бидат другите две?
Синиша Ивановски: Ова е едната линија, на којашто оваа година ќе извршиме ремонт од 25 километри. Втората линија е од Миладиновци, потоа преку Илинден, потоа Маџари станица и на крај станица Центар. Ова е во должина од 20 километри вкупно, тоа е втората траса и траса број три којашто почнува од тука, потоа Скопје-Север, Ѓорче Петров, станица Волково. Таа е со должина од 18 километри. Овие три станици ќе опфатат огромен дел од Скопје и да, ќе пробаме да влијаеме на неколку начини. Прво да се намали загаденоста на воздухот поради тоа што општоприфатено е дека самата железница е најеколошкото превозно средство и да се стекне навика на користење железници. Ние во пробните испитувања, возења за градскиот воз, еве лично јас конкретно за оваа траса којашто сега ја говориме, времињата од Драчево до централнава станица во ваква состојба на пругата доаѓало до 12, 13, до 15-ина минути возење, со тоа што ова е постоечка траса која е во крајно незавидна состојба и критиките коишто ги добиваме секојдневно и години наназад од јавноста за оние бавни возења од 10 километри на час до 20, сакаме да ги зголемиме према проектирана брзина, некаде до 60 и до 80 километри на час. И нормално дека со таа брзина, дали од Драчево, Зелениково, дали Ѓорче Петров или од Миладиновци, за многу покус временски период ќе се стига до главната железничка станица и потоа оттука до автобуската станица може да се продолжи со дисперзирање према посакувана дестинација.
360 степени: Дали планирате изградба и на нови железнички станици?
Синиша Ивановски: Одлично прашање. Во моментов има 11 постоечки железнички станици на сите овие траси коишто пред малку ги наведов. Физибилити студијата изработена од Градежниот факултет предвидува изградба на две до три нови станици поради тоа што и низ годините се сменил и демографскиот состав на населението. Имаме можеби нови, нови населби, нов комплекс на згради, објекти, живеалишта и тие налагаат да има ново стојалиште или нова станица на некоја локација, со тоа што наредна 2026 година ќе проектираме сите 11 постоечки станици на овие три траси да бидат унифицирани, да добиеме еден нов проект на нивна визуализација, повторно да потсетуваат на оние денови кога биле нови, со, ајде да кажеме, некое мало осовременување, сите да бидат модернизирани, рехабилитирани, реконструирани во зависност од потребата, да имаме 11 станици нови.
360 степени: За да ги навикнете луѓето да се возат со воз, потребно е да има возови коишто ќе доаѓаат често. Така што, моето следно прашање е дали се планира набавка и на нови возови или, пак, со кои возови ќе се превезуваат граѓаните, колку често, на колку често време ќе идат и дали ќе ги имаме овие минибусчиња и во други населби, затоа што, да бидеме реални, голем дел од овие железнички станици се надвор од населените места или на границите каде што почнуваат населените места.
Синиша Ивановски: Ние заедно со другото јавно претпријатие за железници, односно транспорт, веќе имавме една активност за воведување нов сообраќај, односно тоа беше од Скопје према Куманово. Ова беше укината линија. Една од постоечките гарнитури коишто ги имаат ја оспособија и сега имаме воз. За истово сме во постојана комуникација со колегите од МЖ Транспорт и од нив добив ветување дека постоечките гарнитури веќе ги осовременуваат и работат на тоа да бидат функционални и на оваа траса. Да се надоврзам. Зошто ја избравме оваа траса оваа година? Поради тоа што добиваме три работи во едно. Освен можноста на скопјани да патуваат према центарот на градот со алтернативно решение, паралелно е Коридорот 10, којшто вози од Гевгелија према Скопје, поминува низ овие пруги, има две до три кризни места каде што е бавно возењето. Ова е едно од тие, второто е од Катланово, од Зелениково према Велес и добро е што и за тие патници што доаѓаат од Гевгелија према Скопје и обратно, овие 25 километри ќе бидат ремонтирани.
360 степени: Добро, моето прашање е, пак да повторам, дали ќе има еден воз, да речеме, барем еднаш на еден час, за да може човек да планира да дојде до центар и да се врати, нели?
Синиша Ивановски: Личното мислење ми е дека не сум сигурен дека е можно да има во таква фреквенција од еден час, но првично барем да ги запазиме оние шпиц-периоди наутро кога се оди према работни места или према училишта и оние периоди околу 4-5 попладне, кога се оди накај дома. Тоа сигурно би било стартно обезбедено. Потоа сигурно верувам дека како што ќе расте потребата, ќе има и потреба од ангажирање нови возови.
360 степени: Сигурни сте дека ќе има потреба, бидејќи зборуваме за сериозна сума на пари којашто се вложува, така?
Синиша Ивановски: Видете, задачата да се даде алтернативен транспорт го оправдува потегот да се рехабилитираат овие три градски коридори.
360 степени: Во однос на самиот тендер, ви се пријавија само две фирми, тоа не е баш многу голем интерес. Дали имате објаснување зошто беше така?
Синиша Ивановски: Апсолутно да. За жал, во Македонија не постои ниту една компанија специјализирана за реконструкција, рехабилитација или уште подобро би било да имаме и за градба на нови железници. Со истото се соочуваат и околните држави. Нема, нема многу компании, па и на европско ниво, коишто го работат ова и затоа претпоставувам дека е оној, условно кажано, помал интерес за учество на овие постапки. Еве, на пример, се извинувам, може да дополнам. Ние имаме моментално, завршивме со градежни активности почетокот на оваа година од Куманово према Бељаковце. Моментално имаме Бељаковце према Крива Паланка. Имаше тендер во 2024 година од Крива Паланка, од Крива Паланка до граница со Бугарија и верувајте, ниту една компанија од регионот се немаше пријавено, и, за жал, по истражување на пазарот и по разговор со колегите од другите околни држави, дали по една до две компании во државите има коишто се специјализирани за ремонт, градба и одржување на пруги.
360 степени: Таа што ја избравте, домашната, значи има некакво искуство или настапува со партнер?
Синиша Ивановски: Настапуваа со странска компанија која е специјализирана за градба и одржување на железници.
360 степени: Освен за градбата, нормално, избравте фирма и за надзор. Но за надзорот избравте компанија за која и политичката партија од којашто вие потекнувате имаше сериозни забелешки за еден друг тендер, а тоа е за изградбата на автопатиштата на „Бехтел и Енка“. Зборувам сега за „ИРД инженеринг“. Моето прашање е зошто ја избравте таа компанија имајќи имајќи ги предвид, да кажам, нивната репутација од претходно и локалните партнери коишто ги најмуваат тука, па и критиките коишто доаѓаат и од политичката партија на којашто и вие припаѓате.
Синиша Ивановски: Како генеза на настаните е тоа што тогаш „ИРД инженеринг“ не настапила сама, туку настапила заедно со уште две компании на „Бехтел и Енка“ надзор да бидат на околу 30-ина милиони евра голема постапка. Овдека се работи за многу мала постапка од 45 000 евра и, на крајот на денот, па и ние лично како претпријатие или како институција не одбираме со кого би соработувале. Тие биле најадекватна компанија на таа јавна постапка за околу 45 000 евра тендер, со тоа што, за волја на вистината, не сме ги ни ангажирале сѐ уште. Договорот воопшто не е ни активен. Ние како „Железници – инфраструктура“ и самите имаме овластување за А-лиценца на надзор, така да надзорот на овие коридори можеме и самите да го направиме. Како втора опција, ете, стојат „ИРД инженеринг“, но сметам дека нема тука ништо спорно во оваа постапка.
360 степени: Добро, кога очекувате да заврши оваа целосна реконструкција, не само на железничките пруги, туку и на железничките станици, односно кога можеме да очекуваме дека овој градски воз ќе профункционира?
Синиша Ивановски: Јасно. Конкретно на овој коридор од 25 километри од Зелениково до Скопје, рокот на изградба му е шест месеци. Тоа би значело дека некаде напролет ќе има воз по овој коридор. Догодина, барем засега почнуваме да буџетираме и да планираме дека онаа делница од Волково, Ѓорче Петров до оваа станица ќе се проектира во ’26-та година. Веројатно втората половина на таа година ќе влезе во градба и согласно тоа, би требало ’27-ма година полека-полека да се подготвуваме за третиот коридор којшто е од Миладиновци до оваа станица. Да бидат трите готови за негде две и пол до три години од денеска, паралелно и оние 11 постоечки станици да бидат реконструирани.
360 степени: Колку вкупно пари ќе потрошите?
Синиша Ивановски: Да видиме како ќе покаже проектирањето на овие станици. Меѓутоа сите овие коридори, траси се околу 20-ина километри секоја и во зависност од степенот кај што има потреба од интервенција на самата пруга. Ова се сепак пруги коишто не биле веќе и декади во функција. Добар дел од нив се, можам да кажам, барем главните делови им се доста украдени. Тие свртнички делови, отсечниот прибор, за жал, постојано е мета на кражби.