Министерството за внатрешни работи ни ги одреди Маја Арсовска – Манов, началник на Секторот за сообраќајни работи и Снежана Петровиќ – Арсовска, советник во кабинетот на министерот за внатрешни работи, за да ни одговорат на дваесетина прашања поврзани со начинот на кој ќе се регистрираат, казнуваат и оспоруваат автоматизираните санкции за прекршоци во сообраќајот
За пример, иако поминување на жолто светло во законот е забрането, со исклучок кога возачот не може безбедно да го запре возилото, автоматизираниот систем ќе ги казнува сите минувања на жолто, а казнетиот потоа ќе има можност да се докажува на суд дали можел или не можел да запре безбедно
360 степени: Низ Скопје се поставуваат камери веќе неколку месеци за потребите на Министерството за внатрешни работи. Ние го прошетавме булеварот „Партизански одреди“ и избројавме 20-тина нови камери, што значи дека нема да ги има на сите крстосници или пешачки премини. Зошто само некаде?
Маја Арсовска – Манов (началник на Сектор за сообраќајни работи): Камери се поставуваат на оние раскрсници на кои имаме зачестена појава на прекршоци или, пак, каде кои што се од значителен интерес на службата.
360 степени: На колку позиции точно ќе има камери во Скопје? И дали ќе има во другите градови?
Маја Арсовска – Манов: Сеуште се врши поставувањето на камерите. Точно не можеме да одредиме во овој момент. А, секако дека се врши поставување и во останатите градови. Дел веќе се поставени во Куманово и во Тетово и се планира кон крајот на годината веќе да бидат поставени на територија на цела држава.
360 степени: Од тоа што можевме да го забележиме на терен, камерите се од еден ист производител. Какви технички можности имаат овие камери во смисла на тоа за што служат, кои прекршоци ќе можат да ги регистрираат.
Маја Арсовска – Манов: Разликуваме неколку вида на камери. Значи има камери за следење на сообраќајот, односно на движењето на возилата. Имаме камери кои детектираат поминување на црвено светло. Имаме камери кои мерат брзина и камери кои читаат таблички.
360 степени: Досега, традиционалниот начин на казнување подразбира дека полицаец изготвува записник. Дискреционо право и проценка на полицаецот е дали ќе казни или ќе делува превентивно кога ќе констатира прекршок. Дали ќе се казнуваат сите кои ќе бидат фатени како прават прекршок преку камерите?
Маја Арсовска – Манов: Камерите ќе го регистрираат секој сторен прекршок. Повторно ќе напоменам, од оној вид на прекршоци за кои се наменети камерите. Простување, ова е електронски систем, нема да има.
360 степени: Отфрлањето на човечкиот фактор целосно отвора прашања на некои места. Тука ќе споменам жолтото светло. Според закон забрането е возило да помине на жолто светло, но од друга страна има едно дообјаснување во законот коешто вели – освен ако возачот не може безбедно да го запре возилото. Како електронскиот систем ќе прави разлика дали возачот поминал на жолто светло и направил прекршок или сепак тоа е допуштено поминување на жолто светло?
Маја Арсовска – Манов: Системот е во согласност со нашиот закон. Односно, ако она што е забрането кај нас во законот тоа е забрането и во системот. Така што, поминувањето на жолтото светло е забрането во Законот за безбедноста на сообраќајот на патишатата, затоа е забрането и на самиот систем. Системот секако ќе ги детектира и оние возила кои ќе поминуваат на жолто светло, а тоа дали возилото безбедно или небезбедно успеало да помине или да застане ќе си може самиот граѓанин да си го докаже во постапка пред надлежниот суд.
360 степени: Како ќе ги уверите граѓаните дека системот со камери е непристрасен – во смисла дека ама баш сите кои се снимени дека направиле прекршок, навистина ќе добијат и казна?
Снежана Петровиќ – Арсовска (советник во кабинетот на министерот за внатрешни работи): Тоа е многу интересно прашање затоа што секогаш балканскиот менталитет е како нешто може да се злоупотреби. Кога ќе кажеме електронски систем тоа е навистина во буквална смисла електронски систем. Тоа е таков да констатира секој вид на прекршок за којшто е софтверското решение. Што значи, дали сте поминале на црвено, дали сте поминале со пречекорена брзина, дали сте застанале таму каде што е забрането паркирањето, тој автоматски ја забележува односно прави фото-запис на регистарската табличка на возилото со кое е сторен прекршокот и веднаш, со оглед на бројот на регистарската табличка, тоа возило го поврзува со сопственикот на возилото. И, автоматски креира записник со прекршочен платен налог за потоа тој да се процесуира и се е тоа софтверски. Заминува веднаш, со текстуална порака на СМС или вашата електронска адреса, со што добивате вие записник, добивате прекршочен платен налог и евентуално фотографија ако успеал техничкиот уред тоа да го регистрира. Од сето тоа е видно што? Возилото со кое е сторен прекршокот, бројот на регистарската табличка и битните обележја на прекршокот. Што значи, нема бирање. Едноставно, тоа е автоматски. Констатира, тој веднаш прави фото-запис и креира записник за сопственикот на возилото со кое е сторен сообраќајниот прекршок.
360 степени: Ако разбирам добро, полициски службеник нема да го потпишува тој записник?
Снежана Петровиќ – Арсовска: Тоа буквално е креирање од софтверското решение. Не може да се дозволи на Снежана, на Маја или на некој друг. Напротив, тоа автоматски се креира. Само се регистрира и се потпишува, не може да се извлече. Останува трага ако вие извлекувате нешто од софтверскиот систем или не процесуирате. Едноставно, тоа е невозможно. Мора да се креира и автоматски заминува на вашиот мобилен телефон како текстуална порака.
360 степени: Домашните возила ги имате во база со телефонски број или е-мејл адреса на сопственикот. Но, што ќе правиме со возилата коишто се со странски регистарски таблички?
Снежана Петровиќ – Арсовска: Тоа е предизвик не само во Македонија туку генерално, како што се гледаше во компаративните искуства на другите држави па и кај нас. Се среќававме со различни решенија. На лице место кога ќе ве затекне непосредно полициски службеник дека сторувате некој сообраќаен прекршок веднаш ве застанува и издава платен налог, во најблиската полициска станица да го платите или на лице место сега имаат…
Маја Арсовска – Манов: Има брза постапка…
Снежана Петровиќ – Арсовска: … вие плаќате и излегувате. Значи се уште се размислува за решенијата да, во смисла, ако не се успее тоа во таков краток временски период да странецот биде нотиран, да му се издаде записникот и слично, тој веќе е влезен во системот и при влез се испорачува дека е должен да го плати.
Маја Арсовска – Манов: Имаме алтернатива во смисла, се размислува да биде забранет влез односно излез од државата, или пак во најкраток можен рок да биде изведен пред судија по кратка постапка.
Остатокот од интервјуто со Снежана Петровиќ – Арсовска и Маја Арсовска – Манов можете да го погледнете во видеото