Упатството што го донесе министерот за правда Кренал Лога на 29 мај годинава се најде во фокусот на јавноста поради ставањето на графата „националност“ во подзаконскиот акт. Уставниот суд во вторникот одлучи да отворени предмет по сопствена иницијатива. Претседателката на Уставниот суд Добрила Кацарска, одговарајќи на новинарско прашање на брифинг во средата, рече дека според неа Упатството се коси со Уставот
Истиот ден, односно во средата се огласија и од Министерството за правда од каде наведоа дека графата „националност“ е задолжителна и оти Упатството не се коси со законите, туку напротив донесувањето на Упатството и внесувањето на „националност“ во изводите се заснова токму на Законот за матична евиденција
Инаку, според измените на Уставот од 2001 година, по Рамковниот договор, терминот „националност“ е целосно исклучен од највисокиот правен акт на државата. Уставот на РС Македонија во Преамбулата оперира со термините „македонски народ“ и „делови од други народи“, а во нормативниот дел со терминот „етнички заедници“
Уставниот суд на седница закажана за 5 јули ќе расправа по предметот за уставноста на Упатството за водење на матичните книги, кое го оформи по сопствена иницијатива, соопштија денеска од Уставен.
„Поради интерес на јавноста Уставниот суд информира дека предметот У.бр.89/2023, во кој се оспоруваат законските измени и дополнување на Упатството за водење на матичните книги (Упатството за изменување и дополнување на упатството за начинот на водење, заштита и чување на матичните книги и списи, издавање на изводи, уверенија, преписи и копии врз основа на матичните книги, водење постапка и составување на записник за најдено дете, обновување на уништени, оштетени или исчезнати матични книги, како и за обрасците на матичните книги, регистарот на матичните книги, изводите и уверенијата што се издаваат врз основа на матичните книги.), ќе биде ставен на дневен ред на седницата закажана за 5 јули 2023 година. Станува збор за предмет кој Судот го оформи по сопствена иницијатива поради сомнеж за неуставност“,
се наведува во соопштението од Уставниот суд.
Упатството што го донесе министерот за правда Кренал Лога на 29 мај годинава се најде во фокусот на јавноста поради ставањето на графата „националност“ во подзаконскиот акт.
Иницијатива за оценување на уставноста на Упатството за водење на матичните книги најави и политичката партија Левица. Од Уставниот суд во денешното соопштение информираат дека иницијативата на политичката партија пристигнала во Судот кој веќе ги проверува наводите во неа.
Уставниот суд одлучи да отвори предмет за Упатството по сопствена иницијатива на состанок што уставните судии го одржаа во вторникот.
Претседателката на Уставниот суд Добрила Кацарска на брифинг со новинарите во средата рече дека нејзиниот предлог бил прифатен од сите судии.
На директно прашање од новинарите зошто предложила Уставен по сопствена иницијатива да отвори предмет за Упатството за матична евиденција, Кацарска одговори директно, но не сакаше да навлегува во детали и аргументи поради самата постапка. Таа рече дека според неа Упатството е неуставно.
„Затоа што сметам дека е неуставен. Сметам дека Упатството е спротивно на Уставот. Има одредби кои се косат со Уставот“,
рече таа на брифингот.
Прашана дали додека Уставниот суд донесе одлука ќе има привремено запирање на неговата употреба, Кацарска рече дека праксата на Судот во оваа фаза од постапката не е таква.
„Постапката во Уставниот суд за времени мерки не е како што е во граѓанскиот суд, на пример. Ние можеме во текот на нашата работа, ако поведеме постапка во таа фаза, одлучуваме за привремена мерка. Не можеме пред седница да одлучиме за привремена мерка“,
рече претседателката на Уставниот суд.
Дали предмет на оценување ќе биде само подзаконскиот акт или и Законот за матична евиденција бидејќи, според информацијата од Министерството за правда кое го донесе Упатството на 29 мај тоа е во согласност со Законот, претседателката на Уставниот суд рече дека не знае како ќе одлучи Судот.
„Ние имаме оформено предмет само за упатството, дали во текот на постапката ќе се осврнеме и на закон или во меѓувреме ќе има иницијатива за законот или ние ќе оформиме предмет и за него, тоа е нешто за што може да говориме потоа. Во оваа фаза е оформен предмет за упатството. Што понатаму ќе видиме“,
рече Кацарска.
Истиот ден, односно во средата се огласија и од Министерството за правда од каде што наведоа дека графата „националност“ е задолжителна и оти Упатството не се коси со законите, туку напротив донесувањето на Упатството и внесувањето на „националност“ во изводите се заснова токму на Законот за матична евиденција.
„Врз основа на член 30-а став 1 од Законот за матичната евиденција (,,Службен весник на Република Македонија” бр.8/95, 38/02, 66/07, 98/08, 67/09, 13/13, 43/14, 148/15, 27/16 и 64/18 и ,,Службен весник на Република Северна Македонија” бр.14/20), министерот за правда, го донесе Упатството за изменување и дополнување на Упатството за начинот на водење, заштита, чување на матичните книги и списи; издавање на изводи, уверенија, преписи и копии врз основа на матичните книги, водење постапка и составување на записник за најдено дете; обновување на уништени, оштетени или исчезнати матични книги, како и за обрасците на матичните книги, регистарот на матичните книги, изводите и уверенијата што се издаваат врз основа на матичните книги. Националност во матичната книга на родените се предвидува во членот 4, на венчаните во членот 11 и на умрените во член 13 од Законот за матична евиденција“,
соопштија од Министерството за правда во средата.
Инаку, според измените на Уставот од 2001 година, по Рамковниот договор, терминот „националност“ е целосно исклучен од највисокиот правен акт на државата. Уставот на РС Македонија во Преамбулата оперира со термините „македонски народ“ и „делови од други народи“, а во нормативниот дел со терминот „етнички заедници“.