Или ќе ја превенираме енергетската сиромаштија со правилни мерки и политики или нееднаквоста, односно разликата во домаќинствата ќе биде уште поголема. Мора да имаме политики што ќе превенираат сиромаштија. Неопходни се повеќе мерки кои не ги опфаќаат само оние што се сега во енергетска сиромаштија, туку превенираат да не влезе дополнителен број семејства во тој круг, беше кажано на денешната презентација на Прирачникот за енергетска сиромаштија во земјава
Сè повеќе луѓе ги намалуваат трошоците за основните потреби, како превоз и храна, а им даваат предност на плаќањето на сметките за електрична енергија и греење. Околу една четвртина од македонското население е во енергетска сиромаштија. Тоа не се само оние луѓе кои се под прагот на сиромаштија, туку и оние што живеат во семејства со ниска економска активност поради недостигот на пари да ги опслужат плаќањата поврзани со енергија во домот, беше кажано на денешната презентација на Прирачникот за енергетска сиромаштија во земјава.
Енергетската сиромаштија треба да заземе централно место во агендата на државата, смета Ана Стојиловска од „Аналитика“, која е и автор на Прирачникот. Нејзините очекувања се дека бројот на луѓе кои не можат задоволително да го загреат домот може да биде поголем во последните три години. Претходно статистиките на Евростат, во 2020 година, покажуваа дека една третина до една четвртина од луѓето во земјава можеле задоволително да го стоплат домот.
„Енергетската сиромаштија не е само неможност да се платат сметките за енергија, туку треба да се смета за дел од потребата да се гарантира задоволување на сите основи потреби во домот – за греење, ладење, превоз, комуникации. Ова а важно бидејќи скриена енергетска сиромаштија е кога граѓаните им даваат предност на плаќањето на сметките за електрична енергија и греење, но за да го постигнат тоа намалуваат трошоци за други основни потреби, како превоз, храна. Тоа не е проблем што може да се реши со субвенции или со давање финансиска поддршка. Напротив, мора да се работи на подобрување на системот за социјална заштита, како и на подобро регулирање на енергетскиот сектор за граѓаните да учествуваат во енергетската транзиција“,
рече Стојиловска.
Според Стојиловска, „праведната енергетска транзиција“ подразбира да не одиме само со замена на фосилни горива со обновливи извори, туку да се демократизира енергетскиот сектор – да се овозможи граѓани да произведуваат струја, да ја трошат и да ја продаваат, но и да бидат дел од енергетските задруги, додаде таа.
Билјана Дуковска од Македонската платформа против сиромаштија рече дека има постојана неконзистентност и некоординираност на политиките во оваа област.
„Или ќе ја превенираме енергетската сиромаштија со правилни мерки и политики или нееднаквоста, односно разликата во домаќинствата ќе биде уште поголема. Мора да имаме политики кои ќе превенираат сиромаштија и да се надминат предизвиците кои доведуваат до намалување на приходите“,
додаде Дуковска.
Таа додаде дека се неопходни палета мерки кои не ги опфаќаат само оние кои се сега во енергетска сиромаштија, туку превенираат да не влезе дополнителен број семејства во тој круг.
Според Сања Трпковска од Цепросард, енергетската ефикасност влијае врз намалување на енергетската сиромаштија, но не е доволна.
„Мора да имаме енергетско ефикасни домови, но сиромашните луѓе тоа не можат да си го дозволат. Понудените мерки во облик на субвенции не се доволни за справување со овој проблем, посебно поради фактот што секогаш сиромашните граѓани заостануваат при ефикасно користење на овие мерки“,
рече Трпковска.
Владимир Стојановски од Здружението на граѓани за поддршка на шумарството и животната средина ТРИФОР – Скопје укажа на итноста од подигнување на јавната свест за важноста на екосистемските услуги, нивно зачувување и унапредување. Тој истакна дека во моментов има нов закон за шуми, каде што се дава посебен акцент на сиромашните.
Прирачникот го изработи „Аналитика“, а наменет е за широка група чинители кои работат на енергетски, социјални, еколошки, здравствени, родови, климатски и сродни прашања. Прирачникот илустрира повеќе аспекти на енергетската сиромаштија и нуди 28 препораки.