„Тоа што Црна Гора го има поминато или сработено во изминативе шест месеци, во нормални услови, без агресијата на Русија врз Украина, ќе требаше да се заврши во период од 3 до 4 години. Значи, затоа велам дека овој момент треба да влијае на нас уште повеќе да работиме на изнаоѓање решенија и да го фатиме чекорот за брзо да напредуваме“, вели министерот за европски прашања и потпретседател на Алтернатива, Орхан Муртезани, во интервју за „360 степени“ на МРТ 1
360°: Дали е голем пораз за државава тоа што сме одвоени од Албанија и дали тоа во практична смисла ќе значи нови стотици ако не и илјадници поединци и семејства со спакувани куфери за заминување, каде, ако не кај лицемерниот запад?
Муртезани: Прво, не треба да сме наивни и да мислиме дека одвојувањето на Албанија нема да има рефлексија на нас. Меѓутоа, под претпоставка ние да почневме со спроведување на уставните измени, за што треба најмалку шест месеци, немаше да стигнеме КОРЕПЕР да даде препорака да ги почнеме преговорите.
360°: Од каде тоа дека се потребни шест месеци, не се такви роковите. Околу три месеци се доволни.
Муртезани: Па, сите правници и пратеници сметаат дека од три до шест месеци се потребни за успешно да се спроведат уставните измени. Што ми е поентата, и од првиот ден да почневме да работиме на уставни измени, немаше да стигнеме досега, така што доаѓаме до констатацијата дека разделувањето на Албанија од нас е почнато многу порано, пред ние да ја формираме владата.
360°: Вашиот партнер ВМРО-ДПМНЕ претходно обвинуваше дека ДУИ работела на спојување на Македонија со Албанија. Сега слушаме друга реторика. Се сеќавате на тие изјави на ВМРО-ДПМНЕ дека Бујар Османи работел на спојување на Албанија со Македонија?
Муртезани: Не знам, кај нас може многу чудни работи да се слушнат, така што не сум запознаен, не сум слушнал за ваква изјава.
360°: Со истата логика – ако уставните измени се донесеа за време на мандатот на претходниот парламент, сега каде ќе бевме?!
Муртезани: Не, и во однос на рокови немаше да може да се стигне, особено ДУИ имаше време 22 години да ги спроведе уставните измени, меѓутоа сите ние видовме дека наместо испорачување на уставни измени се купуваа згради за членови на потесното семејство, се тераше корупција итн. Затоа мислам дека тврдењата на ДУИ не треба да се сфаќаат сериозно во однос на интегративниот процес.
360°: Кога велите дека одделувањето на Албанија ќе има последици, на што мислите?
Муртезани: Реков – ќе има рефлексија…
360°: Мислите, пред сè, кај етничките Албанци во земјава?
Муртезани: И генерално, бидејќи тоа може да доведе, прво, до зголемување на евроскептицизмот што гледаме дека е во постојан раст не само во земјите од Западен Балкан, меѓутоа и во Европа, и второ, уште повеќе кај одредени наши граѓани може да се бетонира чувството дека што било да направиме, што било да отстапиме, нема да можеме да станеме дел од Европската Унија. Меѓутоа, разделувањето на Албанија од Македонија е јасна порака дека проширувањето е живо и се случува. Ова треба да нè охрабрува да работиме уште попосветено на изнаоѓање решенија за да го искористиме моментот. Само да споделам, неформално, Црна Гора веќе има договорено временска рамка до кога би ги завршила преговорите – тоа е 2026 г., Албанија има оптимистичка рамка до 2027 г. Ако ние сме почнале пред Хрватска, а остануваме последни на Балканот со Косово и Босна, мислам дека генерално впечатокот ќе биде многу лош.
360°: Добро што ја спомнавте Црна Гора, бидејќи добија т.н. „closing benchmarks“ за главните поглавја 23 и 24, што е најава дека влегува во самото финале на пристапниот процес, а еве и вие самиот спомнувате дека 2026 г. е неформален рок за завршување на преговорите. Тоа дефинитивно покажува дека пристапниот процес можеби не е многу динамичен, но е жив и дека води кон потенцијално членство утре.
Муртезани: Не само што е жив, туку се одвива со многу поголема брзина. Тоа што Црна Гора го има поминато или сработено во изминативе шест месеци, во нормални услови, без агресијата на Русија врз Украина, ќе требаше да се заврши во период од 3 до 4 години. Значи, затоа велам дека овој момент треба да влијае врз нас уште повеќе да работиме на изнаоѓање решенија и да го фатиме чекорот за брзо да напредуваме.