Олаф Шолц ги водеше социјалдемократите до победата и постојат големи шанси тој да ја предводи следната германска влада. Кој е човекот што го мина патот од огнен социјалист, преку досаден бирократ, до омилен германски кандидат?
Ретко се гледа насмевка на лицето на Олаф Шолц (63) и тој никогаш не влегува во еуфорија. Дури и додека партиските функционери на социјалдемократите славеа голема изборна победа. Пролетта, анкетите на партијата ѝ даваа мизерни петнаесет проценти поддршка, што беше закана од уште еден најлош резултат во историјата. И тогаш Шолц, вицеканцеларот на Германија, како кандидат за канцелар, доби изненадувачки добри 25,7 проценти на неделните избори, пишува „Дојче веле“.
Вратата во Канцеларматот сега е подотворена за него, иако не е сосема отворена. Клучевите ги држат две помали партии, Зелените и Либералите, кои прво ќе преговараат меѓусебно, а потоа ќе се обратат до еден од двата поголеми партнери. Постои голема шанса тоа да бидат социјалдемократите на Шолц, бидејќи демохристијаните се соочуваат со внатрешни превирања по историскиот пораз.
„Јасно е“, рече Шолц по изборите, „дека многу граѓани ја заокружија СПД затоа што сакаат промени во владата и затоа што сакаат следниот канцелар на оваа земја да се вика Олаф Шолц“. Таму, кандидатот зборуваше за себе во трето лице, што исто така не е карактеристично за него, а потоа доби аплауз од поддржувачите.
Шолц беше рецептот за успех. На сите постери, во сите телевизиски дебати, горе-долу рече дека тој е легитимен наследник на Ангела Меркел. Тој дури често и ги спојуваше прстите како и таа, пресметувајќи дека Германците сакаат континуитет пред сѐ друго.
Човек од центарот меѓу левичарите
Олаф Шолц е социјалдемократски кандидат за канцелар од август минатата година. Кога беше објавено пред 13 месеци, многумина беа изненадени – пред сѐ затоа што е ризично кога еден кандидат е во центарот на вниманието на јавноста повеќе од една година. Сѐ се набљудувано и се оценува, секоја реченица има големо значење и секоја грешка може да биде одлучувачка.
Но, кандидатурата беше пред сѐ големо изненадување бидејќи Олаф Шолц се кандидираше за претседател на СПД само неколку месеци порано – и неславно пропадна.
На партиските избори на крајот на 2019 година, нешто поконзервативниот Шолц го победи левичарското дуо Саскија Ескен и Норберт Валтер-Борјанс. Социјалдемократите, значи, на изборите за Бундестагот се одлучија за кандидатот што не го сакаа за нивен шеф на партијата.
„Најдовме начин за многу блиска и многу хармонична и емотивна соработка“,
го коментираше Шолц својот однос со раководството на партијата.
Оваа негова изјава добро опишува како тој се справува со кризите: станете, продолжете и никогаш не сомневајте се во себеси.
Насмевка на изборната вечер
Шеесет и тригодишникот е опремен со непоколеблива самодоверба. За време на неговата долга политичка кариера, тој исто така доживеа пресврти, но ништо не го на подолг период не го извади од такт.
Ниту даночниот скандал околу спорното тргување со акции (Cum-Ex) ниту големата измама на компанијата „Wirecard“. Шолц во тоа време, пред анкетната комисија на Бундестагот, додуша немаше добар настап, но тој не претрпи никакви политички последици, веројатно затоа што пандемијата засенува сѐ друго, а Шолц знаеше како да го искористи тоа.
Германија може финансиски да ја надмине пандемијата, без разлика колку државниот долг ќе се зголеми – тоа е неговото мото како министер за финансии.
„Ќе ги искористиме сите средства што ни се на располагање за да се осигураме дека ќе ги надминеме овие тешки времиња со сите наши економски можности и да се погрижиме да излеземе од оваа ситуација“,
рече Шолц.
Граѓаните на Германија тоа добро го прифатија. Во криза, прагматизмот се бара повеќе од харизма. А харизмата е нешто што Шолц го нема. Да се отвори, да покаже емоции – тоа му е туѓо. Тој се контролира себеси дури и во моменти на најголема радост, како британски батлер.
Сликата на здодевен бирократ
Одамна го нарекуваа Шолцомат. Овој прекар беше создаден во 2003 година од неделникот „Цајт“, бидејќи Шолц, во тоа време генерален секретар на СПД, секогаш дејствуваше како автомат, односно машина. Кога му поставуваа прашање, тој скоро секогаш одговараше со технократски фрази.
„Бев некој што продава вести, морав да покажам одредена немилосрдност“,
се правдаше подоцна Шолц.
Во тоа време главна и контроверзна тема беа реформите на пазарот на трудот, позната како „Агенда 2010“. Тоа донесе финансиски тешкотии за многу граѓани и отпорот беше голем, дури и во самата СПД. „Не се работеше за моите чувства“, рече подоцна Шолц, „туку за апсолутна лојалност“ кон тогашниот канцелар и претседател на СПД, Герхард Шредер и партијата. Шолц, вели тој, се чувствувал „навистина како војник“.
Потоа, СПД ги загуби изборите и Ангела Меркел ја презеде власта на долги шеснаесет години, кои завршуваат само затоа што таа одлучи политички да се пензионира. Но, правникот Олаф Шолц се здоби со имиџ до кој долго се држеше: слика на здодевен бирократ.
Самата СПД честопати не знаеше како да се однесува кон малку интровертниот и сув прагматичар од Хамбург, човек кој главно кажува само онолку колку што треба. Кога ќе се кандидираше за претседател на партијата, Шолц, по правило, ги забележуваше најлошите резултати. И покрај тоа, неговата кариера отиде во нагорна линија. Тој беше генерален секретар на СПД, федерален министер за труд, сенатор за внатрешни работи во Хамбург, потоа градоначалник на Хамбург, а на крајот во 2018 година влезе во владата на Ангела Меркел.
Иако генерално се смета дека припаѓа на конзервативното крило на СПД, се чини дека категориите како „десно“ или „лево“ не можат да се применат на него. Во времето кога беше заменик-претседател на партиската младинска организација „Јусос“, тој исто така се залагаше за радикални општествени ставови и го критикуваше капитализмот.
Но, поминаа многу години од неговото зачленување во партијата во 1975 година, кога тој сѐ уште беше студент, и неговиот избор во федералниот парламент во 1998 година, за време на кој Шолц научи многу за функционирањето на економијата и независните претприемачи во адвокатска фирма во Хамбург специјализирана во трудовото право. И тоа го обележа.
Треба да знаете како да се продадете
Олаф Шолц дури подоцна дозна дека во политиката е важно како да се „продадете“ себеси и вашите пораки. Тој денес изгледа почувствителен и пољубезен. И тоа функционира. Во анкетите на јавното мислење тој одамна е попопуларен од неговата партија и далеку попожелен канцелар од неговите две ривалки, демохристијанката Армин Лашет и зелената Аналена Бербок.
Дали навистина ќе стане канцелар, ќе се види во наредните недели, можеби дури и месеци, во болни преговори. Тој ги предупреди своите потенцијални партнери дека не треба секој ден да зборуваат во весниците за тоа што го бараат и каде се црвените линии, бидејќи тоа само ќе им одмогне на преговорите. По изборите, тој го повтори она што го рече во интервју за ДВ: „На демохристијаните им треба малку одмор во опозиција“.