„Разликите се многу големи и во однесувањето спрема потрошувачката на енергија, меѓутоа огромни се разликите и во однос на изборите и можностите кои тие ги имаат“, вели претседателката на МППС
Таа потенцира дека она што сега го имаме како мерки за намалување на загадувањето не се доволни бидејќи не ја таргетираат целата популација, туку само еден нејзин дел, кој може да ги искористи мерките
Најсиромашната група граѓани во земјава со месечни семејни приходи до 25 000 денари се изоставени од мерките за намалување на загадувањето, а најбогатите граѓани со месечни приходи над 40 000 денари се најголемите загадувачи, вели претседателката на Македонската платформа против сиромаштија (МППС), Билјана Дуковска.
Ова е воедно и еден од заклучоците од истражувањето на МППС на тема „Справување со загадувањето на воздухот преку минимизирање на енергетската сиромаштија и промовирање на проеколошко однесување“.
Во истражувањето класифицирани се три социо-еколошки профили, од кои едниот е со месечен приход од 20 000 до 25 000 денари во семејство, вториот е помеѓу 25 и 40 илјади денари во семејство и третиот е со приход од над 40 илјади денари.
„Разликите се многу големи и во однесувањето спрема потрошувачката на енергија, меѓутоа огромни се разликите и во однос на изборите и можностите што тие ги имаат“,
вели Дуковска.
Таа потенцира дека она што сега го имаме како мерки за намалување на загадувањето не се доволни бидејќи не ја таргетираат целата популација, туку само еден нејзин дел, кој може да ги искористи мерките.
Според истражувањето, како што рече Дуковска, кај оние до 25 илјади денари месечни семејни приходи не станува збор само за една група, туку има различни подгрупи.
„Во неа има луѓе кои воопшто немаат пристап до никаков извор на енергија, тоа се тие на кои најмногу вперуваме прст дека најмногу загадуваат, горат гуми, шишиња итн. и ги мразиме затоа што ни го нарушуваат квалитетот на воздухот. Потоа се оние кои имаат многу долгови, немаат можност постојано да користат енергија и се греат исто така како ќе стигнат“,
истакна Дуковска.
Овие две групи немаат пристап ниту до парно греење или печка или до некој уред, нешто што ќе го гарантира и амбиенталниот воздух во нивниот дом да биде соодветен. Тоа дополнително го нарушува нивното здравје, работоспособност, како и способноста на нивните деца да посетуваат образование.
„Третиот профил се оние коишто имаат ниски приходи, но имаат приходи и се вклучени на парно греење. Но, ако им студи немаат шанси да употребат нешто дополнително. Тие се буквално изоставени од мерки за намалување на загадувањето“,
вели претседателката на МППС.
Во вториот профил, односно групата граѓани со месени приходи од 25 до 40 илјади денари, според Дуковска, е забележано однесување кое не е многу економично, луѓе кои не се толку еколошки ориентирани, ама сепак внимаваат поради тоа што немаат доволни ресурси да ги покријат сите барања и сите потреби.
„Тука е најважно интервенцијата да биде во субвенции, во можности за енергетска ефикасност на домовите. Многу се разликува од првата, заради тоа што луѓето од првата група многу повеќе треба социо-економски да се зајакнат на едно ниво за да имаат барем минимални услови за живот“,
додаде Дуковска.
Во врска со третиот профил, со над 40 илјади денари месечни приходи, Дуковска информираше дека има луѓе коишто имаат, можат и трошат и пари и енергија.
„Тие се најголемите загадувачи заради тоа што тоа го прават по избор, а не заради неможност и кај нив најмногу треба да се влијае на промена на свеста од аспект на тоа да ги подобрат навиките, да не бидат консуматори, туку да се грижат за себе и за околината“,
објасни Дуковска, додавајќи дека кај нив најдобро е да се влијае со јавни кампањи или со акции.
Како резултат на истражувањето, таа информираше дека она што генерално недостига е рамномерен развој на градот, подобра инфраструктура, поголемо интерсекторско работење и државна и локална инвестиција и интервенција, првенствено во системи за греење, системите за зелена енергија и можности за пристап на сите граѓани рамноправно, за еднакви, квалитетни и достоинствени услови за живот.
Одговарајќи на новинарско прашања околу нејзината прогноза и перцепција во пресрет на најтешката зима поради енергетската криза и дали тоа дополнително може да го зголеми и енормното загадување конкретно во Скопје, Дуковска смета дека во разговорите со луѓето со искуство во сиромаштија, дилемата е како тие ќе ја преживуваат зимата.
„До лани умееле да го направат планот, оваа година заради порастот на цените, дрвото не секогаш е опција, струјата е скапа, пелетите се многу скапи и остануваат да комбинираат извори согласно со тоа со кое располагаат во моментот. Оние што досега собираа дрва и се грееја или користеа непознати материјали немаат друга опција, ќе останат на тоа бидејќи тоа е единствениот начин“,
изјави Дуковска.
Во врска со прашањето дали според истражувањето најбогатите најмногу загадуваат таа децидно одговори дека тоа е така затоа што тие имаат најмногу избор, најмногу ресурси и се најголеми консуматори.
„Проблемот кај нас е тоа што струјата доаѓа од фосилни горива. Тоа немаше да биде толку проблем доколку употребуваме биомаса или биогас, отпад или нешто што прави зелена енергија. Во овој случај кај нас дома е чисто ама таму некаде надвор сите дишеме од заедничкиот нечист воздух“,
рече претседателката на МППС.
Прашана од каде најпрво очекува соработка, од Градот или од општините за да се спроведат сите овие препораки и каков конкретен предлог ќе стигне од нивната страна рече дека овој настан има токму таква намера и дека се поканети претставници од локалните самоуправи, дел од министерствата и медиумите за да се дискутира како овие сознанија да се преточат во пракса.
„Бидејќи луѓето коишто немаат пристап до централно греење самите не можат да го изградат. Значи за да се случи тоа мора да постои, прво стратешки пристап и второ политичка волја во смисла политика за намалување на загадувањето во градот, во коешто ќе се инвестираат различни фондови од различни места и да се влијае преку различни пристапи,
рече Дуковска.
Истражувањето е изработено од страна на МППС во рамки на проектот „Справување со загадувањето на воздухот во град Скопје“, финансиран од Шведска, а имплементиран од Програмата за развој на Обединетите нации во партнерство со Министерство за животна средина и просторно планирање и Град Скопје.