Кога вчера соопшти дека е отворена истражната постапка за пожарот во Кочани, државниот јавен обвинител кажа дека под истрага се и двајца поранешни директори на Државниот пазарен инспекторат и тоа за неизвршување службени должности од 9.1.2020 година до 16.3.2025. Во тој временски период, сепак, директори беа четири лица, меѓу кои и актуелниот
Засега не е познато и зошто Јавното обвинителство издвои и стави под истрага само еден директор на Дирекцијата за заштита и спасување и покрај тоа што од 2012 година, од кога почнува временското дејствие покриено со истрагата, функцијата ја извршувале четворица, вклучувајќи го и сегашниот
Министерството за внатрешни работи вчера ја презентираше кривичната пријава, а Јавното обвинителство официјалната теорија на случај во врска со пожарот во кабарето „Пулс“ во Кочани кој однесе 59 животи.
Бројот од 34 лица под истрага (27 директно за пожарот и уште 7 полициски службеници кои ги гони ОЈО ГОКК) уште сега најавува судски процес со многу рочишта и, веројатно, многу обвинети во салата. Овој текст, сепак, не се однесува на тие што се опфатени со истрагата, туку на отсуството на логично објаснување зошто не се опфатени и други.
Верижни пропусти
Во сижето на случајот, пред да ја опише улогата на секое од лицата под истрага, државниот јавен обвинител Љупчо Коцевски рече дека сите осомничени, во периодот од 2012 година до 16.3.2025 година, секој од аспект на своето работење, со непостапување според прописите за мерки за заштита во својата област предизвикале опасност за животот на луѓето од поголеми размери.
Потоа кажа дека станува збор за „верижни пропусти“.
„Верижните пропусти и незаконити дејствија на одговорните и службените лица, довеле до тоа при користење на пиротехничките средства на 16.3.2025 година за време на настапот на музичката група ДНК во кабаре ‘Клуб Пулс’ во Кочани да биде предизвикан пожар во кој настапила смрт на 59 лица меѓу кои 6 деца, а биле повредени уште 197 лица од кои 25 деца“,
рече Коцевски.
Водејќи се од таа логика, обвинителот потоа објасни дека под истрага се сите градоначалници кои ја воделе општината во споменатиот период, вклучувајќи го и сегашниот. Но, според јавно достапните информации, таа логика како да не важи и за другите функционери, особено тие што ги поставува централната власт.
Најочигледна е недоследноста во „веригата“ кога станува збор за директорите на Државниот пазарен инспекторат. Еве и зошто. Во објаснувањето на улогата на оваа институција, временската рамка поставена од Обвинителството се однесува за периодот 9 јануари 2020 – 16 март 2025 г..
„Двајца поранешни директори на Државниот пазарен инспекторат и три службени лица инспектори, иако биле должни да вршат инспекциски надзор, не ги извршиле своите службени должности и во периодот од 9.1.2020 година до 16.3.2025 година во ниту еден наврат не извршиле контрола над работењето на правното лице за да утврдат дали има важечка лиценца, дали ги исполнува пријавените минимално-технички услови наведени во барањето за лиценца за вршење на угостителска дејност – кабаре, и другите пропишани услови согласно закон, со што овозможиле кабарето ‘Пулс’ незаконито да продолжи со вршење на угостителска дејност“,
изјави Коцевски.
Проблемот тука е што во временскиот период од 9.1.2020 година до 16.3.2025 година, на чело на Државниот пазарен инспекторат не се смениле двајца директори, колку што се под истрага, туку четворица:
- Стојко Пауновски – јануари 2018 – април 2021, кадар на СДСМ;
- Анета Симеска Димоска – мај 2021 – декември 2022, кадар на СДСМ;
- Горан Трајковски – декември 2022 – октомври 2024, кадар на СДСМ, и
- Влатко Стојковски – октомври 2024 – на функција, кадар на ВМРО-ДПМНЕ.
Прашањето што логично се наметнува и тоа во согласност со теоријата на случај презентирана од Јавното обвинителство, по кривичната пријава поднесена од МВР, е – зошто се под истрага само Симеска-Димоска и Трајковски? Како тие можеле да вршат или не вршат дејствија за целиот опишан период кога не биле на функција?
„360 степени“ веќе го отвори прашањето за потенцијална одговорност на актуелниот директор на ДПИ и тоа на првата прес-конференција на премиерот во Владата по трагедијата. На прашањата на нашиот новинар, Христијан Мицкоски рече дека кабарето „Пулс“ немало валидна лиценца уште од 13 март 2024, односно дека во последна година поседувало фалсификувана.
Потоа следуваше прашањето – дали ќе го разреши актуелниот директор на Државниот пазарен инспекторат бидејќи не само што не направил надзор додека „важела“ лажната лиценца, туку и потоа – откако „истекла“?
Мицкоски: Прво, овој документ е фалсификат, лиценца нема. Правен документ објектот нема од пред повеќе од една година, овој документ е фалсификат. Дали Пазарниот инспекторат требало вчера да излезе токму во оваа дискотека, тоа не го пишува никаде во законот, ниту пак во надлежностите на Државниот пазарен инспекторат. Последен пат таму државен пазарен инспектор се појавил во 2022 година. Зошто тогаш не констатирал пропусти и недостатоци за коишто денес јавноста виде дека постои и во самата градба и во самата архитектура на објектот, тоа е веќе друго прашање и за тоа ќе следи дополнителна одговорност и истрага.
„360 степени“: За овие два дена, каде што нема контрола, нема да побарате одговорност? Тоа можам да го заклучам?
Мицкоски: Државниот пазарен инспекторат не е надлежен секој ден, 365 дена од годината, не постои таков документ, не постои таква одредба, ниту во кој било закон дека тој мора секој ден, 365 дена да ги контролира објектите. Тие се контролираат по пријава и никаде не го пишува тоа.
На 18 март Мицкоски повторно беше прашан за одговорноста на актуелното раководство на Државниот пазарен инспекторат. И тогаш одговорот беше во насока дека ДПИ нема законска одговорност во случајот.
„До 2007 година, до измените во 2007 година, Пазарниот инспекторат е тој што како институција утврдува дали се исполнети минимум техничките услови (за кабаре или ноќен клуб н.з.). Со измените, правното лице доставува со изјава под полна материјална, морална и кривична одговорност дека се исполнети минималните технички услови, такви се измените. Пазарниот инспекторат не е точно, не шпекулирајте, не кажувајте лажни работи, пазарниот инспекторат постапува по пријава. Не е должен во временски период, ниту по стекнување на дозволата да излезе на терен“,
изјави премиерот.
За постапувањето или непостапувањето на актуелниот директор Влатко Стојкоски, кој е на функција во временската рамка на „верижни пропусти“ на обвинителството, но не е под истрага, вчера беше прашан и министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски. Дали директорот вршел надзор во кабарето во Кочани?
Тошковски не одговори конкретно.
„Во изминатиот период од страна на јавноста беа отворани многу прашања коишто директно или индиректно се поврзани со предметниот кривично-правен настан. Добро е што јавноста е будна, добро е што јавноста поставува прашања, ве охрабрувам и понатаму да продолжите во истата насока, но институциите мора темелно, законито и професионално да си ја сработат работата. Во оној момент кога ќе ги утврдиме сите потребни факти со предметниот кривично-правен настан соодветно и ќе постапиме, во однос на сите оние коишто имаат било каква, дали директна или индиректна поврзаност со предметниот кривично правен настан“,
рече министерот за внатрешни работи одговарајќи на прашањето.
Еден директор на ДЗС
Логиката што ја наметна Јавното обвинителство, а се однесува на „веригата на пропусти“, не се совпаѓа и за директорите на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС). Еве како Љупчо Коцевски ја опиша временската рамка и описот на дејствијата поради која под истрага, засега, е само еден директор на ДЗС.
„Осомничените тројца градоначалници на Кочани во периодот од 2012 година до 16.3.2025 година, како и осомничен поранешен директор на Дирекцијата за заштита и спасување не ги извршиле своите правни обврски согласно Законот за заштита и спасување, со што овозможиле Кабарето ‘Пулс’ незаконито да продолжи со вршење на угостителска дејност, спротивно на Законот за угостителска дејност и другите пропишани услови согласно закон. За целиот тој период општината примала уплати по основ на надоместок за угостителски објект“,
изјави Коцевски.
Или, од обвинителството со оваа реченица ги поистоветуваат временскиот опсег за кој под истрага се и градоначалниците и директорот на Дирекцијата за заштита и спасување. И додека по таа логика на истрагата е конзистентно тоа што се опфатени сите лица кои биле градоначалници на Кочани во тој период, вклучувајќи го и последниот, тоа не важи за Дирекцијата за заштита и спасување.
Во временскиот период – од 2012 година до сега, функцијата директор на ДЗС ја извршувале четири лица, и тоа:
- Шабан Салиу – мај 2008 – август 2017, кадар на коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ;
- Аднан Џафероски – август 2017 – ноември 2020, кадар на СДСМ;
- Беким Максути – ноември 2020 – август 2024, кадар на ДУИ, и
- Џеват Селами – август 2024 – на функција, кадар на ВЛЕН (Демократско движење на Изет Меџити).
Сепак, истрагата засега го опфаќа само Беким Максути.
Прекината верига и кај полицијата
Тие не се во фокус, па и не е докрај јасно кои се полицајците за кои се води одвоена истражна постапка од ОЈО ГОКК. Министерот Панче Тошковски прво разреши седум актуелни полициски функционери – пет началници, еден помошник-началник и командир во СВР Штип и ОВР Кочани.
Следниот ден беше побаран притвор за седум полициски функционери бидејќи изготвиле и дале позитивно мислење за сообраќајот и јавниот ред и мир, во годините кога „Пулс“ имал валидна лиценца за кабаре.
Прашан од новинарите, Тошковски кажа дека седумте полицајци за кои се бара притвор не се истите оние седум кои беа разрешени. Што повторно го отвора прашањето – нема ли сомнеж за вина и кај актуелните полициски функционери затоа што „Пулс“ работел спротивно на закон, како што има сомнеж и за актуелниот градоначалник?