„Споредено со 2021 година, се забележува сериозен пад на задоволството од информациите кои се достапни во врска со вадење на документите. Една третина од примерокот даваат негативно мислење за достапноста на информации поврзано со вадење на документи. Во 2022 година половина од примерокот бил задоволен од достапноста на информации поврзани со документите. Во врска со работата на управните служби, оваа година само 20 отсто изразиле задоволство, додека во 2022 година 50 отсто изразиле позитивен став во врска работењето на управните служби. Ова е едно од посериозните разлики помеѓу претходните истражувања и овогодинешното истражување каде граѓаните го изразуваат негативното мислење поврзано со работата на органите одговорни за издавање на документи“, вели Александар Стојановски, проектен координатор во „Евротинк“
Граѓаните имаат највисока доверба во Армијата со 44 отсто, потоа во религиските институции со 35 отсто, во полицијата со 28 отсто, па во претседателот на државата со 24 отсто. Владата е на средина на рангирањето со доверба од 18 отсто. Потоа е Собранието со 12 отсто. Најниска доверба граѓаните имаат во Обвинителството и судството со 9 отсто. Ова го покажуваат резултатите од истражувањето „Еврометар 2024“, што го спроведе Центарот за европски стратегии „Евротинк’.
Александар Стојановски, проектен координатор во „Евротинк“, денеска изјави дека Центарот за европски стратегии прави промоција на наоди на истражување на јавно мислење кое е спроведено во рамки на проектот „Подобрување на отчетноста и нтранспаретноста на полицијата во република Северна Македонија.
Истражувањето е спроведено во периодот од 31 јануари до 14 февруари годинава врз репрезентативен примерок од 1 001 примерок. „Истражувањето е еден продолжеток на серијалот на истражувања на јавни мислења кои ги насловуваме „Еврометар“.
Во ова истражување ги погледнавме ставовите на граѓаните во врска со довербата во институциите во државата. И оваа година повторно највисока доверба е изразена кон Армијата со 44 отсто, понатаму следат религиските институции, претседателот на државата со 24 отсто. Обвинителството и судството повторно се најниско оценети, односно се бележи мало враќање на довербата во овие институции. Кај полицијата изразена е доверба од страна на 28 отсто од испитаниците, каде што се забележува раст на довербата од претходното истражување спроведено во 2022 година, каде довербата била 21 отсто. Професионалноста е најдобро оценета карактеристика во работењето на полицијата. Најниско оценета карактеристика е независноста од партиски владини бизнис интереси на полицијата, каде само 12 отсто од испитаниците сметаат дека оваа институција е независна“,
рече Стојановски.
Според него, она што може да се истакне е свесноста на граѓаните за механизмите за внатрешна и надворешна контрола над работата на полицијата која како што рече, и понатаму расте.
„Девет отсто од примерокот имале контакт, односно поднеле пријава до внатрешната контрола на полицијата, со што се забележува раст на користење на овој внатрешен механизам за контрола на полицијата“,
вели тој.
Она што е интересно во ова истражување, според Стојановски се ставовите на граѓаните поврзани со управните служби на работењето на Министерството за внатрешни работи, односно службите кои се одговорни за издавање на документи.
„Споредено со 2021 година се забележува сериозен пад на задоволството од информациите кои се достапни во врска со вадење на документите. Една третина од примерокот даваат негативно мислење за достапноста на информации поврзано со вадење на документи. Во 2022 година половина од примерокот биле задоволни од достапноста на информации поврзани со документите. Во врска со работата на управните служби оваа година само 20 отсто изразиле задоволство, додека во 2022 година 50 отсто изразиле позитивен став во врска работењето на управните служби. Ова е едно од посериозните разлики помеѓу претходните истражувања и овогодинешното истражување каде граѓаните го изразуваат негативното мислење поврзано со работат на органите одговорни за издавање на документи“,
рече тој.
Така, речиси 34 проценти од испитаниците ја оценуваат достапноста на информации поврзани со вадење на документи како лоша, а скоро 40 проценти како лоша ја оценуваат работата на управните служби на полицијата кои се одговорни за издавање на документи. Споредено со 2022 година оценката за слаба достапност на информации поврзани со процедурите за вадење на документи е околу 23 проценти, додека за работата на управните служби во 2022 година само 23 отсто од испитаниците дале лоша оценка. Во врска со работата на управните служби годинава само 20 отсто од испитаниците изразиле задоволство, додека во 2022 година процент бил дури 50 отсто.
На прашањето дали граѓаните веруваат дека полицијата ќе ги заштити доколку нивната безбедност е загрозена, според Стојановски одговорите се речиси исти со претходните мерења, односно дека поголем број од испитаниците сметаат дека ќе ги заштити.
„Половина од нив или 50 отсто изјавиле дека сметаат дека полицијата би ги заштитила во случај нивната безбедност да биде загрозена, што е практично ист процент од минатото мерење, а 44 отсто сметаат дека не би биле заштитени, што е пораст од 9 процентни поени. Со „не знам“ одговориле 4 отсто од испитаниците, наспроти 11 отсто во минатото мерење“,
се вели во истражувањето.
Една петтина од испитаниците имале некаков контакт со полицијата и во најголем дел од граѓаните сами побарале контакт со полицијата.
Споредено со последното мерење, во 2022 година, највисоко оценетата институција, Армијата, бележи раст од 5 отсто, во 2022 година доверба во Армијата имале 9 отсто од испитаниците, за разлика од 2024 година, каде што тој процент е 44 отсто.
Според Стојановски, високата доверба во Армијата не се должи на влегувањето на земјава во НАТО.
„Довербата во Армијата не би ја поврзувал со нашето влегување во НАТО. Веројатно граѓаните ја гледаат оваа институција како поголем заштитник или институција која е најимуна на влијанијата како што се партизирање, корупција, злоупотреба, инструментализација на институцијата во различни цели“,
рече Стојановски.