Депопулацијата е закана за економскиот раст особено за земјите во развој. Клучно е секоја држава да креира политики за обезбедување на квалитетен живот и да вложува во човечкиот капитал, се дел од заклучоците од денешната дебата на 10. Белградски безбедносен форум
На глобално ниво, седумнаесет земји бележат постојан пад на бројот на населението од 1990 година досега и сите се од источна Европа. Демографските промени – стареењето на населението, миграцијата и намалениот наталитет може да имаат негативни последици врз економскиот раст на земјите, особено на оние што се во развој, а дополнително влијание ќе има и ковид-19 кризата.
Ова беше истакнато на денешната дебата во рамки на 10. Белградски безбедносен форум, на која се дебатираше на прашањето – како демографските промени, од проблем, да станат шанса за напредок на државите, преку одговорното владеење.
За да се спречи миграцијата и одливот на мозоци и да се поттикне наталитетот, најважно е да се обезбедат услови за квалитетен живот, посочи политичкиот аналитичар од Економист, Том Џуда.
„Луѓето нема да чекаат подобри времиња во државата во која живеат. Треба да се обезбедат услови за да останат дома. На пример – здрава животна средина, чист воздух, поголеми плати, намалување на корупцијата. Сето она што го знаеме, што знаеме дека на луѓето им е важно – тоа мора да се промени. За тоа можеби ќе треба време од 10, 20 и 30 години, но знаеме што треба да се направи. Мора да се планира долгорочно“,
рече Џуда.
Ковид- кризата дополнително ќе го намали наталитетот, посочи Дарел Брикер – извршен директор на компанијата за истражување на јавното мислење„Ипсос“. Затоа, вели, мора да се инвестира во човечкиот капитал и зголемување на продуктивноста, со цел да се обезбеди економски раст со помал број луѓе.
„Мора да прифатиме дека демографските промени се случуваат. Мора да се креираат политики и тоа да се менаџира. Ковид-19, дополнително ќе влијае на овие промени. Колку луѓе планираат да имаат деца во оваа криза? Значи, сите овие трендови ќе продолжат, исто и со миграцијата“,
порача Брикер.
Според Алана Армитаж, директорка на Регионалната канцеларија на УНФПА, Фонд за население на Обединетите нации за Источна Европа и Југоисточна Азија, намалувањето на бројот на населението може да биде голем проблем за малите земји.
„Еве на пример, на секои шест доктори во Босна и Херцеговина – еден работи во Германија. Депопулацијата може да значи помалку луѓе за развој и раст на економијата. Не треба да ги гледаме само бројките, туку да се занимаваме со креирање со политики со цел да се подобри квалитетот на живот во земјите. Мерки со кои ќе се потткинуваат луѓето да имаат повеќе деца, да се промовира родовата еднаквост, конкурентната економија, инклузија на маргинализирани групи итн. Сакам да кажам дека демографските промени можат да бидат шанса за прогрес преку одговорно владеење“,
рече Армитаж.
9 милијарди евра од ЕУ за инвестиции на Западниот Балкан
Долгорочна визија за овие прашања подготвува и Европската Унија која на демографските промени гледа како на приоритетно прашање, посочи Иво Бател, заменик на потпретседателкалта на Европската комисија за демократија и демографија.
Тој рече дека преку финансиската помош за Западен Балкан ќе се забрза економскиот развој.
„Мора да најдеме начин да го зголемиме економскиот раст со овие предизвици. ЕУ има план за инвестиции, зборуваме за многу пари. За седум години ќе се инвестираат 9 милијарди евра за Западен Балкан. Зборуваме за пари за инфраструктура, екологија, зелена транзиција. Ова е најдобар начин да се даде сигнал дека ќе инвестираме за развојот на овие земји“,
порача Белет.
Но, важно е и парите да се потрошат паметно, додаде Мирјана Спољариќ-Егер, помошничка на администратор на Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) и директорка на Регионалното биро за Европа и Заедницата на независни држави.
„Наместо да се обидуваме да ги сопреме демографските промени ни требаат квалитетни политики. Слушнавме дека ќе има многу пари за Западен Балкан, но ако не се искористат паметно нема да има ефект. Не можеме да ја спречиме миграцијата, но мора долгорочно да планираме“,
порача Спољариќ-Егер.
Соговорниците се согласија дека за менаџирање на демографските промени и обезбедување рамномерен развој на државите клучна ќе биде и меѓународната соработка.