Социјалните мрежи се место каде за секого има по нешто. Тоа „нешто“ најчесто се мудрости, хумор, забава. Но има и „нешта“ кои воопшто не се виртуелни.
„Дај, не фрлај“ е името на една група со 35 илјади членови, оформена со благородна цел. Кога ќе се погледнат името и објавите, се стекнува впечаток дека е ова уште една хуманитарна група. Но, дали е навистина така?
Зад групата во виртуелниот свет стојат реални луѓе. Бранко Прља и Владимир Карер се основачи, а Дафина Николовска е една од вкупно осум администратори низ чиј филтер секојдневно поминуваат новите членови и нивните објави.
– Можеби звучи чудно, но главна цел е да се враќа и развива довербата меѓу граѓаните, да се враќаат позитивните вредности, да се враќа желбата за соработка и подарување, за убави меѓучовечки односи… освен тоа, една од основните цели на групата е да се влијае на намалување на конзумеризмот, од причина што – јас лаички кажувам и не сум стручњак, но сум граѓанин на светот и сум живеела во време кога не била ваква состојбата со природата и планетата, и сето тоа што ние го купуваме на крајот завршува во морињата и океаните – вели Дафина Николовска (администратор на Фејсбук групата „Дај, не фрлај“.
Во суштина, групата служи за подарување функционални предмети. Ги нудат оние што ги имаат а повеќе не им требаат – на оние што не можат да ги купат или пак идеолошки се противат на културата на масовна потрошувачка.
Многу деца и семејства добиле креветчиња и различна покуќнина, а матуранти се облекле за големата вечер. Подарувањето, сепак, не е без правила.
– Правилата се јасни, значи подарувам – барам, не смее да се подарува ништо што има временски рок, односно лекови, храна и нешто што е расипливо, нема подарување парични средства и хуманитарни кампањи – вели Николовска.
Комуникологот Стефанија Темелковска–Миладиноска е член на групата. Редовно подарува. Неколку нејзини предмети, преку групата, имаат „втор“ дом.
– Не е нешто што не постои да речеме во Германија, нели неа секогаш си ја земаме за пример кога сакаме да ги споредуваме двете општества. Во Германија општините си имаат организирани денови – понеделник, вторник или било кој ден во неделата, си знаат дека на пример од 8 до 10 часот претпладне или попладне, пред домовите се изнесуваат работите кои не ни требаат и можеме слободно да минуваме и да земаме што ни е потребно за домот. За балкански менталитет, тоа на почетокот можеби изгледа и срамно “Како сега јас да земам, зошто да земам, што ли ќе помислат другите, дали имам или немам, дали сум сиромашен…“, но не е тоа целта на групата. Тука во групата кои подаруваат не се богати, и тие кои земаат не се сиромашни, туку сме членови на општество кое го краси консумеризам и во одредени моменти купуваме повеќе одошто ни треба – вели Темелковска – Миладиноска.
Ставот на Стефанија дека примањето подарок е срамота по стандардите на локалниот менталитет, се покажа во голема мера точен. Ниту еден примател на подарок не сакаше пред камера да ја раскаже својата страна во приказната за групата „Дај, не фрлај“. Добивме само искуства „на писмено“, а најхрабар беше еден млад скопјанец кој се нафати да зборува лично, но со прикриен идентитет.
„Ова е многу убава и корисна група. И самиот преку неа сум подарувал, но и многу повеќе сум користел. Имам подарено………., а од еден господин и госпоѓа имам добиено стерео систем, креденец, комода… луѓето честопати поради околината не кажуваат јавно дека бараат, за да не наидат на погрешно толкување зошто бараат.“, вели тој.
Тоа што групата има висока цел, не значи и дека нема корисници со подли намери. Има и такви што бараат подароци за потоа да ги продаваат, а и такви што нудат подароци кои и не се баш функционални.
Контролата ја прават самите корисници, преку пријави за тие што ќе бидат фатени. Бидејќи групата не е официјално движење, со канцеларии и вработени, совеста е единствениот „инспектор“.
– Тој што подарува си се договара директно со лицето на кои му подарува како ќе се изврши испораката. Ние тука немаме ингеренција, ниту е наше да се мешаме. Исто така, тој што подарува одлучува на кого ќе подари – вели Николовска.
– Од друга страна, тоа не треба да биде на пример миксер кој не функционира или со една перка, или искинати алишта – тоа не. Повторно останува на нашата среќа дека ние сме го дале тоа, но и на совесноста дека ќе биде искористено на правилен начин – вели Темелковска – Миладиноска.
Грижата за планетата, преку негување хумани вредности, е висока цел и предизвик за секое општество, особено за оние во развој како домашното. Но, оправдувањето дека државата е виновна што ваквиот начин на подарување не е подобро развиен не држи вода во случајот на „Дај, не фрлај“. Фејсбукот е ист за сите. Како за граѓаните на Германија, така и за граѓаните на Македонија.