Од вкупно 122 учесници на локалните избори, само 38 доставиле извештај за донации, пополнет согласно законските одредби. А сите учесници ги очекуваат парите од Буџетот за политичко рекламирање
Рекламите, кои ДИК допрва треба да ги плати, веќе се реализирани. Односно, медиумите веќе ја дале услугата
Државната изборна комисија да ја запре исплатата на пари од Буџетот за кампањите на партиите и другите учесници на локалните избори, се додека тие не ги поднесат задолжителните извештаи за донации. Во суштина, тоа е содржината на предлогот кој Државнот завод за ревизија (ДЗР) уште завчера го поднел до Државната изборна комисија.
До 2018 година, сите учесници на изборите си ги финансираа кампањите од свои средства. Од тогашните законски измени, со цел да се спречат малверзациите со донации, финансирањето на кампањите го плаќаат пред се граѓаните, од Буџетот.
Во пракса, под однапред утврдени услови, учесниците во изборите нарачуваат и добиваат рекламен простор во медиумите, а трошоците потоа ги покрива Државната изборна комисија, од Буџетот. Ама и партиите имаат одредени обврски.
Само 1/3 од учесниците во кампањата доставиле извештаи за донации
Во членот 84-б од Изборниот законик се пропишува задолжителната обврска на партиите да изготват и поднесат извештај за донации. Тоа се парите кои една партија, листа или кандидат за градоначалник ги добил/а од правни или физички лица (Законот за финансирање на политичките партии пропишува кој може а кој не може да биде донатор на политичка партија).
Во ставовите 2 и 3 од споменатиот член се пропишува дека уште во текот на кампањата и веднаш по нејзиното завршување, сите учесници имаат обврска да поднесат извештаи за донации:
„Учесникот во изборната кампања е должен на 11 ден од денот на изборната кампања, да поднесе Извештај со образец за примени донации на трансакциската сметка…“,
се вели во член 84-б, став 2 од Изборниот законик.
Учесникот во изборната кампања е должен еден ден по завршувањето на изборната кампања да достави Извештај со образец за примени донации на трансакциската сметка…“,
се вели во член 84-б, став 3 од Изборниот законик.
Изборната кампања за првиот круг од локалните избори 2021 година почна на 27 септември. Тоа значи дека првите извештаи требало да бидат доставени до ДЗР до 7 октомври. Денеска е 22 октомври, а од ДЗР велат дека пристигнале извештаи од едвај една третина од учесниците на изборите.
„Предлогот содржи податоци и информации за непостапување согласно законските обврски за 84 од вкупно 122 учесници во изборната кампања, од кои 64 не го доставиле извештајот во законски пропишаниот рок, а 20 учесници не го доставиле со законски пропишана содржина“,
соопштија од ДЗР.
ДЗР не ги соопштува имињата на учесниците кои не поднеле извештај или пак неговата содржина не е соодветна. На интернет страницата на институцијата, сепак, може да се види кој поднел извештај. На прв поглед, се чини дека нема проблеми кај „големите“ партии. Нивните извештаи се прикачени и ставени на увид на јавноста.
ДИК се уште нема одлука
Во членот 177-а од Изборниот законик, се пропишува кога еден учесник може делумно, делумно или привремено да го изгуби правото на надоместокот за трошоци за изборната кампања. Во став 6 од истиот член се вели дека:
„Одлуката за делумно, односно целосно губење на надоместокот на трошоците… ја носи Државната изборна комисија на предлог на Државниот завод за ревизија“,
пропишува член 177-а, став 6.
На прашањата од 360 степени по барањето од ДЗР, од Државната изборна комисија само кусо одговорија дека се уште не е донесена таква одлука.
Во претходните изборни циклуси, нема институционална меморија дека имало таков случај.
Прашањето, сепак, ќе мора да се реши во следните две недели. Како што потсетуваат од ДЗР, тогаш треба да почне исплатата на медиумите.
„Имајќи предвид дека согласно член 76-д од Изборниот законик, Државната изборна комисија ги исплаќа трошоците за објавеното платено политичко рекламирање врз основа на доставена фактура од страна на радиодифузерите, печатените медиуми и електронските медиуми (интернет портали) во рок од 30 дена од објавување на конечните резултати, Државниот завод за ревизија укажува на потребата сите учесници во Изборната кампања за локалните избори 2021 година кои до сега не ги поднеле извештаите а биле должни, истото да го сторат во најкус можен рок“,
соопштија од ДЗР.