Секторот за компјутерски криминал и дигитална форензика во МВР го истражува хакерскиот напад кој во текот на изборната ноќ ѝ се случи на Државната изборна комисија (ДИК).
Веб-страницата не функционира, а во јавноста постојано излегуваат информации со нелогични резултати. Конечни неофицијални резултати сè уште нема, а најавено е дека ќе се соопштат на попладневната седница на ДИК.
Од МВР за „360 степени“, велат дека пред околу еден час бил пријавен нападот од ДИК и дека постапуваат по случајот.
Договор за софтверот што го користи ДИК, непосредно пред изборите бил склучен со фирмата „Дуна“. Тој е потпишан на две недели пред одржување на изборите, на 29 јуни 2020, а во описот на оваа јавна набавка пишува дека е за „софтверски пакети и информатички системи“ и за „ИТ-услуги: консултации, развивање на софтвер, интернет и поддршка“.
Вредноста на договорот без ДДВ е речиси 900 000 денари, која била и најниската добиена понуда, а највисоката била безмалку 4 милиони денари.
Повисоката понуда била дадена од „Ивоте“, а на веб-страницата на Државната комисија за жалби по јавни набавки може да се пронајде решение со кое жалба на оваа конкурентска фирма се отфрла како неоснована.
Во овој документ може да се види дека набавката е спроведена со преговарање без објавување на оглас. ДИК на 19.06.2020 доставил покани за преговарање до двете фирми, а наредниот ден тие дале понуди. Критериум за избор била најповолната понуда врз основа на цената и квалитетот, а „Дуна“ ја добила набавката и девет дена подоцна го склучила договорот.
Меѓутоа, претходно ДИК имала и друг оглас за јавна набавка, но тогаш со отворена постапка. И тогаш „Дуна“ го добила тендерот, но Државната комисија за јавни набавки ја усвоила тогашната жалба на „Ивоте“ и ја поништила одлуката за избор на најповолна понуда од 28.04.2020.
Во образложението се наведува дека тогаш жалбата била основата бидејќи, како што објаснил жалителот, понудата од „Дуна“ била дадена без електронски потпис и без изјава за сериозност.
„При спроведување на оваа постапка за јавна набавка, погрешно бил применет член 87 од ЗЈН, на штета на жалителот, од причини што и покрај тоа што економскиот оператор, понудувач ДУНА ДОО Скопје, требало да биде исклучен согласно член 88, 89, 90, 91 и 92 од ЗЈН, Комисијата за јавни набавки не го исклучила, туку ја евалуирала неговата понуда, иако нецелосна и донела одлука со која го избрала за најповолен понудувач. Жалителот го цитирал член 88 од ЗЈН како и точка 2.2.1, точка 2.2.2 и точка 2.2.5 од тендерската документација и наведува дека избраниот понудувач оваа изјава ја изготвил и ја доставил до ДИК во електронска форма word формат без електронски потпис од одговорното лице – управителот Александар Пејковски. Дополнително, не била потпишана ниту Изјавата за сериозност на понудата, не била потпишана ни Изјавата и Листата на технички персонал кој ќе го реализира договорот- предмет на набавка“,
пишува во образложението на решението од Државната комисија за јавни набавки.
„Дуна“: Нашата апликација функционира, веб-страницата на ДИК беше цел на напад
„360 степени“ побара информации од „Дуна“ за тоа што се случило и која е нивната верзија за хаосот кој настана со електронското објавување на резултатите. Иако ни беше побаран телефонски број дополнително да не контактираат, до моментот на објавување на овој текст не нè побараа. Во меѓувреме, „Дуна“ излезе со став кој го пренесе државната агенција МИА во кој наведуваат дека апликацијата поврзана со изборниот процес функционира најнормално, а страницата на Државната изборна комисија била цел на хакерски напад.
„Апликацијата на ДУНА поврзана со изборниот процес на предвремените парламентарни избори функционира најнормално затоа што е врвно изработен продукт. Таа беспрекорно даваше резултати за излезеноста на секои пет минути. Но, страницата на Државната Изборна Комисија, каде беше поставена нашата апликација, беше цел на хакерски напад. Ние успешно ја завршивме работата. Доколку не постоеше оваа апликација, тогаш резултатите ќе се броеја рачно“,
вели Александар Пајковски од „ДУНА“.
Пајковски во изјавата за МИА посочува дека апликацијата е подготвувана повеќе од половина година, со низа технички специфичности кои ги немало досега и била изработена по барање на ДИК.
„Нашата апликација е беспрекорна, но интернет страницата беше атакувана преку т.н. софтверски тероризам со сили од повеќе странски држави“,
посочува Пајковски.
Оваа фирма себеси се претставува како водечка компанија која постои од раните 90-ти години.
„Веќе трета деценија ДУНА е водечка компанија присутна во бизнис секојдневието во Македонија. Со канцеларии и во Албанија и Србија. Со успешни проекти и во Косово. Посветено работиме на нашата мисија која започна во раните 90ти години, технологијата да биде присутна во сите сегменти на индустријата, образованието, бизнисот и на целокупното општествено делување. Ги следиме светските IT трендови, но истовремено пласираме и сопствени иновативни идеи во кои неизмерно веруваме и со тоа успеавме да станеме препознатлив бренд кој според многумина е IT трендсетер во регионот“,
пишува во профилот на официјалната веб-страница на „Дуна“.
Инаку, во пресрет на претседателските избори минатата година, пак, на Електронскиот систем за јавни набавки може да се види дека ваков договор со ДИК за „набавка на нови и надградба на постојните софтверски решенија во ДИК“, склучила фирмата „Ивоте“, во вредност од 4,2 милиони денари.
Од оваа компанија пред полноќ се оградија и известија дека на овие избори во ДИК не се користи iVote Demokra системот за управување со изборни процеси и дека тие не се воопшто вклучени во процесот.
„iVote Demokra е систем за управување со изборни процеси, кој се користеше во ДИК од неговото формирање како постојано тело од 2006 до изборите во 2019. Системот придонесе за унапредување на процесот, кој претходно траеше со денови и месеци, со точно, навремено, транспарентно и кредибилно јавно објавување веднаш на податоците за резултати и излезност. iVote Demokra има беспрекорно досие на изработени проекти поврзани со избори со испроцесирани преку 142 милиони гласачи во целиот свет, со референци, покрај ДИК, во САД, Велика Британија, Еквадор, Киргистан, Албанија, Косово, Босна и Херцеговина“,
велат од Ивоте.