Потписниците на писмото нагласуваат дека досегашната работа на Уставниот суд предизвикувала тензии и незадоволство, секогаш кога тој донесувал еднострани и самоволни одлуки, кои довеле до сериозни последици за меѓуетничките односи
Над 250 потписници, меѓу кои и универзитетски професори од албанската академска заедница, се потпишани на писмо до Уставниот суд во пресрет на седницата в среда на која ќе се расправа за уставноста на Законот за употреба јазиците.
Меѓу другото, потписниците им се обраќаат на уставните судии дека се сомневаат оти тие ќе бидат соучесници во политички мотивиран процес.
„Од она што сме имале можност да го слушнеме од вас, почитувани судии, како и од некои високи политички претставници (како на пример, изјавите на премиерот Мицкоски, кој тврди дека ќе се укинат само два-три члена од Законот), имаме причина да се сомневаме дека можете да станете учесници во остварување сценарио со политички мотиви, кое го има за цел токму она што отворено се декларира на највисоко државно ниво. Со оглед на уставната позиција и улогата што вие ја имате како претставници на највисоката правна институција, која според Уставот е независна и без политички влијанија, продолжуваме да се надеваме дека нема да дозволите остварување на вакви сценарија кои ги повредуваат чувствата на секој албански државјанин. Ваквата постапка би ја поткопала довербата на граѓаните, особено на Албанците, во функционирањето на институцијата што ја застапувате и од која се очекува да носи одлуки самостојно, според сопствени убедувања, врз основа на Уставот и законите, а не според политички влијанија, од која било страна да доаѓале тие“,
се вели во писмото.
Според нив, правниот акт од 2019 година за статусот на албанскиот јазик нуди гаранција за еднаквост, лојалност и меѓусебно почитување на граѓаните кон РСМ како држава.
Потписниците на писмото потенцираат дека досегашната работа на Уставниот суд предизвикувала тензии и незадоволство секогаш кога тој донесувал еднострани и самоволни одлуки, кои довеле до сериозни последици врз меѓуетничките односи.
„Доволно е да се потсетиме на пресудите на Уставниот суд од 1997 година, кои доведоа до насилна државна интервенција во општините предводени од легитимно избраните албански градоначалници. Тоа доведе до трагичните настани во Гостивар, каде имаше и човечки жртви. Вашата совест и вашиот професионализам не треба да дозволуваат вашите одлуки да бидат поттикнувачи на незадоволство или повторување на последиците и пресудите со политички мотиви, како оние што ги споменавме погоре. Не треба да се заборави и пресудата од 2007 година, која доведе до оставка на претседателот и еден од албанските членови на Уставниот суд“,
стои во писмото до уставните судии.
Тие тврдат дека секој тренд што има за цел дури и на софистициран начин да го промени карактерот на државата и правилното застапување да го претвори на само зборови на хартија ја поткопува меѓуетничката кохезија и ја загрозува меѓусебната доверба.
„Сакаме да веруваме и да се надеваме дека вашата морална и професионална совест нема да го дозволи загрозувањето на уставните вредности и ќе покаже доволна чувствителност кон веќе стекнатиот статус на јазикот на втората етничка заедница во државата, албанскиот јазик“,
се вели понатаму во писмото.
Оваа реакција доаѓа од 250 потписници, меѓу кои проф. д-р Абдулменаф Беџети – УЈИЕ, проф. д-р Јусуф Зејнели – Универзитет во Тетово, проф. д-р Изет Зеќири – Универзитет „Мајка Тереза“, како и други повеќе професори.
Неодамна реакција упати и партијата ДУИ, која предупреди дека ако се укине која било одредба од Законот за јазиците последиците ќе бидат непоправливи и тие нема да можат да преземат одговорност за тоа што може да се случи потоа.
„Овој закон е производ на сложен компромис, постигнат по години на макотрпни преговори и претставува темел на меѓуетничката еднаквост и заемната почит. Одлука која би го загрозила овој закон би претставувала тешко кршење на Охридскиот договор и враќање назад кон неизвесна и нестабилна иднина“,
стои во нивната реакција.
Премиерот Христијан Мицкоски рече дека не постои опасност по безбедноста во државата по предупредувањето на Демократската унија за интеграција (ДУИ) дека доколку Уставниот суд одлучи да ги укине оспорените одредби од Законот за употреба на јазиците, последиците ќе бидат непоправливи.
Уставните судии в среда ќе одржат седница за Законот за употреба на јазиците. Уставните судии Осман Кадриу и Насер Ајдари соопштија дека ќе ја бојкотираат седницата бидејќи сметаат дека ќе дојде до надгласување и затоа не сакаат да учествуваат кога се расправа за прашања од албански национален карактер со извесен епилог.
Законот за употреба на јазиците е оспорен со 12 иницијативи поднесени од граѓани, политички партии и здруженија. Оспорен е Законот во целина и најголем дел од членовите одделно, како и Указот за прогласување на Законот. Единствено не е оспорен ставот 1 од членот 1 кој вели дека на целата територија на државата и во нејзините меѓународни односи службен јазик е македонскиот јазик и неговото кирилско писмо.