Граѓаните може да придонесат на едноставен начин со тоа што ќе бараат фискална сметка за производите што ги купуваат – небарањето фискална значи и поддршка на сивата економија, се дел од пораките во рамки на кампањата за борба против неформалната економија
Со симболично боење сива инсталација поставена на плоштадот „Македонија“ во Скопје денеска беше означен почетокот на кампањата „Внеси боја во сивата економија“, чија цел е да се подигне свеста кај граѓаните за последиците од нерегистрираните економски субјекти и да се поттикне намалувањето на сивата економија.
Кампањата ја спроведува Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) во соработка со Министерството за финансии. Главното мото е дека секој граѓанин може да придонесе во намалување на сивата економија на тој начин што ќе ги поддржи легалните бизниси и нема да користи производи и услуги за кои не се плаќа данок. Еден од начините е барање фискална сметка како гаранција дека данокот е платен.
Сивата економија претставува една третина од економијата на земјава и има неколку негативни последици: влијае врз приватниот сектор и се создава нелојална конкуренција, а од друга страна се намалуваат и јавните приходи што значи помалку буџетски средства за изградба на јавни добра.
Што содржи планот за борба против сивата економија
Според министерот за финансии Фатмир Бесими, не е едноставно да се измери сивата економија, а борбата со сузбивањето на неформалната економија е процес што трае. Изминатата година, како што посочи на денешниот почеток на кампањата, се работи на Акцискиот план за сузбивање на сивата економија.
„Преминот од неформален во формален сектор, би ја намалил нелојалната конкуренција, би создал услови за рамноправен натпревар меѓу бизнисите, би го зајакнал даночниот морал и би повлекол зголемување на бруто домашниот производ. Ова кажува колку е важно да преземеме итни мерки и акции за сузбивање на неформалната економија. За таа цел во Акцискиот план за сузбивање на сивата економија, се опфатени неколку приоритети: унапредување на процесот на мерење, следење и детектирање на сивата економија, стимулативни активности за формализација на сивата економија, јакнење на свеста за сивата економија и јакнење на даночниот морал, зајакнување на инспекциските служби, унапредување на законската регулатива, како и спроведување мерки во делот на Царинската управа каде ќе бидат опфатени и производите од е-трговијата“,
рече Бесими.
Кога граѓаните плаќаат без да побараат фискална сметка, ја поддржуваат сивата економија
Од УНДП велат дека се потребни координирани активности и оти е потребно секој чинител во општеството да го даде својот придонес.
„Ова е комплексен проблем кој не може да се реши само од една група“,
вели заменичката на постојаниот претставник на УНДП во земјава Сања Бојаниќ.
Владата, смета Бојаниќ, треба да обезбеди еднакво поле за натпревар, каде што правилата конзистентно ќе бидат спроведувани, ресурсите ќе се трошат на отчетен и ефективен начин, а приватниот сектор треба да ги почитува правилата и да се однесува на одговорен начин кон вработените, потрошувачите и општеството. Граѓаните, пак, треба активно да се вклучат и да ги поддржат бизнисите кои работат одговорно.
„Кога граѓаните плаќаат без да побараат фискална сметка, тие всушност ја поддржуваат сивата економија и стануваат дел од проблемот. Наједноставниот, но многу важен прв чекор кој може да го направат граѓаните е промена во начинот на кој се однесуваат во нивните секојдневни економски интеракции“,
истакна Бојаниќ.