„ААВМУ била должна да го донесе ова Упатство, тоа е втемелено на закон и во суштина само ја операционализира законската одредба од членот 75-ѓ од Изборниот законик. Тоа значи дека ова упатство нема никаков проблем со законитоста“, рече претседателот на Уставниот суд, Дарко Костадиновски, образложувајќи ја одлуката на Судот
Инаку, Костадиновски упати критики до подносителот на иницијативата, претседателот на Левица, Димитар Апасиев, кој, како што рече, е пратеник и универзитетски професор и затоа треба „да покаже малку поголема и политичка и правна и академска култура“ во неговите квалификации на одлуките на Уставниот суд
Уставниот суд денеска одлучи да не поведе постапка по иницијативата на политичката партија Левица за Упатството на Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги, според кое, партијата е исклучена од можноста за платено политико рекламирање за локалните избори и покрај тоа што има шест пратеници во Собранието.
Имено, во иницијативата, како што беше наведено во соопштението на Уставниот суд, подносителот, односно партијата Левица, навела дека Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги го издала Упатството со цел да им го појасни начинот на примена на одредбите од Изборниот законик за распределба на времето за платено политичко рекламирање (ППР) за локалните избори 2025 година, „меѓутоа го направила произволно и не ги опфатила сите политички партии од позицијата, туку само поименично наведените од оспорената точка 3 од Упатството.
Ставот на Левица е дека овој начин е оневозможено платеното политичко рекламирање на партијата „Левица” и на политичката партија ЗНАМ и дека ААВМУ при уредување на спорните одредби свесно користи термини како „може” и „најмногу” кои не треба да се толкуваат рестриктивно и во буквална смисла бидејќи на тој начин не треба да се обезбеди исклучиво право на некого или автоматска распределба на сите осум минути во медиумскиот простор на однапред утврдени две политички партии од позиција и опозиција.
Уставните судии, на денешната 21. седница, по разгледувањето на иницијативата, едногласно одлучиле дека нема основа за поведување постапка, а аргументите на прес-конференција ги образложи претседателот на Судот, Дарко Костадиновски.
Како што посочи тој, три околности биле релевантни Уставниот суд суд да донесе ваква одлука.
„Подносителот на иницијативата на 29 септември 2025 година го оспори Упатството за радиодифузерите за локалните избори 2025 година. Околноста што ја ценеше Судот, беше тајмингот за одлучувањето по овој предмет и трета околност беше уставно-судската практика“,
рече Костадиновски.
Осврнувајќи се конкретно на Упатството на ААВМУ, тој наведе дека тоа во хиерархијата на правните прописи е подзаконски акт и како таков е потчинет на повисоките акти.
Во таа насока, Костадиновски наведе дека Упатството на ААВМУ не е ништо друго освен пресликување на законската одредба, односно конкретни членови од актуелниот Изборен законик.
Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги (ААВМУ), рече Костадиновски, доколку постапела како што предлага подносителот на иницијативата, односно минутажата да биде распределена на трите пратенички групи од власта и трите што се во опозиција, во тој случај Агенцијата би ги пречекорила своите законски овластувања.
„ААВМУ била должна да го донесе ова Упатство, тоа е втемелено на закон и во суштина само ја операционализира законската одредба од членот 75-ѓ од Изборниот законик. Тоа значи дека ова Упатство нема никаков проблем со законитоста“,
рече Костадиновски.
Во однос на уставноста на Упатството, претседателот на Судот рече дека тоа е сосема друго прашање и оти тука предвид се земаат други две околности.
Имено, претседателот на Левица поднел иницијатива за оценување на уставноста на членот 75-ѓ, но, бидејќи е поднесена подоцна, таа ќе се оценува на некоја од наредните седници по локалните избори.
Говорејќи за околностите во однос на оценувањето на уставноста на овој член, Костадиновски наведе дека првата околност е уставно-судската практика.
„Овој суд во 2022 година, постапувајќи по иницијатива, ја има ценето уставноста на членот 75-ѓ и одлучил да не поведе постапка. Сега повторно истиот подносител на иницијативата кој е одличен правник, но некогаш за жал го злоупотребува доброто познавање на правото за политички цели, повторно го оспорува членот 75-ѓ. Јас сум еден од судиите кој не мислел така како мнозинството во 2022 година и за тоа имам издвоено мислење и не можам да прејудицирам каква ќе биде одлуката на Судот кога ќе постапува по втората иницијатива за оценка на членот 75-ѓ од Изборниот законик, а секако би бил среќен доколку моето издвоено мислење стане мнозинско мислење. Третата околност е што одлуката за Упатството кое беше оспорено ја носиме на два дена пред изборниот молк и Судот ги зема сите можни последици од одлучувањето. За волја на вистината, подносителот на иницијативата како добар познавач на правото имал четири години можност да иницира законодавна акција, тој е и пратеник, да предложи измени и дополнувања на Изборниот закон, да предложи како ќе се надополнува минутажата одредена со законот“,
рече претседателот на Уставниот суд.
Инаку, Костадиновски упати критики до подносителот на иницијативата, претседателот на Левица, Димитар Апасиев, кој, како што рече, е пратеник и универзитетски професор и затоа треба „да покаже малку поголема и политичка и правна и академска култура“.
Претседателот на Уставен за Апасиве рече дека често користи несоодветен и некоректен речник, квалификувајќи ги постапките на Уставниот суд. „Некогаш кога е задоволен од одлуките е во ред, некогаш не е во ред, меѓутоа кога станува збор за професор, пратеник треба да покаже едно повисоко ниво на една правна, политичка, па и академска култура.
Костадиновски го сподели и своето лично мислење околу Изборниот законик, велејќи дека е проблематично и дека од тие причини напишал издвоено мислење на околу петнаесетина страници, кое веќе е објавено во „Службен весник“.
„И тоа не само во делот кои се критериумите за распределба туку и самата суштина, дали постои легитимна цел со буџетски пари да се финансира политичка кампања? Но, тоа се прашања на кои во наредниот период Судот ќе мора повторно да се произнесе“,
кажа Костадиновски.
Сепак, тој во неколку реченици го сподели својот став во врска со дел од одредбите во Изборниот законик, кои за него се проблематични.
„Што значи критериумот ‘резултат од претходните избори’? Што значи во период од 4 години може да се појават нови политички субјекти и некои да згаснат, а плурализмот налага фер и еднакви услови за сите. Со спортски термин да кажам, некои политички партии го почнуваат натпреварот 3-0 предност, а некои политички субјекти кои се создале во меѓувреме и уживаат поддршка кај граѓаните можеби не добиваат ништо. Тоа е едната страна и лично мое мислење како судија, мој личен став и така ве замолувам да пренесете“,
рече Костадиновски.
Надополнувајќи го образложението на личниот став што го застапува, тој рече дека, според негово мислење, политичарите премногу се плаќаат со народни пари.
„Им се плаќа политичката кампања со буџетски пари, со Законот за финансирање на политички партии откако ќе завршат изборите по број на освоени гласови повторно со буџетски пари се плаќа, тие што се власт, тие што се опозиција земаат плати трипати со буџетски пари и откако ќе заврши мандатот некои функционери имаат право на апанажа, тоа се четири пати. Јас од тој аспект како судија го имам проблематизирано прашањето дали постои легитимна цел, дали е оправдано, дали е нужно?“,
рече Костадиновски на прес-конференцијата.