Во изминатава година дури 10 отсто од поплаките од потрошувачи што пристигнале до Организацијата на потрошувачите на Македонија биле на онлајн продажбата
Потрошувачите во Македонија најмногу се жалат на проблеми со купена бела техника, мобилни апарати и мебел. Во изминатиот период до Организацијата на потрошувачите на Македонија – ОПМ пристигнеле 2 600 поплаки, жалби и прашања од потрошувачите. Се работи за неисполнетите законски права, декларациите, цената што е различна со онаа на каса…
„Најголем дел од поплаките се однесуваат на мобилните телефони особено во делот на нивната поправка и кој е надлежен да го поправи телефонот, како и каде да се однесе на поправка. Проблемот е со сервисерите кои обично ги обвинуваат граѓаните дека направиле некакво оштетување на телефонот. Многу поплаки има за мебелот. Кога нарачуваат мебел, граѓаните треба да имаат договори. Обично плаќаат авансна уплата и потоа доколку сакаат да ја откажат нарачката тешко се раскинува договорот. Покрај тоа, добиваат оштетен мебел, друг вид на мебел, различна боја од нарачката…“,
вели Марија Лончар Велковска од ОПМ.
Кај храната проблем е со читливоста на декларацијата бидејќи луѓето не можат да прочитаат што пишува и кој се нутритивните својства на производот, а некои и не се на македонски јазик или не се целосно и точно преведени.
Пораст на онлајн измамите
Во изминатава година дури 10 отсто од поплаките од потрошувачи кои пристигнале до Организацијата на потрошувачите на Македонија биле токму на онлајн продажбата.
„Потрошувачите во време на пандемија започнаа се повеќе да купуваат онлајн и да плаќаат онлајн и токму затоа и годинашната тема на Светската потрошувачка организација е ‘Фер дигитални финансии’. Тоа се поврзува со онлајн продажбата, бидејќи преку неа плаќаме онлајн со картички дали кај наш или кај странски трговец и доаѓа до злоупотреби. На овој начин потрошувачите се злоупотребуваат. Како што се зголемува онлајн продажбата така се зголемуваат и поплаките“,
вели Мартина Грнчаровска.
Се купува сè – од храна до облека, бела техника, продукти за домаќинство. Кај нас во подем е нелегалната фејсбук-продажба преку која секојдневно потрошувачите купуваат и се измамени од онлајн трговци, бидејќи не добиваат сметки и фактури. Проблем е и што купувачите добиваат технички производи кои се некаква копија на оригиналот која воопшто не може да се употреби.
„Апелираме потрошувачите да внимаваат од каде купуваат и кога плаќаат со картички или во кеш бидејќи покрај тоа што може да добијат оштетен производ или производ каков што не нарачале воедно може да им биде злоупотребена нивната картичка и да им бидат земени средствата или да им бидат злоупотребени личните податоци. Затоа порачуваме многу да се внимава кога се купува онлајн и да се внимава дали се купува од регистрирани или нерегистрирани трговци“,
велат од ОПМ.
Замрзнати цени, намалени маржи, нула ДДВ…
Во последниов период голем дел од граѓаните се жалат околу новата состојба со која се соочуваме со замрзнатите цени и маржи.
„Граѓаните се жалат и се јавуваат кај нас бидејќи не можат да знаат дали навистина ДДВ е 0. Се очекува промена на фискалните каси за да може на сметката што ја добиваат да го проверат тоа и да видат дали данокот е 0. Кај маржите, пак, не можат да контролираат и тука настапува Државниот пазарен инспекторат и се применува една од мерките предвидена во Законот за заштита на потрошувачите врз основа на нечесната пазарна пракса која и како директива е поместена во Законот за заштита на потрошувачи во Европската Унија, а се зборува и за измамното огласување или означувањето на цените“,
велат од ОПМ.
Што може да се направи?
Претседателката на Организацијата на потрошувачите на Македонија Лончар-Велковска признава дека не може многу да направат во целосна заштита.
„По добивањето на жалбите заедно реагираме до трговецот, а потоа и до државните инспекторати или до други институции и регулатори кои имаат управна моќ да можат да ги заштитат нивните права. Ние како невладин сектор не можеме да ги штитиме на тој начин и не можеме да дадеме решение како да се постапи, но поттикнуваме и мониторираме на кој начин се штитат тие права од страна на инспекциските органи“,
вели таа.
Во нашата држава потрошувачите се штитат уште од 1996 година, а првиот закон за заштита на правата на потрошувачите е донесен во 2000 година. Во 2004 година е донесен нов закон и тој многу пати е менуван, а во моментов во тек е донесување на нов закон и Стратегија за заштита на потрошувачи.
Светскиот ден на правата на потрошувачите се одбележува од 1985 година. Станува збор за Резолуција на Обединетите нации во која се воспоставени насоките за заштита на правата на потрошувачите. Осумте насоки за заштита на правата на потрошувачите се прифатени од Европската Унија и врз нивна основа насекаде во светот се развива потрошувачкото право и политики. Со тоа всушност се штитат потрошувачите со законски мерки и политики за заштита на потрошувачи, како и со други поблаги мерки.