Жировница е мирно село во живописниот рекански крај. Според последниот попис има 1.600 жители, но многу од нив не живеат во селото туку се на печалба. Дали се постојано дома или пак во доаѓаат само на лето од странство, не го менува фактот дека единствен извор на вода за пиење им е Жировничка река.
Но, овој неопходен ресурс за селото е под закана бидејќи државата има планови на реката да се градат мали хидроцентрали. Жителите на Жировница излегоа на протести за да кажат дека ниту некој ги прашал, ниту некој им гарантира дека и понатаму ќе имаат вода за пиење.
„Ние чекаме секој ден – некој од повисоко ниво, некој од Влада да дојде и да го праша ова месно население, дали сакаме или не сакаме хидроцентрали? Јавна дебата не е отворена. Од увидот во документите кои ги поседува локалната самоуправа, како што сега ги поседуваме и ние, со одобрение на инвеститорот, увидовме дека голем дел од проблемите и оние работи кои претходно треба да бидат изработени, од студии, елаборати, сметаме дека се правени канцелариски затоа што не соодветствуваат со фактичката состојба на терен. Конкретно ќе дадам пример – станува збор за издашноста на вода на изворите, каде мерења не се вршени, ви гарантирам, најмалку 20 години.“
велат Аднан Салиу и Анес Ахмети од месната заедница Жировница.
Жителите на Жировница добија поддршка од невладината организација „Фронт 21/42“. Еколошкото здружение веќе подолго време се бори со плановите на државата за изградба на вкупно 20 мали хидроелектрани во националниот парк Маврово.
„Во ниту една зона во националните паркови, согласно член 74 од законот за заштита на природата нема можност да се градат инфраструктурни проекти кои овозможуваат хидроенергија и нејзино производство. Она што како стопанство е дозволено во национален парк, е исклучиво фокусирано на еко-туризам или традиционално сточарство.“
посочува Александра Бујароска од „Фронт 21/42“.
Бујароска објаснува и дека концесиите кои биле дадени во 2015 година во себе содржат и рок од 3 години за изградба на објектите.
Иако инвеститорот „Хидроџен енерџи груп“ ги пробил роковите, Владата обвинуваат екологистите, постојано им ги продолжува роковите.
„Во меѓувреме се отвори случајот пред Бернската конвенција во Советот на Европа, и оттаму дојде препорака за суспендирање на сите хидроенергетски проекти токму дека истите се во конфликт со управувањето генерално на националниот парк, без разлика во која зона се наоѓаат. Наместо во 2018-та согласно добрата пракса на договорно право, Владата да ги раскине договорите, за жал новата Влада која веќе беше формирана, даде предлог и потпиша анекс-договори за овие хидроцентрали со цел да им овозможи уште дополнителен рок за нивната градба. Во други случаи, ако имате ваков проблем и конфликт, факт е дека треба да го раскинете тој договор токму поради суштествената повреда на самиот договор.“
напоменува таа.
Со хидроцентралите, националниот парк Маврово целосно ќе го загуби својот идентитет, предупредува Цане Петревски – раководител во националниот парк и човек кој скоро 4 децении живее и работи во реканскиот крај. Вели дека со ваков проблем се соочуваат повеќе реки од овој крај, а дека отворена рана на паркот е одолговлекувањето со неговото ре прогласување за заштитено подрачје.
„Овие два проблема – „Жировница 5 и 6“ и Рибничка, Танушка и река Дагон останаа проблем кој се влече од тоа што ние не сме репрогласени се’ уште. Не е донесен просторен план само да се вметнат овие интереси, иако целата постапка е завршена уште 2011 – усвоен е планот, усвоено е се’, доставено до министерство… и сите овие проблеми настануваат од тука.“
открива Петревски.
Маврово чека репрогласување, невладините и мештаните чекаат забрана за хидроцентралите. Додека првите најавуваат продолжување на битката на правен начин, вторите велат дека за да ги зачуваат водата и пејзажот, ако затреба, целата жировничка дијаспора е подготвена да се врати веќе утре…