„Фридом хаус“ порачува и дека Албанија и Северна Македонија треба да ги започнат преговорите со ЕУ, а Бугарија да се притисне да го тргне ветото
Владиниот портпарол денеска во коментар за извештајот посочи дека изминатите пет години Владата успеала да ја врати слободата во општеството. Тој нагласи и дека овој извештај се однесува на подолг период, односно опфаќа и дел од периодот пред 2017 година, пред формирањето на Владата предводена од СДСМ, кога, како што рече, „сите бевме сведоци дека имавме сериозни назадувања во политичките процеси, предавањето на власта и во справувањето со корупцијата“
За првпат во 21 век, годинава форма на управување која преовладува во нациите во транзиција е хибридниот режим. Четири демократии паднаа во оваа сива зона откако започна непрекинатиот демократски пад во 2004 година: Унгарија, Црна Гора, Северна Македонија и Србија. Во истиот период, три авторитарни режими направија демократски чекори и од авторитарни се приклучија на групата хибридни режими: Молдавија, Косово, а сега и Ерменија.
Ова го констатира невладината организација „Фридом хаус“ која објави извештај за состојбата со демократијата во 29 земји во транзиција насловен „Земји во транзиција – од слабеење на демократијата до авторитарна агресија“.
Според извештајот, Северна Македонија и годинава е со иста оценка како и лани: 3,82.
Покрај нашата држава, извештајот ги опфаќа и Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Црна Гора и Србија, како и 10 држави од Централна Европа и 12 од Евроазија.
Од балканските земји со иста оценка како и лани се Албанија, Хрватска и Црна Гора. Подобрување има само косо од 3,14 на 3,25. Полоша оценка, пак, имаат БиХ – од 3,36 на 3,29 и Србија – од 2,89 на 3,79.
За „хибридните режими“ се констатира дека тие можеби се демократски во минимална смисла од аспект на тоа дека имаат регулирани и конкурентни избори, но нефункционалните институции не се во состојба да ги испорачаат компонентите на либерална демократија: контрола и рамнотежа, владеење на правото и силна заштита на правата и слободите на луѓето.
Како примери во хибридните режими се споменува унгарскиот премиер Виктор Орбан за кој се наведува дека играјќи добар демократ тој дозволи конкурентни извори на 3 април годинава, но и Орбан и неговата партија Фидес го притиснале целиот државен апарат.
„Фридом хаус“ забележува дека откако ги добил изборите, Орбан веројатно ќе ги отвори своите нелиберални и клептократски тенденции. Речиси истото, пишува во извештајот, може да се каже и за српскиот претседател Александар Вучиќ кој со својата партија исто така победија на изборите на 3 април.
„Двајцата го следат патот што во 2000-тите години го отворија владите на претседателот на Црна Гора, Мило Ѓукановиќ и поранешниот премиер на Северна Македонија, Никола Груевски, кои ги отфрлија либералните норми со поткупување гласачи, прислушување на противниците и отпор кон какви било механизми на транспарентност или одговорност“,
пишува „Фридом хаус“.
„Хибридниот режим“, според невладината организација, е неопходен начин на управување низ кој треба да се помине за една земја да премине кон полноправна демократија.
Тука Северна Македонија, како дел од таа група, се споменува дека флертувала со либералната демократија.
„Ниту еден хибриден режим во регионот не успеа да ѝ пркоси на гравитацијата на оваа сива зона од 2002 година. Во овој период, Албанија, Северна Македонија и Србија флертуваа со либералната демократија додека Ерменија и Молдавија претрпеа авторитарни епизоди, но сите се вратија во хибридност до 2021 година. Вкупно 11 земји во моментов се категоризирани како хибридни режими меѓу Нациите во транзиција“,
пишува во извештајот.
Земјава се споменува и во делот на препораките, каде „Фридом хаус“ во однос на стартот на преговорите на Северна Македонија и Албанија со ЕУ.
„Блокот конечно треба да ги започне пристапните преговори со Албанија и Северна Македонија, притискајќи ја Бугарија да се откаже од нејзините забелешки за кандидатурата на Северна Македонија. ЕУ, исто така, треба да го заврза разгледувањето на апликациите за членство поднесени од Грузија, Молдавија и Украина, намалувајќи ја бирократијата и одржувајќи ги високите стандарди за обврските во текот на процесот на аплицирање“,
препорачува „Фридом хаус“.
Извештајот на невладината организација опфаќа повеќе критериуми според кои се оценуваат државите, како што се владеењето на национално и локално ниво, изборните процеси, граѓанското општество, корупцијата, независноста на медиумите, демократскиот скор, судството и независноста.
Коментирајќи го извештајот на „Фридом хаус“, денеска владиниот портпарол Душко Арсовски порача дека во изминатите пет години Владата успеа да ја врати слободата во општеството, вербата во институциите и да ја зајакне меѓусебната граѓанска почит.
„Република Северна Македонија продолжува да гради слободно и демократско општество, во кое на прво место се почитувањето и заштитата на правата на секој граѓанин“,
додаде Арсовски.
Тој нагласи дека овој извештај се однесува на подолг период, односно опфаќа и дел од периодот пред 2017 година, пред формирањето на Владата предводена од СДСМ, кога, како што рече, „сите бевме сведоци дека имавме сериозни назадувања во политичките процеси, предавањето на власта и во справувањето со корупцијата“.
Арсовски посочи на подобрениот рејтинг на владеењето, кој според извештајот бележи раст.
„Дополнително Република Северна Македонија е посочена како земја која го има задржано либерално демократскиот развој во 2021 година. Остануваме на целта за постигнување подобри резултати и обезбедување општество во кое се почитуваат граѓанските вредности, права и слободи“,
нагласи Арсовски.