Мировните преговори со Украина според планот на рускиот претседател Владимир Путин ќе го вклучат напуштениот Истанбулски договор, како и фактот дека Русија контролира речиси една петтина од територијата на Украина. Специјалниот претставник на САД за Украина и Русија посочи дека пред започнувањето на преговорите е неопходни да има минимум 30-дневно примирје
Путин предложи одржување директни преговори со Украина, чија цел е постигнување траен мир и завршување на војната. Иницијативата беше поздравена од украинскиот претседател Володимир Зеленски, велејќи дека Киев е подготвен за разговори, но дека Москва прво мора да се согласи на итен прекин на огнот. По изјавата на Путин утрово, советникот за надворешна политика на Кремљ Јуриј Ушаков им соопшти на новинарите дека преговорите што ги предложи Путин ќе го земат предвид нацртот што беше напуштен во 2022 година, како и моменталната ситуација на терен.
Неколку дена по руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, Русија и Украина започнаа преговори во Белорусија. Овие преговори подоцна продолжија во Истанбул. Нацртот договорен таму, кој ја постави рамката за можно решавање на конфликтот, е познат како „Истанбулски договор“.
Но, преговорите пропаднаа во мај, а руските претставници долго време тврдеа дека решение може да се постигне токму по линиите на Истанбулскиот договор. И Стив Виткоф, специјалниот претставник на американскиот претседател Доналд Трамп, неодамна се осврна на нацрт-резолуцијата од 2022 година како потенцијален водич за постигнување мир во иднина.
Што има во тој план?
Според документот од април 2022 година, на Украина нема да ѝ биде дозволено да ја обнови својата армија со помош на Западот, а Крим де факто би бил под руска контрола. Документот покажува дека руските и украинските преговарачи разгледувале разни отстапки во првите недели од војната. Во нацрт-договорот се наведува дека Украина, иако има дозвола да се стреми кон членство во Европската Унија, не треба да се приклучува кон воени сојузи како НАТО.
На нејзина територија не треба да има странско оружје, а воените сили на земјата би биле сведени на минимум. За време на преговорите, Русија се обиде да ги ограничи сите одбранбени фактори на Киев, од бројот на војници и тенкови до максималниот дострел на украинските ракети.
Нацртот вклучува забрана за странско оружје, вклучително и ракетно оружје од каков било вид. Москва сакаше да ги ограничи украинските вооружени сили на 85 000 војници и 342 тенкови. Украинските преговарачи инсистираа на 250 000 војници, 800 тенкови и 1 900 артилериски оружја. Русија, од друга страна, бараше дострелот на украинските ракети да биде ограничен на 40 километри.
Кримскиот полуостров, кој веќе беше окупиран од Русија, ќе остане под влијание на Москва и нема да се смета за неутрален, според документот. Москва, исто така, се залагаше рускиот јазик да функционира на рамноправна основа со украинскиот во владата и судовите, но Киев не ја потпиша оваа клаузула. Документот не се осврнуваше на иднината на деловите од источна Украина окупирани од Русија во 2014 година. Тоа беше оставено за понатамошни преговори.
Што ако има напад врз Украина?
Нацрт-мировниот договор требаше да биде гарантиран од странски сили; во кој беа вклучени САД, Велика Британија, Кина, Франција и Русија. Во случај на прекршување на договорот, на овие земји им беше доделена задача да ја бранат неутралноста на Украина. Од друга страна, од гарантите се бараше, додека договорот беше на сила, да ги раскинат меѓународните договори и спогодби што не се компатибилни со трајната неутралност на Украина.
Меѓународните безбедносни гаранции не важеа за Крим и Севастопол. Откако првичниот обид на Путин да ја преземе контролата врз Киев не успеа, во документот се предлагаше план Б на Русија – крај на западната поддршка за Украина.
За време на преговорите во април 2022 година, останаа многу нерешени прашања, како на пример што ќе се случи во случај на напад врз Украина. Русија сакаше сите земји-гаранти да се согласат за одговор, што значи дека нема да има вистинска реакција доколку Русија биде агресор. Украинските преговарачи сакаа воздушниот простор да биде затворен во случај на напад, но Русија не ја одобри таа клаузула. Преговорите беа прекинати во јуни 2022 година.
Кој е ставот на САД?
Иака позитивен во однос на разрешувањето на конфликтот, се смета дека ставот на Трамп ќе биде мошне внимателен бидејќи е советуван дека е можно сето ова да е обид неговиот московски колега да го одложува процесот и да измислува изговори за да не се согласи со прекин на огнот. Оттаму е и ставот на генералот Кит Келог, кој е специјален претставник на претседателот Трамп за Украина и Русија кој денеска недвосмислено истакна дека „убивањето мора веднаш да прекине“.
Тој на социјалната мрежа „Икс“, напиша дека САД го поддржува повикот на Украина за 30-дневен прекин на огнот – откако Владимир Путин предложи прво да се одржат разговори.
„Прво безусловно 30-дневно примирје, а во текот на тоа започнување сеопфатни мировни преговори. Не обратно,
пишува Келог на „Икс“