Северна Македонија е на дното од листата европски земји чии жители се отпорни на влијанието на лажните вести.
Ова го покажува извештајот за Индексот за медиумска писменост од 2021 година, кој го веќе четврта година по ред се публикува во рамките на проектот на Иницијативата за европски политики на Институтот отворено општество – Софија.
Со Индексот се рангираат 35 земји во Европа, а како параметри за оценката се користат податоците за слободата на медиумите кои ги објавуваат „Фридом Хаус“ и „Репортери без граници“, потоа се земаат предвид индикаторите за квалитетот на образованието според ПИСА, од кои најголема тежина има способноста за читање, важно е и колкаво е нивото на електронско учество на граѓаните во управувањето кое го одредува ООН, и на крајот, се користат и податоците на Евростат, во однос на довербата меѓу граѓаните.
Според овие предвидувачки индикатори се утврдува нивото на отпорност на едно општество кон лажни вестите, пост-вистините и со нив поврзаните појави и се мери потенцијалот на неповолните ефекти што тие ги предизвикуваат, како што се опаѓање на довербата кај јавноста, политичка поларизација и ослабување на влијанието на медиумите.
Последните места во Европа според Индексот им припаѓаат на најголем дел од балкански држави. Така, пред нас се Босна и Херцеговина (34 место), Албанија, Црна Гора (32 место) (33 место) и Турција (31 место). Соседна Бугарија (30 место) е со најлош рејтинг од земјите членки на ЕУ а северниот сосед Србија е место пред нив (28 место).
Во првата петорка, земји лидери според индексот на медиумска писменост, односни европски држави чии граѓани се најотпорни на лажни вести се Финска, Данска , Естонија, Шведска и Ирска.
Годинешниот Индекс за медиумска писменост за 2021 е интересен бидејќи врз него освен лажните вести генерално, огромно влијание има и состојбата со ковид-19 која придонесе за создавање на т.н инфодемија – пандемија на лажни вести и дезинформации.
„Инфодемијата предизвикува криза на доверба со поткопување на вербата во медицинското и научно знаење и во институциите кои се во првите редови на здравствената криза, како и кризата на доверба во управувањето“, вели Марин Лесенски,
автор на извештајот.
Препораката е дека оптимален пристап во справувањето со лажни вести може да се постигне само преку образованието. Справувањето со лажните вести и дезинформации ќе го намали нивото на политичка и социјална конфронтација, ќе ја зголеми довербата во општествата и ќе придонесе за „поздрава“ околина.