Во однос на кадровскиот капацитет, се наведува дека во 2024 година биле пополнети само две третини од предвидените јавнообвинителски места. Уште понезавидна е ситуацијата кога станува збор за бројот на јавнообвинителски службеници бидејќи, според извештајот, пополнетоста со ваков кадар била едвај една третина од потребните капацитети
Со намалени кадровски капацитети, а со зголемен обем на работа. Вака јавните обвинителства ја поминале минатата 2024 година, се вели во Годишниот извештај за нивната работа што го објави Јавното обвинителство на Република Северна Македонија.
Така, според документот, во текот на 2024 година основните јавни обвинителства во државата постапувале против вкупно 37 255 сторители на кривични дела, од кои 25 909 сторители биле новопријавени.
Во оваа насока од Обвинителството нотираат дека споредбата на податоците покажува дека минатата година е регистрирано значително зголемување на бројот на новопријавени сторители на кривични дела во однос на претходната 2023 година за околу 10 проценти.
Ова, како што велат од Обвинителството, се однесува како на полнолетните сторители така и во однос на деца.
„Ако се има предвид континуираното намалување и на бројот на јавни обвинители и на бројот на јавнообвинителските службеници во изминатите години, кое продолжи и во текот на извештајната 2024 година, како и недоволниот обем на средства кои се доделуваат за истражните дејствија и за работата на обвинителствата кои се далеку под законски утврдениот минимум, јасно е дека ваквиот зголемен прилив на предмети во јавните обвинителства претставува дополнителен предизвик за капацитетите“,
се констатира во извештајот.
Во однос на кадровскиот капацитет, се наведува дека во 2024 година биле пополнети само две третини од предвидените јавнообвинителски места. Уште понезавидна е ситуацијата кога станува збор за бројот на јавнообвинителски службеници бидејќи, според извештајот, пополнетоста со ваков кадар била едвај една третина од потребните капацитети.
„Согласно Одлуката за определување на бројот на јавни обвинители на јавните обвинителства и јавните обвинители во јавните обвинителства, донесена од страна на Советот на јавни обвинители, предвидениот број на јавни обвинители во извештајната година 2024 година изнесуваше вкупно 261. Од нив пополнети биле вкупно 169 места, односно само 64,7% од предвидениот број“,
покажува извештајот.
Мината година, како што се нотира, дури четири јавни обвинителства во државата останале без ниту еден јавен обвинител. Станува збор за Обвинителствата во Ресен, Делчево, Берово и Крива Паланка.
Освен во бројот на новопримени пријави против сторители на кривични дела раст има и на бројот на постапки за кривични дела од речиси сите глави во Кривичниот законик (КЗ).
Особен раст извештајот забележува кај пријавите и предметите кои се однесуваат на безбедноста во сообраќајот, вклучително и тешки дела против безбедноста на луѓето и имотот во сообраќајот од член 300 од Кривичниот законик, но и полесни дела од областа на сообраќајот.
„Раст се забележува и во бројот на примени пријави (за дури 40%), но и во бројот на поднесени обвиненија. Ова укажува на неопходноста од јакнење на казнената политика и другите мерки во насока на превенција на овој тип кривични дела“,
се констатира во извештајот.
Минатата година, според статистичките податоци од постапувањето на јавните обвинителства, забележано е и зголемување на бројот на кривични пријави од Глава XIV од КЗ, односно кривични дела против животот и телото. Овде влегуваат убиства, тешки телесни и телесни повреди, учество во тепачки, загрозување со опасно орудие при тепачка и караница и други дела
„Особено забележителен раст има во бројот на убиства квалификувани во потежок облик, каде бројот на пријави е речиси удвоен во однос на претходната 2023 година“,
се наведува во извештајот.
Имено, овде станува збор за убиства квалификувани според ставот 2 од членот 123 од Кривичниот законик, односно извршени на свиреп и подмолен начин, при вршење на семејно насилство, убиства извршени од користољубие, потоа по порачка, како и убиства на бремена жена или малолетник. Во 2023 година вакви случаи имало седум, додека лани, според извештајот се регистрирани 13.
Јавното обвинителство, како што се наведува, изготвило и посебен извештај за примената на посебните истражни мерки (ПИМ) при што е забележано намалување на нивната употреба во споредба со претходната 2023 година.
„Во текот на 2024 година има значителен тренд на намалување во однос на 2023 година (35 случаи во однос на ланските 87 случаи), меѓутоа податоците за опфатот на лица и предмети покажуваат дека овој вид мерки и натаму се користат како исклучително важно средство за обезбедување докази“,
додаваат од Јавното обвинителство.
Така, во текот на минатата година за која се однесува извештајот, под опфат на посебни истражни мерки биле вкупно 363 лица со утврден идентитет, 8 лица со неутврден идентитет и 163 предмети на кривично дело.
Според Обвинителството, вкрстувањето на податоците според бројот на случаи и бројот на опфатени лица и предмети недвосмислено укажува дека во извештајната 2024 година бил заземен посложен пристап за примена на посебните истражни мерки, со комбинирање на повеќе видови мерки во еден предмет и со опфат на повеќе лица и предмети со цел поефикасно обезбедување на доказите.
Извештајот согласно Законот за јавното обвинителство, републичкиот јавен обвинител Љупчо Коцевски го поднел до Собранието на Република Северна Македонија, на разгледување го доставил до Советот на јавните обвинители, а за запознавање е доставен и до Владата на Република Северна Македонија, Врховниот суд на Република Северна Македонија и до Министерството за правда.