Според извршниот директор на „Еуромакс Рисорсес“, Тимоти Морган Вин, македонските власти кон странската компанија се однесуваат скандалозно и малтретирачки, па рече државата има дедлајн до Нова година да го одглави проектот, во спротивно ќе следи арбитража пред меѓународните судови, која ќе биде во полза на „Еуромакс Рисорсес“, а економските последици ќе изнесуваат седумцифрен број
Игнорирањето на властите за спојувањето на концесиите и продолжување на проектот „Иловица“ скапо ќе ја чини Северна Македонија и нејзините граѓани доколку до 31 декември 2024 година не се донесе одлука во нашата полза.
Ова е пораката на Тимоти Морган Вин, главен извршен директор на „Еуромакс Рисорсес“ кој заедно со адвокатот Габриел Лански и директорот за комуникации Живко Грујевски денеска ја упатија на прес-конференција.
Според Вин, македонските власти кон „Еуромакс Рисорсес“ се однесува скандалозно и малтретирачки, па рече државата има дедлајн до Нова година, во спротивно ќе следи арбитража пред меѓународните судови, која ќе биде во полза на „Еуромакс Рисорсес“, а економските последици ќе изнесуваат седумцифрен број.
„Нашето трпение е при крај. Не можеме повеќе да одолговлекуваме чекајќи политички одлуки. Ако политиката каже „не“ за нов и модерен рудник за бакар, има правен епилог кој нема да биде поволен за државата, а за жал и за нејзините граѓани. Меѓународната арбитража не е одлука што ја земаме лесно. Тоа има значителна цена и во однос на угледот и во однос на ресурсите на нашата компанија. Сепак, во услови на флагрантно непочитување на владеењето на правото и малтретирање, тоа е чекор што сме подготвени да го преземеме и да ги заштитиме нашите интереси“,
изјави Морган Вин.
Австриецот Лански пак, кој е правен застапник на „Еуромакс Рисорсес“ потсети дека тие имаат доставено формално писмо до Владата во март 2020 година и тврди дека случајот не би бил поволен за Македонија бидејќи не се исполнети обврските од договорот кој датира уште во 2004 година, кога „Еуромакс Рисорсес“ ја доби првата концесија за ископ на бакар и злато.
„Оваа одлука доаѓа по исцрпните напори за решавање на нашите спорови во локалната рамка, а сето тоа доведе до овој ќорсокак каде финансиските последици би можеле да бидат страшни за и онака кревката економија на Северна Македонија. Владата вака постапува иако Северна Македонија е во процес за обид да влезе во Европската унија како земја членка. Ја прашувам Владата и народот, дали оваа средина на правна непредвидливост ќе се прошири и на други инвеститори или е предизвик насочен само кон „Еуромакс Рисорсес“,
рече Лански.
„360 Степени“ работеше на сторија за рудниците во октомври минатата година и разговараше како со инвеститорите, така и со локалното население и со институциите надлежни за спроведување на проектот „Иловица“, односно министерот за економија Крешник Бектеши и министерката за животна средина Каја Шукова.
Впрочем Шукова потенцираше дека компанијата „Еуромакс Рисорсес“ нема доставено нова студија за влијание на животната средина како анекс на претходно доставената од 2016 година во која беше вклучен ископ со цијанид.
Во меѓувреме се направија законски измени со кои употребата на цијанид врз откоп на минерални суровини се забрани и како што рече Шукова, до Министерството за животна средина не е доставена нова.
„Во 2016 година кога беше доставен проектот за потенцијалниот коп, вклучуваше цијанид. Во меѓувреме, државата ги промени законите, сега цијанидот е исклучен од постапката за коп на бакар и злато. Што значи, и да сака инвеститорот нешто да направи, прво мора да го промени проектот, да го исфрли цијанидот. Ние без цијанид проект, не сме добиле во Министерството. Ние и да сакаме, еве нема за што да се изјасниме. Можеби инвеститорот ќе рече јас повторно ќе го задржам цијанидот. Не можеме да знаеме што размислува инвеститорот и во која насока ќе оди“,
потенцираше министерката на 23 октомври 2023 година.
Одговарајќи на прашањето на „360 Степени“, зошто немаат доставено нова студија, извршниот директор Тимоти Морган Вин денеска посочи дека тие се стопирани од Владата да го направат тоа, бидејќи немаат одлука за спојување на концесиите. Тој тврди дека цела документација им е подготвена, но не можат да си дозволат да влезат во нов правен лавиринт од нови студии. Затоа, рече Морган Вин, „кога ќе имаме одлука, ќе ја доставиме и студијата“.
Првите дозволи, за проспекциски геолошки истражувања за рудникот „Иловица“ датираат од 2004 година, од тогашниот министер за економија во Владата на Бучковски, Фатмир Бесими. Денеска, сопственик на тие резултати и потенцијален инвеститор во рудник за злато и бакар е „Евромакс рисурсес“.
Спојувањето на концесиите „Еуромакс Рисорсес“ го црпи од членот 61 од Законот за минерални суровини бидејќи двете локации каде што се предвидени рудниците, практично се преклопуват.
Во 2012 година е добиена првата концесија за експлоатација на минерални суровини, но во 2016 тогашната Влада не дава и дозвола за ископ. Во 2015, пак, е добиена втората концесија за експлоатација на минерални суровини.
Во 2016 година „Еуромакс“ побара спојување на двете концесии, по што Министерството за економија даде позитивен одговор, но Владата не донесе одлука. Наместо тоа, Владата во 2019 година носи нова одлука за еднострано раскинување на договорот за една од концесиите. „Евромакс“ тужи и го добива случајот пред Управниот суд, по што лиценцата им е вратена и на маса повторно се враќа спојувањето на концесиите.
На 27.јуни минатата година Владата одобри спојување на двете концесии, но само еден месец ја поништи одлуката.