Економската активност во државава ќе се намали за 3,4 проценти како последица на кризата со ковид-19, а стапката на инфлација ќе биде ревидирана во надолна линија, односно од проектираната 0,2 ќе биде 0,6 проценти, изјави министерката за финансии Нина Ангеловска на денешната прес-конференција на која ја презентираше официјалната проекција за забавувањето на економијата.
Врз основа на предвидувања, кај извозната компонента се очекува пад од 16,8 проценти, на приватната потрошувачка за 3,3 проценти, а на бруто- инвестициите за 9,6 проценти на реална основа. Позитивен придонес се очекува од јавната потрошувачка за која се проектира раст од 2,7 проценти, а увозот на стоки и услуги ќе забележи пад од 15,8 проценти на реална основа.
Министерката за финансии сепак истакна дека засега работите се одвиваат подобро од очекувањата со попретпазливото сценарио на овој ресор за справување со кризата.
„Засега работите се одвиваат нешто подобро од проектираното сценарио од страна на Министерството за финансии, што се сметаше како поповолно што е добар знак. Секако, подготвени сме да одговориме и на најлошото сценарио, но треба да ја имаме предвид и непредвидливоста на ова криза што ја прави тешка за предвидување и проекции, па важно е да бидеме подготвени за секое сценарио во секој момент да одговориме со цел да ги амортизираме ударите врз економијата и да помогнеме и на приватниот сектор и на граѓаните да го поминат со што помалку последици“,
рече Ангеловска.
Споредба април 2020-април 2019
Реализацијата на Буџетот што ја претстави Ангеловска покажува дека во април годинава се остварени буџетски приходи од 14,2 милијарди денари, што претставува пад од 20 проценти споредено со април лани. Даночните приходи во април изнесуваат 7,2 милијарди денари и се намалени за 31 процент споредено со април лани, а се реализирани придонеси од 5,5 милијарди денари, што е на исто ниво со ланскиот период. Реализацијата на другите буџетски приходи (неданочни, капитални и донации) изнесува околу 1,5 милијарди денари и кај нив има пад од 20 проценти на годишна основа.
„Ефектите од корона-кризата врз економијата се очекува да бидат најголеми во второто тримесечје, во третото се очекува забавување на контракцијата, додека во четвртото закрепнување на економијата и раст“,
рече Ангеловска претставувајќи ги предвидувањата на Министерството.
Согласно проекциите за глобален раст и проекциите на трговските партнери, надворешната побарувачка ќе паѓа, а тоа ќе влијае на извозот за кој се проектира пад од 16,8 проценти на реална основа.
Антикризните мерки се олеснителна околност
За ублажување на последиците, пред се’ врз пазарот на работна сила и доходот на домаќинствата, а со тоа и врз нивната потрошувачка ќе придонесат, според Ангеловска, антикризните мерки. Очекувањата се дека ќе има пад на приватната потрошувачка за 3,3 проценти и на бруто-инвестициите за 9,6 проценти на реална основа.
Но затоа се очекува позитивен придонес врз економскиот раст да има јавната потрошувачка за 2,7%, главно како резултат на зголемените расходи за здравствениот сектор. Увозната побарувачка, пак ќе се намали, како резултат на падот на извозната активност, инвестициите во капитални/трајни добра, како од страна на деловните субјекти така и од домаќинствата. Увозот на стоки и услуги е проектирано да забележи пад од 15,8 проценти на реална основа.
Реалноста подобра од планираното
Министерката Ангеловска изрази задоволство дека реалноста сепак е поповолна од она што домашните институции го предвиделе во сценариото, каде проектираниот пад за април е повисок, односно 40 проценти на даночните приходи.
„Ова значи дека имаме подобра наплата за 1,4 милијарди денари во однос на корона – проекциите за април, односно нашето разработено сценарио може да се каже дека било поконзервативно или претпазливо“,
рече Ангеловска.
Приходите по основ на ДДВ се помалку за 43,5 проценти, што, според Ангеловска е очекувано со оглед на рестриктивните мерки кои беа во сила цел април. Персоналниот данок на доход забележа пад од 11,7 проценти, данокот на добивка забележа раст од 3,6 проценти, акцизите пад од 40 проценти, наплатата на царините е помала за 26 проценти.
Најголемо натфрлање има кај данокот на добивка – од вкупно наплатените приходи од данок на добивка во април кои изнесуваат 1,43 милијарди денари, 790 милиони денари се од уплатен данок на добивка по годишен биланс што е позитивен податок кој говори за успешните резултати на компаниите остварени минатата година.
Падот видлив и во првиот квартал од годината
Намалување има и ако се гледаат приходите во буџетот во првите 4 месеци од годината: од јануари до април наплатата на приходите во буџетот е за 4,9 проценти пониска во однос на истиот период лани, наплатата на даночните приходи е за 9,1 процент пониска во однос на лани, што најмногу се должи на падот на наплатата на ДДВ за 14,6 проценти.
Раст има кај наплатата на придонесите од 9,2 проценти во однос на минатата година, што според властите, е показател дека годината започна одлично со раст на вработеноста и платите. Во растот на платите значајна улога, според оценката на Ангеловска има и мерката за поддршка на приватниот сектор за покачување на платите која ја искористиле над 22 000 компании кои ги покачија платите на над 119 000 вработени.
Вкупните приходи во овие 4 месеци се реализирани во износ од 27 проценти согласно планот, додека вкупните расходи 30,4 проценти. Расходната страна е повисока за седум проценти од почетокот на годината заклучно со април, при што кај реализацијата на капитални расходи има раст од 21 проценти во однос на лани.
Придонесите во април не бележат пад, односно се остварени на ниво од минатата година. Во април вкупните расходи се реализирани на речиси исто ниво како минатата година односно со раст од 0,7 проценти. Тековните расходи се исто така на исто ниво со ланското. Кај стоките и услугите се забележува пад од 36,5 проценти споредено со април лани. Кај трансферите има зголемување за седум проценти главно поради социјалните трансфери, односно зголемувањето на пензиите годинава. Капиталните расходи во април се повисоки за 15,7 проценти во однос на истиот месец лани.
Стапката на инфлација во земјата во првиот квартал од 2020 година изнесува 0,6 проценти, што упатува на одредено надолно отстапување во однос на проекцијата.
„Проекцијата за странската ефективна инфлација во 2020 година е ревидирана во надолна насока. Истовремено, ценовните движења на светските берзи, т.е. увезените цени се очекува да предизвикаат надолен притисок врз домашните цени. Имајќи го ова предвид, како и очекуваниот негативен производен јаз, стапката на инфлација во земјата за 2020 година е проектирана на – 0,2 проценти“,
рече министерката.
Таа потенцираше дека поради непредвидливоста на кризата не се исклучени и понатамошни ревизии за макроекономските показатели.
*Поврзана вест