Како што најави генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг вчера лидерите ќе разговараат за испраќање нови борбени групи на истокот на Алијансата, Бугарија, Унгарија, Романија и Словачка, за да се засили присуството на земјите сојузнички во соседството на Русија, кои стравуваат од евентуален руски напад на нивна територија
Освен самитот на НАТО во Брисел ќе се одржат и состаноци на највисоко ниво на Г7 и ЕУ, а Бајдн ќе биде првиот американски претседател кој учествувал на состанок на Унијата
Американскиот претседател Џо Бајден допатува во Брисел каде со западните лидери ќе одржат три самити посветени на руската инвазија на Украина, еден месец по нејзиниот почеток.
Како што најави генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг вчера лидерите ќе разговараат за испраќање нови борбени групи на истокот на Алијансата, Бугарија, Унгарија, Романија и Словачка, за да се засили присуството на земјите сојузнички во соседството на Русија, кои стравуваат од евентуален руски напад на нивна територија.
Состаноците на НАТО, Г7 и ЕУ треба да бидат одраз на единството на Западот, а Бајден ќе учествува на сите три. Ова е прво присуство на еден американски претседател на самит на ЕУ во Брисел.
Симболика
Руската инвазија на Украина придонесе за единство во НАТО. Во ЕУ, паралелно со обидите за прекин на енергетските врски со Русија, треба да се зајакнат односите особено со САД.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ќе се појави преку видеоврска на состаноците на НАТО и на ЕУ.
Очекувања
30-те претседатели и премиери на НАТО ќе договорат поголема поддршка за Украина и нови распоредувања на војници кај источните сојузници. Нивната цел е да покажат солидарност со Киев, иако само до одреден степен.
Многумина, но не сите, беа подготвени да отстапат оружје. Велика Британија соопшти дека ќе ги искористи и состаноците на Г7 и НАТО за „суштински да ја зголеми одбранбената помош за Украина“.
Но, Алијансата, исто така, јасно стави до знаење дека нема да биде подиректно вклучена, а постојаните барања на Зеленски за зона на забранети летови над Украина се речиси игнорирани. Црвените линии на НАТО досега беа исцртани на нејзините граници.
Колективна одбрана
Во изминатите неколку недели, 30 000 војници на НАТО од 25 земји тренираат во Норвешка како дел од вежбата „Ладна реакција“, долго планирана вежба која сега доби поголемо значење.
Како Украина, Норвешка се граничи со Русија. Клучната разлика е во тоа што, како членка на НАТО, Норвешка е покриена со „колективната одбрана“ – нападот врз еден е напад врз сите.
Лидерите на НАТО се фокусирани на тоа како да ја зајакнат сопствената одбрана. Тие веќе испратија дополнителни илјадници војници на источното крило на Алијансата, заедно со опрема за противвоздушна одбрана, воени бродови и авиони.
Ова, според генералниот секретар на Алијансата, Јенс Столтенберг, е „новата нормала“ по руската инвазија на Украина. Русија ќе го добие токму она што не го сакаше – повеќе, а не помалку НАТО во близина на нејзината граница. Сега борбените сили на НАТО ќе се протегаат од Балтикот до Црното Море во догледна иднина.
Две земји од ЕУ кои не се членки на НАТО – Шведска и Финска – учествуваат со свои војници на вежбата во Норвешка. Се чини дека тие се се поблиску и поблиску до НАТО во пресрет на руската инвазија.
Поранешниот американски претседател Трамп еднаш го доведе во прашање самото постоење на НАТО, а францускиот претседател Емануел Макрон еднаш го нарече дека е во „мозочна смрт“. Но, посетата на претседателот Бајден на Брисел се смета за знак дека тој смета дека е поважно од кога било да се спречи агресивноста на Русија.
Единството на ЕУ
Стратегијата за одбрана, исто така, ќе игра улога на самитот на ЕУ, каде што лидерите ќе одобрат планови кои имаат за цел да ги зближат земјите-членки за воено планирање, разузнавање и набавки. Една од амбициите е да има околу 5 000 војници во силите за брзо распоредување.
Сето тоа е дел од темата за „стратешка автономија“ за која се залага Макрон.
Аргументот е дека посуверена Европа е побезбедна Европа, без разлика дали тоа е преку обезбедување сигурни резерви на енергија или преку зголемување на воените трошоци.
Но, најтешката тема за 27-те земји-членки на Европската унија е иднината на снабдувањето со енергија.
По првичното прикажување на единство за санкции од сите 27 земји-членки, сега има очигледни разлики околу тоа што да се прави понатаму.
Германскиот канцелар Олаф Шолц јавно ја осуди идејата за забрана на увоз на руски гас и нафта, тврдејќи дека тоа ќе ја вовлече Европа во рецесија.
„Санкциите не смеат да ги погодат европските држави посилно од руското раководство. Тоа е нашиот принцип“,
рече тој во пресрет на самитот.
Зголемените цени на енергијата исто така предизвикуваат загриженост за која ќе разговараат лидерите на ЕУ утре.
Има држави кои се за за акција бидејќи се противат на давање пари на Кремљ преку плаќањата за енергија.
„Тоа се крвави пари. Мислам дека некои земји не ја разбираат тежината на ситуацијата“,
коментираат некои дипломати.
Она што се смета за клучен момент е претседателот Бајден да ѝ понуди на Европа повеќе американски течен природен гас (ЛНГ), бидејќи САД се најголем светски производител на природен гас.
Тој, исто така, се очекува да објави повеќе санкции за руските политички фигури и олигарси.
Од друга страна, не се очекуваат нови санкции од ЕУ оваа недела.